BÀI 3: LAO ĐỘNG CẦN CÙ, SÁNG TẠO

1.     MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy tìm những câu ca dao tục ngữ, thành ngữ nói về lao động cần cù, sáng tạo và cho biết ý nghĩa của những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ đó

Trả lời:

- Câu tục ngữ: “Cần cù bù thông minh”

=> Ý nghĩa: khẳng định giá trị của sự chăm chỉ, nỗ lực trong cuộc sống.

- Câu tục ngữ: “Có công mài sắt, có ngày nên kim”

=> Ý nghĩa: khuyên con người nên có lòng kiên trì, quyết tâm vượt qua mọi gian khó. Khi kiên trì, nỗ lực thì chúng ta sẽ nhận lại được những thành quả xứng đáng.

- Câu tục ngữ: “Cái khó ló cái khôn”

=> Ý nghĩa: khẳng định giá trị to lớn của trí tuệ, sự sáng tạo của con người trong việc khắc phục những hoàn cảnh khó khăn.

- Câu tục ngữ: “Một phút nghĩ hay hơn cả ngày quần quật”

=> Ý nghĩa: khẳng định giá trị to lớn của sự sáng tạo, cải tiến phương pháp, cách thức

2.     KHÁM PHÁ

1. Khái niệm và biểu hiện của cần cù, sáng tạo trong lao động.

MỘT TẤM GƯƠNG LAO ĐỘNG CẦN CÙ, SÁNG TẠO

Niu- tơn(Newton, 1642 - 1727) là nhà vật lí, thiên văn học, toán học thiên tài được mệnh danh là nhà khoa học vic đại và có tầm ảnh hưởng rất lớn trong lịch sử. Suốt cuộc đời của mình, ông đã không ngừng lao động, tìm tòi, sáng tạo và đóng góp cho khoa học......

1. Hãy nêu những biểu hiện cần cù, sáng tạo trong lao động của Niu - tơn qua câu chuyện trên.
2. Các bạn học sinh trong tranh đã lao động như thế nào, sáng tạo ra làm sao để chế táo được rô bốt?

c.Em hiểu như thế nào là lao động cần cù, sáng tạo? Hãy nêu các biểu hiện của cần cù, sáng tạo trong lao động

1. Em học hỏi được điều gì từ những tấm gương lao động cần cù, sáng tạo trên?

Trả lời:

1. Những biểu hiện cần cù, sáng tạo trong lao động của Niu - tơn qua câu chuyện trên.

• Không ngừng tìm tòi, học hỏi
• Tự giam mình trong phòng để làm việc và đọc sách
• Ông cặm cụi làm việc quên ăn quên ngủ

...

1. Các bạn học sinh trong tranh đã lao động, sáng tạo để chế táo được rô bốt:

Cần cù đọc sách, nghiên cứu, vẽ sơ đồng thực hành và cải tiến rô bốt tới khi thành công và hoạt động được.

1. Lao động cần cù, sáng tạo là: Cần lao động tự giác và sáng tạo vì chúng ta đang sống trong thời đại khoa học và kỹ thuật phát triển, được ứng dụng vào mọi lĩnh vực của cuộc sống và trong sản xuất xã hội. Không tự giác, sáng tạo trong học tập thì không thể tiếp cận với sự phát triển của nhân loại.

Biểu hiện của cần cù, sáng tạo trong lao động:

– Lao động tự giác:

• Chủ động khi làm việc;
• Không đợi ai nhắc nhở;
• Không bị ai bắt buộc hoặc áp lực;

– Lao động sáng tạo:

• Luôn tìm tòi suy nghĩ, cải tiến;
• Phát hiện cái mới, hiện đại các quy trình trong lao động;
• Tiết kiệm (thời gian, vật liệu…) tạo năng suất cao, chất lượng hiệu quả.

1. Em học hỏi những tấm gương lao động cần cù, sáng tạo trên:

• Thực hiện tốt nhiệm vụ, nội quy, kế hoạch học tập, rèn luyện của người học sinh để trở thành con ngoan, trò giỏi, người công dân tốt.
• Kiên trì và vạch ra kế hoạch để hoàn thành nhiệm vụ tới cùng.
• Tự giác học, làm bài, đọc thêm tài liệu, không đợi ai nhắc nhở, đốn đốc.

2. Ý nghĩa của cần cù, sáng tạo trong lao động.

Bạn Nam rất yêu thích Hóa học. Hằng ngày, mỗi khi rửa bát, suy nghĩ làm thế nào để tạo ra một loại nước rửa bát có nguồn gốc từ thiên nhiên.....

Được bố mẹ giao cho chắm sóc thửa ruộng của gia đình chuyên trồng lúa, ngô, anh Dũng công tác theo những phương pháp cũ, không suy nghĩ tìm tòi để đổi mới, sáng tạo trong lao động, chưa cần cù chịu khó chăm sóc, tưới tiêu, làm cỏ, bón phân,.....

1. Qua bức tranh và các trường hợp trên em hãy cho biết những kết quả đã đạt được nhờ sự cần cù, sáng tạo trong lao động.
2. Việc chưa cần cù, sáng tạo trong lao động khiến gia đình anh Dũng gặp khó khăn gì?
3. Theo em, vì sao cần rèn luyện đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động? Nêu những việc cần làm để rèn luyện đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động.

Trả lời:

1. Qua bức tranh và các trường hợp trên em hãy cho biết những kết quả đã đạt được nhờ sự cần cù, sáng tạo trong lao động là:

• Hoàn thiện và phát triển phẩm chất, năng lực của mỗi cá nhân để nâng cao hiệu quả lao động, góp phần xây dựng được kinh tế gia đình và đất nước
• Được mọi người yêu quý, tôn trọng.

1. Việc chưa cần cù, sáng tạo trong lao động khiến gia đình anh Dũng gặp khó khăn:

• Năng suất trồng cây không cao
• Thu nhập thấp, kinh tế gia đình gặp nhiều khó khăn.

1. Theo em, rèn luyện đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động vì giúp cho bản thân cải thiện được đức tính, tinh thần học hỏi, cải thiện được kinh tế, tăng gia sản xuất phát triển quê hương và đất nước.

Những việc cần làm để rèn luyện đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động:

• Luôn luôn suy nghĩ, tìm tòi, lắng nghe học hỏi.
• Sáng tạo trong lao động
• Phê phán những biểu hiện chây lười

3.     LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Em tán thành hay không tán thành với những ý kiến nàp dưới đây? Vì sao?

1. Lao động ở lĩnh vực nào cũng cần cù và sáng tạo.
2. Sáng tạo là khả năng bẩm sinh của con người, không thể rèn luyện mà có được.
3. Lao động chân tay thì không cần sáng tạo
4. Trong lao động, việc nào dễ thì làm, việc khó bỏ qua.

Trả lời:

Em tán thành những ý kiến: a

Em không tán thành những ý kiến: b, c, d

Vì bất cứ công việc nào cũng cần sáng tạo cần cù học hỏi, luôn luôn lắng nghe học hỏi. Lao động sáng tạo là luôn luôn cần suy nghĩ, cải tiến để tìm tòi cái mói, tìm cách giải quyết và cải thiện bản thân. Vừa cải thiện kinh tế, tăng gia sản xuất vừa giúp phát triển đất nước.

Câu hỏi: Hành vi nào dưới đây thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động? Vì sao?

1. Bạn Đ luôn chủ động giúp mẹ làm bếp và thường xuyên cải biến các món ăn mới để cả nhà được ngon miệng.
2. Chị M thường tái chế phế liệu thành vật dụng để trong sinh hoạt hằng ngày của gia đình mình.
3. Bạn Y làm những việc bố mẹ giao một cách qua loa.

Trả lời:

Hành vi thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động là: a, b

Vì lao động cần cù là chăm chỉ, chịu khó làm việc một cách thường xuyên, phấn đấu hết mình vì công việc.  Lao động sáng tạo là luôn luôn suy nghĩ, cải tiến để tìm tòi cái mới, tìm ra cách giải quyết tối ưu nhằm không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả lao động.

Câu hỏi: Em hãy đọc tình huống và trả lời câu hỏi:

1. Anh A và chị B được phân công phụ trách dự án cải tiến nâng cấp phần mềm hệ thống kế toán của công ty. ....

Em có nhận xét gì về việc làm của anh A và ý kiến của chị B?

1. Là một công nhân may trong vòng dây chuyền sản xuất áo sơ mi của xí nghiệp X, chị H cho rằng cần thực hiện đúng nhiệm vụ được phân công, không nên sáng tạo gì thêm để khỏi ảnh hưởng đến kết quả chung của dây chuyền.

- Em có nhận xét gì về ý kiến của chị H?

- Nếu là chị H, em sẽ làm gì?

Trả lời:

1. Việc làm của anh A và ý kiến của B theo em việc làm của A hoàn toàn đúng thể hiện tinh thần lao động cần cù, sáng tạo tạo thêm nhiều tính năng và công năng cho sản phẩm  còn chị B thì không có sự cải tiến, sáng tạo mà vẫn còn trì hoãn trong công việc đi theo lối cũ không có tính mới.
2. Ý kiến của chị H em không đồng tính vì trong lao động ngoài yếu tố cần cù, chịu khó ra thì chúng ta cần nghiên cứu tạo ra sản phẩm mới, có sự đột phá, sáng tạo giúp nâng cấp sản phẩm, công việc tốt hơn.

Nếu em là chị H em sẽ nghiên cứu sản phẩm, tạo ra nhiều sản phẩm tối ưu mang tính sáng tạo tăng năng suất trong công việc.

Câu hỏi: Em hãy kể những việc em đã làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động và chia sẻ kinh nghiệm của bản thân với các bạn trong lớp.

Trả lời:

Trong học tập: Thể hiện ở phương pháp học tập khoa học, say mê tìm tòi đế phát hiện cái mới, không thoả mãn với những điều đã biết.

- Trong công việc gia đình: thường xuyên giúp đỡ bố mẹ, trông em, quét dọn nhà cửa.

- Trong việc tổ chức cuộc sống cá nhân: Lạc quan, tin tưởng, có ý thức phấn đấu vươn lên vượt khó, vượt khổ về cuộc sống vật chất và tinh thần, có lòng tin, kiên trì, nhẫn nại.

- Trong lao động và hoạt động tập thể, hoạt động xã hội: Chủ động, dám nghĩ, dám làm tìm ra cái mới, cách làm mới, năng suất hiệu quả cao, phấn đấu để đạt mục đích tốt đẹp.

Câu hỏi: Em hãy gửi một thông điệp bày tỏ sự trân trọng thành quả lao động của người thân hoặc những người xung quanh

Trả lời:

Một số thông điệp bày tỏ sự trân trọng thành quả lao động:

+ “Lao động là vinh quang”.

+ “Lao động làm ta khuây khỏa được nỗi buồn, tiết kiệm được thời gian và chữa khỏi bệnh lười biếng”.

+ “Thiên tài 1% là cảm hứng và 99% là mồ hôi”.

+ “Bàn tay ta làm nên tất cả/ Có sức người sỏi đá cũng thành cơm”.

4.     VẬN DỤNG

Câu hỏi: Hãy viết bài chia sẻ về một tấm gương lao động cần cù, sáng tạo mà em biết. Em học tập được điều gì từ tấm gương đó.

Trả lời:

TRẦN ĐẠI NGHĨA (1913 - 1997) - NHÀ CHẾ TẠO VŨ KHÍ TÀI NĂNG

Thiếu tướng Giáo sư Viện sĩ Trần Đại Nghĩa, chính tên là Phạm Quang Lễ, sinh ra ở tỉnh Vĩnh Long. Sau khi tốt nghiệp Trung học ở Sài Gòn, năm 1935 ông tiếp tục học các Trường Đại học Kỹ thuật điện, Viện Nghiên cứu máy bay và Đại học Xoóc-bon. Sau đó, ông làm việc ở công trường cầu cống, xưởng chế tạo máy bay vũ khí quân giới,... Năm 1942, ông sang Đức làm việc trong xưởng chế tạo máy bay và Viện Nghiên cứu vũ khí.

Năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh sang Pháp, ông đã về nước cùng với Người, được giao chức Cục trưởng Cục Quân giới. Trong kháng chiến chống Pháp, ông đã sáng chế được các vũ khí súng không giật (SKZ), súng ba dô ca,... góp phần quan trọng về quân khí để giết giặc,... Trong hoàn cảnh khắc nghiệt của chiến tranh và tình trạng lạc hậu về mọi mặt, ông đã tận dụng các phương tiện hiện có để góp phần quan trọng cho sự nghiệp giữ nước và dựng nước. Năm 1948, ông được phong hàm Thiếu tướng, năm 1952, được tuyên dương Anh hùng lao động. Trong dịp này Bác Hồ đã khen ngợi: Kỹ sư Nghĩa rất giỏi khoa học máy, nhưng khi thực hành thì không “máy móc”.

=> Bài học cho bản thân:

+ Cần phải chịu khó, chăm chỉ học tập và làm việc thường xuyên, luôn phấn đấu hết mình để hoàn thành nhiệm vụ, công việc một cách tốt nhất.

+ Không ngừng suy nghĩ, tìm tòi để phát hiện ra những cách làm mới, giải pháp mới, nhằm nâng cao hiệu suất và chất lượng của công việc.