Câu hỏi tự luận Ngữ văn 7 kết nối Ôn tập Bài 1: Bầu trời tuổi thơ (P1)

ÔN TẬP BÀI 1

BẦU TRỜI TUỔI THƠ

Câu 1: Em hãy kể ra các sự việc chính trong văn bản Bầy chim chìa vôi của tác giả Nguyễn Quang Thiều?

Trả lời:

Những sự việc chính gồm:

Anh em Mên và Mon trò chuyện trong đêm mưa về bầy chim chìa vôi.

Hai đứa trẻ quyết định ra bãi cát giữa sông để đem bầy chim chìa vôi vào bờ.

Hai đứa chứng kiến những chú chim non cất cánh bay lên trong ánh bình minh, trước khi dòng nước khổng lồ nhấn chìm dải cát.

Câu 2: Em có suy nghĩ gì về tình mẫu tử được gợi lên từ đoạn văn sau:

“Bỗng một con chim như đuối sức. Đôi cánh của nó chợt như dừng lại, nó rơi xuống như một chiếc lá. Con chim mẹ xòe rộng đôi cánh lượn quanh đứa trẻ con và kêu lên”.

(Bầy chim chìa vôi, Nguyễn Quang Thiều)

Trả lời:

Chi tiết thể hiện sự quan tâm, lo lắng, sát cánh bên đứa con của chim chìa vôi mẹ. Đồng thời, còn là sự cố gắng tạo ra thử thách, rèn luyện tính tự lập để chim non học cách biết bay và dần dần trưởng thành hơn. Từ đó ta thấy, câu văn nêu lên được tình mẫu tử thiêng liêng và cao đẹp…

Câu 3: Em hãy nêu điểm giống và khác nhau của hai nhân vật Mon và Mên?

Trả lời:

- Giống nhau: Sống gần gũi, yêu thiên nhiên, nhạy cảm, giàu lòng trắc ẩn.

- Khác nhau:

Mon: Hồn nhiên, ngây thơ, luôn tò mò về thế giới xung quanh, tính cách nồng nhiệt.

Mên: Trầm tính, chín chắn, có ý thức trách nhiệm cao.

Câu 4: Theo em, vì sao khoảnh khắc, bầy chim chìa vôi non bay lên được coi là “đã thực hiện xong chuyến bay quan trọng, đầu tiên và kỳ vĩ nhất trong cuộc đời”?

Trả lời:

Khoảnh khắc, bầy chim chìa vôi non bay lên được coi là “đã thực hiện xong chuyến bay quan trọng, đầu tiên và kỳ vĩ nhất trong cuộc đời vì chuyến bay này có ý nghĩa quyết định đến sự sống còn của chúng thể hiện sự nỗ lực, cố gắng, vượt lên mọi khó khăn, trở ngại, vượt lên bản thân để có thể cất cánh bay được. Đồng thời cũng thể hiện sự trưởng thành trong cuộc đời của mỗi chú chim.

Câu 5: Mở rộng trạng ngữ của câu là gì? Nêu ví dụ.

Trả lời:

Mở rộng trạng ngữ là cách thêm từ hoặc cụm từ, từ láy để bổ sung thông tin, làm rõ đặc điểm, thời gian,.. cho trạng ngữ chính.

− Ví dụ:

Sáng, lớp em trực tuần

⇒⇒ Mở rộng trạng ngữ: Một sáng tinh mơ, lớp em trực tuần.

→→ Thông tin được rõ ràng, chi tiết hơn về đặc điểm buổi sáng( tinh mơ).

Câu 6: Hãy viết một câu. Mở rộng trạng ngữ của câu thành cụm từ và nêu tác dụng của việc dùng cụm từ làm thành phần trạng ngữ của câu

Trả lời:

Đặt câu: Sáng, bà ngoại đưa em đi chợ huyện.

=> Mở rộng trạng ngữ thành cụm từ: Sáng hôm nay trời trong và xanh, bà ngoại đưa em đi chợ huyện.

- Tác dụng: bổ sung, nhấn mạnh và làm rõ thời gian cho cụm chủ vị trong câu đồng thời làm rõ đặc điểm của sự việc được nhắc đến

Câu 7: Tìm trạng ngữ, gạch chân và cho biết đặc điểm của mỗi trạng ngữ:

1. Hàng năm vào mùa nước cạn, giữa sông làng nổi lên một dải cát

2. Thằng Mên hỏi sau một phút lặng im

3. Con Luốc chạy tung tăng sục sạo trong các bụi cây.

4. Chỉ ở khúc sông làng chúng, những con chim chìa vôi mới làm tổ như thế.

Trả lời:

1. Hàng năm vào mùa nước cạn -> đứng trước chủ ngữ, bổ sung ý nghĩa về thời gian

2. sau một phút im lặng -> đứng sau vị ngữ, bổ sung ý nghĩa về thời gian.

3. trong các bụi cây -> đứng ở sau vị ngữ, bổ sung ý nghĩa về địa điểm.

4. chỉ ở khúc sông làng chúng -> đứng trước chủ ngữ, bổ sung ý nghĩa về địa điểm.

Câu 8: Viết một đoạn văn 5-7 câu về tình cảm của bố đối với em trong đó có ít nhất 1 câu có mở rộng thành phần chủ ngữ hoặc trạng ngữ và 1 từ láy.

Trả lời:

Trong gia đình của mình người dạy em nhiều bài học cũng như mang đến cho em nhiều điều kỳ thú nhất là bố của em. Bố không phải là siêu nhân nhân lại là người có thể giải quyết tất cả mọi việc, bố cũng chẳng phải là máy tính nhưng lại chứa một lượng dữ liệu vô cùng khổng lồ. Những câu chuyện bố kể đều mang đến cho em rất nhiều bài học

Câu 9: Liệt kê những ấn tượng của em về con người và rừng phương Nam.

Trả lời:

Ấn tượng:

- Về con người: thuần hậu, hiền lành, chất phác

- Về rừng phương Nam: mang một vẻ đẹp phong phú, sống động.

Câu 10: Dựa vào lời kể và cảm nhận của người kể chuyện em hãy khái quát đặc điểm tính cách của các nhân vật được nhắc đến trong văn bản Đi lấy mật?

Trả lời:

Câu 11: Trình bày cảm nhận của em về một chi tiết em ấn tượng nhất trong đoạn trích Đi lấy mật bằng một đoạn văn ngắn (khoảng 5-7 câu)

Trả lời:

Trong đoạn trích “Đi lấy mật” có rất nhiều chi tiết rất ấn tượng, nhưng em ấn tượng nhất là đoạn tác giả miêu tả lại khung cảnh thiên nhiên của rừng tràm khi “ban mai dần dần biến đi”. Theo lời kể của An, khi mấy cha con ăn cơm xong thì bóng nắng mới bắt đầu lên, gió cũng bắt đầu thổi rao rao cùng với vô vàn ánh sáng vàng gieo xuống mặt đất. Đó quả thật là một khoảnh khắc đáng quý đầu tiên khi một ngày mới bắt đầu. Ở nơi rừng tràm hoang sơ ấy, tiếng chim hót líu lo trên rặng cây, nắng làm bốc hương hoa tràm lên ngây ngất, gió đưa mùi hương lan ra khắp rừng. Chao ôi! Thử hình dung về một vẻ đẹp tinh khôi đến thế, lòng người mới cảm thấy nhẹ bẫng, như được gột rửa hết bao muộn phiền. Đặc biệt hơn cả, chúng ta không thể không kể đến hình ảnh của mấy con kỳ nhông nằm vươn mình phơi lưng trên gốc cây mục, chúng luôn luôn biến đổi màu sắc không ngừng mỗi khi có biến động nào đó và hàng nghìn con chim đủ các loại đang vỗ cánh bay lên. Chi tiết mô tả vẻ đẹp phong phú, sống động của rừng thực sự đã để lại ấn tượng không thể nào quên cho người đọc.

Câu 12: Trình bày nhận xét về cách “thuần hóa” ong rừng khác biệt của người dân vùng U Minh.

Trả lời:

– Người dân có một cách “thuần hóa” ong rừng vô cùng khác biệt so với các vùng miền khác. Để nuôi ong rừng, trước tiên họ phải chọn kèo, nhưng không phải kèo nào cũng đặt được tổ ong rừng. Việc lựa chọn kèo phải dựa trên nhiều yếu tố như: vị trí của kèo, hướng gió, độ cao, độ dốc, mật độ cây trồng xung quanh, và khoảng cách đến các mạch nước.

– So với các vùng miền khác, cách “thuần hóa” ong rừng của người dân vùng U Minh không dựa trên việc tạo ra tổ ong rừng nhân tạo bằng các vật liệu như đồng, đất nung, sành, ruộng thân cây hay rơm. Thay vào đó, họ đợi ong rừng tự bay về và tự xây tổ trên kèo đã được chuẩn bị sẵn. Việc này đòi hỏi sự tính toán, mắt nhìn và đầu óc tính toán cực kì chi tiết, kỹ lưỡng của những “dân ăn ong” lành nghề, từng trải qua nhiều thất bại.

– Tóm lại, cách “thuần hóa” ong rừng của người dân vùng U Minh rất khác biệt so với các vùng miền khác và đòi hỏi một số kỹ năng đặc biệt như tính toán, mắt nhìn và đầu óc tính toán cực kì chi tiết, kỹ lưỡng của những “dân ăn ong” lành nghề.

Câu 13: Nêu hiểu biết của em về câu mở rộng thành phần là gì?

Trả lời:

Câu mở rộng thành phần có thành phần chính như chủ ngữ hoặc vị ngữ được mở rộng. Chủ ngữ (vị ngữ) của câu có thể là 1 cụm danh từ, một cụm động từ hoặc một cụm tính từ. Trong đó thành phần phụ mở rộng có thể có cấu trúc giống như một câu đơn được gọi là cụm chủ – vị (C-V).

Câu 14: Mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm từ như thế nào?

Trả lời:

- Cụm từ: Trong câu tiếng Việt, thành phần chính gồm có chủ ngữ (C) và vị ngữ (V). Chủ ngữ và vị ngữ của câu có thể chỉ là một từ nhưng cũng có thể là một cụm từ

- Cụm từ do 2 từ trở lên kết hợp với nhau nhưng chưa tạo thành câu, trong đó có một từ (danh từ/ động từ/ tính từ) đóng vai trò là thành phần trung tâm, các từ còn lại bổ sung ý nghĩa cho thành phần trung tâm. Cụm từ đóng vai trò chủ ngữ và vị ngữ trong câu thường có những loại như:

+ Cụm danh từ có danh từ làm thành phần chính.

+ Cụm động từ có động từ làm thành phần chính.

+ Cụm tính từ có tính từ làm thành phần chính.

Câu 15: Phân biệt câu ghép với câu có thành phần mở rộng.

Trả lời:

- Câu ghép

+ Thường có hai vế câu .

+ Các câu ghép bắt buộc phải có hai cụm chủ - vị trở lên .

+ Hai vế của câu ghép được nối với nhau bằng nhiều cách . Những cách phổ thông là nối trực tiếp , nối bằng quan hệ từ và cặp từ hô ứng .

+Câu ghép thường có hai loại là: Đẳng lập và Chính - Phụ .

- Câu mở rộng thành phần có thể là mở rộng chủ ngữ hoặc vị ngữ. Chủ ngữ ( hoặc vị ngữ ) của câu là 1 cụm DT, cụm ĐT hoặc cụm TT, trong đó phần phụ ngữ có hình thức giống 1 câu đơn, đc gọi là cụm C - V ( chủ - vị ).

Câu 16: So sánh các câu trong từng cặp câu dưới đây và nhận xét về tác dụng của việc mở rộng trạng ngữ của câu bằng cụm từ:

1. – Trong gian phòng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường.

– Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường.

(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)

1. – Thế mà qua một đêm, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.

– Thế mà qua một đêm mưa rào, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.

(Thạch Lam, Gió lạnh đầu mùa)

Trả lời:

So sánh: Câu thứ 2 trạng ngữ mở rộng bằng cụm từ “lớn tràn ngập ánh sáng”

Nhận xét: Mở rộng trạng ngữ giúp miêu tả cụ thể không gian của sự việc những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường

So sánh: Câu thứ 2 trạng ngữ mở rộng bằng cụm từ mưa rào

Nhận xét: Mở rộng trạng ngữ giúp cung cấp thông tin cụ thể về sự việc (mưa rào) đã xảy ra đêm hôm trước.

Câu 17: Nêu một vài hiểu biết về tác giả Võ Quảng.

Trả lời:

- Nhà văn Võ Quảng sinh ngày 1-3-1920 tại Tỉnh Quảng Nam. Ông sống và làm việc chủ yếu ở Tỉnh Vĩnh Phúc.

- Nhà văn Võ Quảng quê ở xã Đại Hòa huyện Đại Lộc tỉnh Quảng Nam, là một nhà văn nổi tiếng của Việt Nam. Sự nghiệp văn chương của ông chủ yếu tập trung về đề tài thiếu nhi.

- Ông là Đảng viên Đảng CSVN; Hội viên Hội nhà văn Việt Nam (1965)

- Năm 1959, ông dịch tác phẩm Don Quixote sang tiếng Việt dưới bút danh Hoàng Huy, cũng là người đầu tiên dịch tác phẩm này.

- Giải thưởng tiêu biểu: Năm 2007, ông được nhà nước Việt Nam trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.

- Tác phẩm tiêu biểu: Tảng sáng (truyện 1976), Những chiếc áo ấm (truyện 1970), Gà mái hoa (thơ 1975)

Câu 18: Nêu giá trị nội dung của bài thơ.

Trả lời:

- Ngàn sao làm việc vẽ nên bầu trời đẹp lộng lẫy về đêm là do sông Ngân Hà biết cháy giữa trời lồng lộng, sao thần nông biết tỏa rộng chiếc vó lọng vàng, sao hôm như một ngọn đuốc soi cá, nhóm đại hùng tinh biết buông gầu tát nước.

- Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm.

- Lao động và biết đoàn kết, yêu thương đã làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu.

Câu 19: Nêu các bước cơ bản tóm tắt văn bản

Trả lời:

Bước 1: Đọc hiểu và xác định nội dung chính của văn bản đó (hay chủ đề và tư tưởng của văn bản.

Bước 2: Xác định các nhân vật chính và các sự kiện gắn liền với nhân vật chính

Bước 3: Sắp xếp các dữ liệu đã thu thập được theo trình tự trong tác phẩm

Bước 4: Dùng lời văn, cách thức mong muốn để truyền tải nội dung câu chuyện.

Câu 20: Tóm tắt một văn bản ngắn mà em yêu thích

Trả lời:

Tóm tắt văn bản Sơn Tinh, Thủy Tinh:

Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái xinh đẹp tên là Mị Nương. Sơn Tinh – chúa miền non cao và Thủy Tinh – chúa miền nước thẳm đều đến cầu hôn Mị Nương. Sơn Tinh mang đầy đủ lễ vật đến trước theo đúng yêu cầu của nhà vua và rước được Mị Nương về. Thủy Tinh nổi giận, dâng nước đánh Sơn Tinh ròng rã mấy tháng nhưng bị thua, đành rút quân.