Câu hỏi tự luận ngữ văn 7 kết nối Bài 3: Thực hành tiếng việt trang 72

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT. PHÓ TỪ

(16 câu)

1.    NHẬN BIẾT (6 câu)

Câu 1: Phó từ là gì?

Trả lời:

Phó từ là: các từ ngữ thường đi kèm với các trạng từ, động từ, tính từ với mục đích bổ sung nghĩa cho các trạng từ, động từ và tính từ trong câu.

Câu 2: Phó từ có thể chia làm mấy loại?

Trả lời:

Chia làm 2 loại:

- Phó từ đứng trước động từ, tính từ. Có tác dụng làm rõ nghĩa liên quan đến đặc điểm, hành động, trạng thái,…được nêu ở động - tính từ như thời gian, sự tiếp diễn, mức độ, phủ định, sự cầu khiến.

+ Phó từ quan hệ thời gian, VD: đã, sắp, từng…

+ Phó từ chỉ mức độ, VD: rất, khá…

+ Phó từ chỉ sự tiếp diễn, VD: vẫn, cũng…

+ Phó từ chỉ sự phủ định, VD: Không, chẳng, chưa...

+ Phó từ cầu khiến, VD: hãy, thôi, đừng, chớ…

- Phó từ đứng sau động từ, tính từ. Thông thường nhiệm vụ phó từ sẽ bổ sung nghĩa như mức độ, khả năng, kết quả và hướng.

+ Bổ nghĩa về mức độ, VD: rất, lắm, quá.

+ Về khả năng, VD: có thể, có lẽ, được

+ Kết quả, VD: ra, đi, mất.

Câu 3: Nêu một vài ví dụ về phó từ.

Trả lời:

– Bởi vì chúng tôi rất chăm chỉ nên công việc hoàn thành nhanh.

“rất chăm chỉ” cụm từ chứa phó từ, phó từ đứng trước tính từ chỉ mức độ sự việc.

– Đừng đi vào khu vực trên, nơi đó bị cấm.

“đừng đi”, phó từ đứng trước động từ mục đích chỉ sự cầu khiến.

Câu 4: Phó từ có ý nghĩa như thế nào? Nêu ví dụ mỗi ý nghĩa.

Trả lời:

- Bổ sung ý nghĩa về mặt thời gian: Đang, sẽ, sắp, đương…Ví dụ: Cụ ấy đang kể câu chuyện về người anh hùng Tnú. => “Đang” là phó từ chỉ ý nghĩa câu chuyện xảy ra ở hiện tại.

– Bổ sung ý nghĩa về mặt tiếp diễn, tương tự: vẫn, cũng…Ví dụ: Ngoài vẽ tranh, tôi cũng viết truyện => “Cũng” là phó từ chỉ sự tiếp diễn hai nghề của nhân vật “tôi”.

– Bổ sung ý nghĩa về mức độ: rất, lắm, quá,…Ví dụ: Bộ váy này rất đẹp => “rất” là phó từ chỉ mức độ đẹp trên mức bình thường của bộ váy.

– Bổ sung ý nghĩa về mặt phủ định: chẳng, chưa, không…Ví dụ: Đứng trước hàng ngàn khán giả khiến tôi căng thẳng không nói nên lời. => “Không” thể hiện sự phủ định

– Bổ sung ý nghĩa về mặt cầu khiến: đừng, thôi, chớ…Ví dụ: Đừng làm gì có lỗi với bạn ấy => “Đừng” là phó từ chỉ sự cầu khiến không nên làm điều có lỗi.

– Bổ sung ý nghĩa về mặt khả năng: có thể, có lẽ, không thể…Ví dụ: Trong những năm tháng chiến đấu gian khổ, chúng ta có thể làm được những điều kì diệu.

– Bổ sung ý nghĩa về kết quả: mất, được…Ví dụ: Con chuột nhân lúc mèo ta không để ý, chạy mất khỏi hang.

– Bổ sung ý nghĩa về tần số: thường, luôn…Ví dụ: Chúng tôi thường thuyết trình về chủ đề truyền thông trong thời đại 4.0

– Bổ sung ý nghĩa về tình thái: đột nhiên, bỗng nhiên…Ví dụ: Ngôi sao băng đột nhiên lướt qua bầu trời.

Câu 5: Phó từ trong câu được đặt theo trật tự như thế nào? Nêu ví dụ.

Trả lời:

- Phó từ chỉ tần suất đi sau động từ. Ví dụ Tôi thường đọc sách vào buổi tối

- Phó từ chỉ thời gian thường đứng trước động từ hoặc sau chủ ngữ. Ví dụ hôm nay tôi đến trường muộn

- Phó từ chỉ cách thức thường đứng sau động từ. Ví dụ cô giáo giảng bài rất khéo

- Phó từ chỉ mức độ thường đứng trước tính từ hoặc trạng từ mà nó bổ nghĩa. Ví dụ anh ta rất đẹp trai

- Phó từ chỉ trạng thái thường đứng sau động từ. Ví dụ tôi đang ăn cơm

- Phó từ chỉ ý nghĩa có thể đứng ở nhiều vị trí trong câu. Tuy nhiên thường đứng trước động từ hoặc sau chủ ngữ. Ví dụ tuy nhiên tôi vẫn muốn đi xem phim.

Câu 6: Tác dụng của phó từ là gì?

Trả lời:

- Bổ sung thông tin: phó từ thường được sử dụng để bổ sung thông tin về tần suất, thời gian, cách thức, mức độ, trạng thái hay ý nghĩa của động từ, tính từ hoặc trạng từ khác trong câu chúng giúp cho câu trở lên chính xác và chi tiết hơn

- Thay đổi ý nghĩa của câu: phó từ có thể thay đổi ý nghĩa của câu tạo ra sự khác biệt về nghĩa giữa các câu tương tự nhau. Chẳng hạn như tôi thường đi bộ và tôi đôi khi đi bộ có ý nghĩa khác nhau

- Làm tăng tính linh hoạt của ngôn ngữ sử dụng phó từ giúp cho ngôn ngữ trở lên Đinh hoặc hơn chúng cho phép người nói hoặc người viết có thể thay đổi cách diễn đạt ý nghĩa của câu một cách dễ dàng

2.    THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1: Tìm phó từ trong những ví dụ dưới đây. Xác định động từ hoặc tính từ mà phó từ bổ sung ý nghĩa và cho biết đó là ý nghĩa gì.

1. Trò chơi lại tiếp tục như trên, cho đến hết số người chơi của hai đội.
2. Thường thì vào cuối tháng Mười Một âm lịch, rau khúc đã bắt đầu nở lác đác trên đồng.
3. Và tôi lại nói với bà “Cháu chẳng nghe thấy mưa  gì cả”.
4. Sau đó bà tôi mới trộn rau khúc đã giã với bột nếp và nhào cho thật nhuyễn.

đ. Khi ăn một chiếc bánh khúc như thế, tôi cứ nhai mãi mà không muốn nuốt.

Trả lời:

1. Trò chơi lại tiếp tục như trên, cho đến hết số người chơi của hai đội.

→             Động từ “tiếp tục”

→             Phó từ chỉ sự tiếp diễn

1. Thường thì vào cuối tháng Mười Một âm lịch, rau khúc đã bắt đầu nở lác đác trên đồng.

→             Động từ “bắt đầu”

→             Phó từ chỉ quan hệ thời gian.

1. Và tôi lại nói với bà “Cháu chẳng nghe thấy mưa  gì cả”.

→             Động từ “nói”

→             Phó từ chỉ sự tiếp diễn

1. Sau đó bà tôi mới trộn rau khúc đã giã với bột nếp và nhào cho thật nhuyễn.

→             Động từ “giã”

→             Phó từ chỉ quan hệ thời gian.

đ. Khi ăn một chiếc bánh khúc như thế, tôi cứ nhai mãi mà không muốn nuốt.

→             Động từ “nhai”

→             Phó từ chỉ sự tiếp diễn.

Câu 2: Tìm ý nghĩa bổ sung cho các từ in đậm.

1. a) Viên quan ấy đã đi rất nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái ăm để hỏi mọi người, tuy mất nhiều công mà vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.

(Em bé thông minh)

1. b) Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Đầu tôi to ra nổi từng tảng rất bướng.

(Tô Hoài – Dế Mèn phiêu lưu kí)

Trả lời:

Câu а)

- Từ “đã” bổ sung cho động từ “đi” - Phó từ chỉ quan hệ thời gian.

- Từ cũng bổ sung cho các từ những câu đố - phó từ chỉ sự tiếp diễn.

- Từ vẫn chưa bổ sung cho động từ thấy – phó từ chỉ tương tự phủ định.

- Từ thật bổ sung cho tính từ lỗi lạc – phó từ chỉ mức độ.

Câu b)

- Từ được bổ sung cho từ soi gương - phó từ chỉ khả năng.

- Từ rất bổ sung cho từ ưa nhìn - phó từ chỉ mức độ.

- Từ ra bổ sung cho từ to - phó từ chỉ kết quả.

- Từ rất bổ sung cho từ bướng - phó từ chỉ mức độ.

Câu 3: Xác định phó từ trong những trường hợp sau đây và cho biết mỗi phó từ bổ sung ý nghĩa cho danh từ, động từ hoặc tính từ nào.

1. Bọn tôi thường nhốt dế trong hộp diêm, thức ăn cho dế là những nhánh cỏ non tơ nhất.

(Nguyễn Nhật Ánh, Tuổi thơ tôi)

1. Đám tang chú dế, bọn tôi đều có mặt, im lìm, buồn bã, trang nghiêm.

(Nguyễn Nhật Ánh, Tuổi thơ tôi)

1. Sơn lo quá, sắp ăn, bỏ đũa đứng dậy, van: “Thế bây giờ làm thế nào, hở vú? Mợ tôi biết thì chết”.

(Thạch Lam, Gió lạnh đầu mùa)

1. Bẩm nhà cháu độ này khổ lắm, chẳng để dành được đồng nào may áo cho con cả.

(Thạch Lam, Gió lạnh đầu mùa)

đ. Mẹ phải vần cái vại dưa ấy cạnh bếp, nửa ngày lại xoay một lần.

(Đỗ Bích Thuý, Và tôi nhớ khói)

Trả lời:

a, Phó từ “thường” bổ sung cho động từ “nhốt” ý nghĩa chỉ thời gian

Phó từ “những” bổ sung cho danh từ “nhánh” ý nghĩa chỉ số lượng.

b, Phó từ “đều” bổ sung cho động từ có ý nghĩa; tính đồng nhất về trạng thái của nhiều đối tượng

c, Phó từ “quá” bổ sung cho động từ “lo” ý nghĩa: mức độ.

Phó từ “sắp” bổ sung cho động từ  “ăn” ý nghĩa: thời gian

d, Phó từ “lắm” bổ sung cho tính từ “khổ” ý nghĩa chỉ mức độ

Phó từ “chẳng” bổ sung cho động từ “để dành” ý nghĩa: phủ định

Phó từ “được” bổ sung cho động từ “để dành” ý nghĩa: hành động vừa nói đến đã đạt được kết quả

đ, Phó từ “lại” bổ sung cho động từ “xoay” ý nghĩa: lặp lại

Câu 4:  Các từ in đậm sau đây bổ sung ý nghĩa cho những từ nào ? Những từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại nào ?

1. a) Viên quan ấy đãđi nhiều nơi, đến đâu quan cũngra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người, tuy mất nhiều công mà vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.

(Em bé thông minh)

1. b)Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một  màu nâu bóng mỡ soi gương đượcvà rất ưa nhìn. Đầu tôi to ra và nổi từng tảng, rất bướng.

(Tô Hoài)

Trả lời:

Câu 5: Tìm các phó từ bổ sung ý nghĩa cho những động từ, tính từ in đậm :

1. a)Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chónglớn lắm.

(Tô Hoài)

1. b)Em xin vái cả sáu tay. Anh đừng trêuvào... Anh phải sợ...

(Tô Hoài)

1. c)[...] không trông thấytôi, nhưng chị Cốc đã trông thấy Dế Choắt đang loay hoay trong cửa hang.

(Tô Hoài)

Trả lời :

Các phó từ bổ sung ý nghĩa cho các động từ, tính từ in đậm là : lắm ; đừng ; vào ; không ; đã ; đang

3.    VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Tìm phó từ trong những câu sau đây và cho biết mỗi phó từ bổ sung cho động từ, tính từ ý nghĩa gì.

1. a) Thế là mùa xuân mong ước đã đến. Đầu tiên, từ trong vườn, mùi hoa hồng, hoa huệ sực nức. Trong không khí không còn ngửi thấy hơi nước lạnh lẽo mà bây giờ đầy hương thơm và ánh sáng mặt trời. Cây hồng bì đã cởi bỏ hết những cái áo lá già đen thủi. Các cành cây đều lấm tấm màu xanh. Những cành xoan khẳng khiu đương trổ lá lại sắp buông tỏa ra những tàn hoa sang sáng, tim tím. Ngoài kia, rặng râm bụt cũng sắp có nụ.

Mùa xuân xinh đẹp đã về ! Thế là các bạn chim đi tránh rét cũng sắp về !

(Tô Hoài)

1. b) Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ xuyên qua đường ruột ốc hộ cho nhà vua trước con mắt thán phục của sứ giả nước láng giềng.

(Em bé thông minh)

Trả lời :

1. a) - đã: phó từ chỉ quan hệ thời gian

- không: phó từ chỉ sự phủ định

- còn: phó từ chỉ sự tiếp diễn, tương tự
- đã: phó từ chỉ thời gian

- đều: phó từ chỉ sự tiếp diễn

- đương, sắp: phó từ chỉ thời gian

- lại: phó từ chỉ sự tiếp diễn

- ra: phó từ chỉ kết quả và hướng

- cũng: phó từ chỉ chỉ sự tiếp diễn

- sắp: phó từ chỉ thời gian

- đã: phó từ chỉ thời gian

- cũng: phó từ chỉ sự tiếp diễn

- sắp: phó từ chỉ thời gian.
b) - đã: phó từ chỉ thời gian

- được: phó từ chỉ kết quả.

Câu 2: Xác định các phó từ trong những câu sau đây:

1. a) Đêm khuya cháu vẫn cứ thổn thức không ngủ được.
2. b) Em hãy ăn nhanh cho kịp giờ lên lớp nhé!
3. c) Bạn Lan đã đi ra cổng từ lúc nãy rồi. d) Ô vẫn còn đây, của các em, Chồng thư mới mở, Bác đang xem. (Tố Hữu)

đ) Em tôi cũng vừa mới đi học thôi.

Trả lời:

1. a) Đêm khuya cháu vẫncứthổn thức không ngủ được.

- Phó từ: vẫn cứ, không, được

1. b) Em hãyăn nhanh cho kịp giờ lên lớp nhé!

- Phó từ: hãy

1. c) Bạn Lan đãđi ra cổng từ lúc nãy rồi.

- Phó từ: đã

1. d) Ô vẫncòn đây, của các em, Chồng thư mới mở, Bác đang (Tố Hữu)

- Phó từ: vẫn, đang

đ) Em tôi cũng vừa mới đi học thôi.

- Phó từ: cũng

Câu 3: Tìm và phân loại các phó từ có trong các đoạn văn sau:

“Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua”. (Tô Hoài)

Trả lời:

- Các phó từ: lắm, đã, cứ, vừa.

→Lắm: chỉ mức độ

→Đã, cứ, vừa: chỉ quan hệ thời gian

4.    VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Hoàn thành các yêu cầu sau

1. a) Đặt 2 câu có phó từ đứng trước và 2 câu có phó từ đứng sau động từ hoặc tính từ. (gạch chân phó từ)
2. b) Đặt 2 câu có hai phó từ đi liền nhau đứng trước động từ. (gạch chân phó từ)

Trả lời:

1. a)-Phó từ đứng trước:

Hôm nay, chúng em đã tham gia câu lạc bộ tiếng anh → chỉ thời gian chúng ta tham gia câu lạc bộ

Ngày mai, mẹ tôi sẽ đi thăm ông bà nội → chỉ thời gian mẹ đi thăm ông bà

-Phó từ đứng sau:

Bố tôi phải làm rất nhiều việc mà không hề than thở. → chỉ mức độ công việc mà bố làm 

Em trai tôi chơi điện tử đã mấy tiếng đồng hồ rồi mà vẫn chưa tắt máy. → chỉ thời gian em chơi điện tử

1. b)  

Hôm nay, chúng ta vẫn chưa làm xong nhiệm vụ này

Thật tiếc, vì tôi vẫn đang bận nên không thể giúp được cho bạn.

Câu 2: Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng phó từ . Gạch dưới các phó từ có trong đoạn văn vừa viết

Trả lời:

Bác Hồ là vị lãnh tụ vĩ đại nhất của dân tộc ta. Bác đã tìm thấy con đường cứu nước cho dân tộc ta, rồi từ đó, nhân dân ta đòi lại được tự do. Người đã là tấm gương cho tất cả mọi người. Người không chỉ là một vị lãnh tụ mà còn rất tình cảm với dân nhân. Người sống giản dị nhưng vẫn một lòng với đất nước. Người có nhân cách đẹp và tài năng sáng chói. Người sẽ mãi tồn tại với nhân dân ta như một vì sao sáng nhất trên bầu trời.