BÀI 4: BẢO VỆ LẼ PHẢI

1.     MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy đọc câu ca dao dưới đây và trả lời câu hỏi:

"Dù cho đất đổi trời thay

 Trăm năm vẫn giữ lòng ngay với đời"                                             

Ý nghĩa của câu ca dao trên là gì?

Hãy nêu một số câu ca dao, tục ngữ khác về bảo vệ lẽ phải.

Trả lời:

 Ý nghĩa câu ca dao là tôn trọng lẽ phải

 Một số câu ca dao về tôn trọng lẽ phải:

- Của phi nghĩa có giàu đâu / Ở cho ngay thật giàu sang mới bền.

- Dù cho đất đổi trời thay/ Trăm năm vẫn giữ lòng ngay với đời.

- Ăn ngay nói phải.

- Ăn ngay ở thẳng, chẳng sợ mất lòng.

2.     KHÁM PHÁ

1. Sự cần thiết phải bảo vệ lẽ phải

SỰ TRUNG THỰC HAY TÌNH BẠN

Một lần, chánh án Pe- rin Lao - ri chủ trì phiên tòa tại Mi-xi-xi-pi - nơi ông sinh sống thuở ấu thơ. Ông đã kết tội và tuyên án phạt tiền con trai của một góa phụ - người bạn rất thân thiết thời tiểu học của ông.

Khi phiên tòa kết thúc, ông nhận được lá thư từ người mẹ. Bà van xin ông hãy vì tình thân thời thơ ấu giữa họ mà tha thứ cho con trai bà..................

1. Chánh án Pe- rin Lao - ri đã làm gì khi nhận được lá thư của người bạn thời thơ ấu? Việc làm đó của ông có ý nghĩa gì?
2. Theo em, thế nào là bảo vệ lẽ phải?
3. Nêu lí do cho sự cần thiết phải bảo vệ lẽ phải.

Trả lời:

1. Chánh án Pe- rin Lao - ri đã tiếp tục kí vào tờ giấy buộc thi hành của tòa án khi nhận được lá thư của người bạn thời thơ ấu

Việc làm đó của ông có ý nghĩa là tôn trọng lẽ phải, bảo vệ điều đúng giúp mọi người trước những điều sai trái, đẩy lùi cái sai cái xấu không vì tình thân mà che đậy sự thật, điều lý lẽ.

1. Theo em, bảo vệ lẽ phải là giúp mỗi người có cách ứng xử phù hợp, góp phần đẩy lùi cái sai, cái xấu, để làm lành mạnh mối quan hệ xã hội, thúc đẩy xã hội ổn định, phát triển, củng cố niềm tin của con người vào cộng đồng, pháp luật và lương tri.
2. Lí do cho sự cần thiết phải bảo vệ lẽ phải: Bất cứ một ai trong số tất cả chúng ta đều luôn hướng đến những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Để làm được điều đó thì lẽ phải có những ý nghĩa rất quan trọng. Mỗi người đều phải có ý thức bảo vệ và tôn trọng lẽ phải. Việc này cũng chính là bảo vệ cho những giá trị tốt đẹp, cho phép những điều tốt đẹp trong cuộc sống được sinh sôi phát triển. Từ xưa đến nay, có biết bao nhiêu người đã từng đấu tranh bảo vệ và tôn trọng lẽ phải. Ta thấy được rằng, xã hội này sẽ trở nên rất tốt đẹp nếu ai cũng có ý thức tôn trọng những điều đúng đắn và sống theo đạo lý.

2. Những việc cần làm để bảo vệ lẽ phải
3. Hãy chỉ ra những lời nói, việc làm thể hiện bảo vệ lẽ phải trong nhữung bức tranh trên.
4. Theo em, học sinh cần làm gì để bảo vệ lẽ phải?

Trả lời:

1. Những lời nói, việc làm thể hiện bảo vệ lẽ phải trong những bức tranh trên:

- Không được dù thế nào đi nữa thì bạn cũng phải minh oan cho bạn ấy. Nếu không, tớ sẽ nhờ thầy giáo can thiệp.

- Thưa chú, có chiếc xe gây tai nạn rồi bỏ chạy. Cháu đã ghi lại biển số xe ạ...

- Con mình sai thì phải chịu hình phạt của pháp luật.

1. Theo em, học sinh cần để bảo vệ lẽ phải cần: thực hiện được việc bảo vệ lẽ phải bằng lời nói và hành động cụ thể, phù hợp với lứa tuổi; khích lệ, động viên bạn bè có thái độ, hành vi bảo vệ lẽ phải, phê phán thái độ, hành ci không bảo vệ lẽ phải.

3.     LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Em đồng tình hay không đồng tình ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

1. Để bảo vệ lẽ phải cần tôn trọng sự thật.
2. Cần kiên quyết bảo vệ những gì phù hợp với lợi ích cộng đồng.
3. Người bảo vệ lẽ phải phải chịu thiệt thòi.
4. Mỗi người tự bảo vệ lợi ích của mình chính là góp phần vào việc bảo vệ lợi ích của cộng đồng.
5. Trước việc làm sai trái, nếu không liên quan thì không cần lên tiếng.

Trả lời:

Em đồng tình với ý kiến: a, d

Em không đồng tình với ý kiến: b, c, e.

Vì việc bảo vệ lẽ phải là giúp mỗi người có cách ứng xử phù hợp, góp phần đẩy lùi cái sai, cái xấu, để làm lành mạnh mối quan hệ xã hội, thúc đẩy xã hội ổn định, phát triển, củng cố niềm tin của con

Câu hỏi 2: Ai bảo vệ lẽ phải, ai chưa biết bảo vệ lẽ phải trong những trường hợp dưới đây? Vì sao?

1. Thấy bất kể việc gì có lợi ích cho mình, anh H cũng phải làm cho bằng được.
2. Trong các cuộc tranh luận, chị M kiên quyết bảo vệ đến cùng ý kiến của mình dù ý kiến đó là đúng hay sai.
3. Trong lớp, bạn B thường lớn tiếng phê bình khuyết điểm của bạn khác nhưng lại che giấu khuyết điểm của mình.
4. Anh S cùng các bạn thu thập chứng cứ và tố cáo một việc làm sai trái.

Trả lời:

 Người bảo vệ lẽ phải là: d

Người chưa biết bảo vệ lẽ phải là a, b, c.

Vì bất cứ một ai trong số tất cả chúng ta đều luôn hướng đến những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Để làm được điều đó thì lẽ phải có những ý nghĩa rất quan trọng. Mỗi người đều phải có ý thức bảo vệ và tôn trọng lẽ phải. Việc này cũng chính là bảo vệ cho những giá trị tốt đẹp, cho phép những điều tốt đẹp trong cuộc sống được sinh sôi phát triển. 

Câu hỏi 3: Hãy cùng các bạn trong nhóm sắm vai các nhân vật trong câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi.

NHƯNG NÓ PHẢI BẰNG HAI MÀY

Làng kia có một tên lí trưởng nổi tiếng xử kiện giỏi. Một hôm, Cải với Ngô đánh nhau, rồi mang nhau ra làng kiện. Cải sợ kém thế, lót trước cho thấy năm đồng. Ngô giàu hơn, biện lễ những mười đồng. Khi xử kiện, thầy lí nói: "Thằng Cải........

- Em có nhận xét gì về việc làm của các nhân vật trong truyện?

- Nếu là nhân vật Ngô hoặc Cải, em sẽ làm gì? Vì sao?

- Nếu là người xử kiện, em sẽ làm gì? Vì sao?

Trả lời:

- Em có nhận xét về việc làm của các nhân vật trong truyện: hai nhân vật đều không thực hiện được điều bảo vệ lẽ phải, không ứng xử phù hợp, không đẩy lùi cái sai, cái xấu,

- Nếu là nhân vật Ngô hoặc Cải, em sẽ cãi lí để chứng minh bản thân mình đúng và đưa ra những bằng chứng để chứng minh bản thân mình đúng và bảo vệ lí lẽ của bản thân. Vì em muốn bảo vệ lẽ phải và những điều đúng đắn, có cách ứng xử phù hợp và đẩy lùi cái sai cái xấu.

- Nếu là người xử kiện, em sẽ bảo vệ lẽ phải là giúp mỗi người có cách ứng xử phù hợp, góp phần đẩy lùi cái sai, cái xấu, để làm lành mạnh mối quan hệ xã hội, thúc đẩy xã hội ổn định, phát triển, củng cố niềm tin của con người vào cộng đồng, pháp luật và lương tri.

Câu hỏi 4: Em sẽ xử lí như thế nào nếu ở trong tình huống dưới đây?

1. Khi tranh luận với các bạn, em biết chắc chắn rằng ý kiến của mình là đúng nhưng đa số các bạn khác khẳng định là sai.
2. Em nghe thấy một bạn nói xấu bạn khác, trong khi em biết sự thật không phải như vậy.
3. Khi thấy người đàn ông có hành động sàm sỡ với một em gái, em định lên tiếng thì bị ông ta đe dọa.
4. Bạn thân của em mắc khuyết điểm, bạn muốn em không nói với ai.

Trả lời:

1. Em vẫn sẽ tiếp tục đưa ra lí lẽ để bảo vệ điều đúng của bản thân dù mọi người nói đấy là sai, em vẫn kiên định với lí lẽ và chứng minh điều mình đúng.
2. Em sẽ tố cáo hành vi sai trái của hai bạn để đẩy lùi đi những quan hệ xấu để tạo lên những mối quan hệ tốt đẹp trong xã hội.
3. Em sẽ tố cáo hành vị đó với mọi người để bảo vệ cô bé đồng thời xây dựng lên một xã hội công bằng, văn minh tốt đẹp hơn. Để bảo vệ lí lẽ, điều đúng đắn.
4. Em sẽ không nói với ai nhưng sẽ chỉ ra những khuyết điểm của bạn để bạn có thể điều chỉnh và tạo ra phiên bản tốt nhất cho bản thân.

Câu hỏi 5: Em sẽ khuyên bạn điều gì trong những tình huống sau?

1. Người thân trong gia đình em làm điều trái pháp luật.
2. Bạn em viết lên mạng xã hội một điều không đúng sự thật
3. Bạn em mắc lỗi nhưng lại đổ lỗi cho một bạn khác trong lớp.

Trả lời:

1. Em sẽ khuyên mọi người tự giác trình báo lên cơ quan chức năng và không tiếp tục làm điều trái pháp luật nữa.
2. Em sẽ bảo bạn xóa thông tin sai sự thật đi không sẽ báo lên thầy cô hoặc cơ quan chức năng vì không muốn đưa ra những điều lí lẽ đúng đắn thay vì những điều sai trái.
3. Em sẽ tố cáo hành vi của bạn mình vì khi làm sai thì phải nhận lỗi chứ không phải đổ lỗi cho người khác.

4.     VẬN DỤNG

Câu hỏi: “Trong thế giới này, chúng ta không chỉ xót xa vì những hành động và lời nói của người xấu mà còn cả vì sự im lặng đáng sợ của người tốt" (Martin Luther King).

Hãy viết một đoạn văn bình luận về ý kiến trên.

Trả lời:

Trong một bài phát biểu của Martin Luther King - nhà nhân quyền học người Mĩ gốc Phi, người nhận giải Nobel về hòa bình, ông có nói “Trong thế giới này, chúng ta xót xa không chỉ vì lời nói và hành động của những kẻ xấu, mà còn là vì sự im lặng đáng sợ của những người tốt”. Một quan điểm, nhận định nếu chỉ nghe ban đầu sẽ thấy sao thật xót xa và cay đắng nhưng đó chẳng phải hiện thực, chẳng phải xã hội mà ta vẫn đang sống hay sao? Vậy nên hiểu về phát biểu ấy như thế nào?

Trước hết, “kẻ xấu” mà nhà nhân quyền muốn nói đến là những người như thế nào? Đó là những con người có tâm địa xấu xa, gây ảnh hưởng đến mọi người và môi trường xung quanh, đến cộng đồng. Vì thế “lời nói và hành động” của kẻ xấu chính là những lời dối trá, giễu cợt, gièm pha, khích bác…là những hành động côn đồ, lưu manh, làm tổn hại đến tinh thần và cả thể chất của người khác, đến lợi ích chung của cộng đồng. Vậy còn “người tốt” thì sao? Đó là những người có lối sống đúng đắn, tâm hồn nhân hậu, trong sáng, hiểu biết đúng sai, phải trái ở đời. Nhưng “im lặng” ở đây lại là sự không hành động, không phản ứng, thờ ơ hoặc hèn nhát, quay lưng với mọi chuyện diễn ra xung quanh. “Sự im lặng của người tốt” chính là thái độ thờ ơ, bàng quan, thiếu trách nhiệm với cộng đồng của những người vốn có bản tính tốt đẹp. Như vậy, câu nói đã đưa đến một nhận định: Bày tỏ thái độ phê phán đối với những người có tâm địa độc ác, chuyên dùng lời nói hoặc hành động làm tổn hại đến người khác và cả những người vốn có bản tính tốt đẹp nhưng thờ ơ, vô cảm, thiếu trách nhiệm với cộng đồng.

Tại sao chúng ta lại xót xa vì lời nói và hành động của những kẻ xấu? Vì những điều đó trực tiếp làm tổn hại đến mọi người, đến lợi ích của cả cộng đồng, khiến chúng ta cảm thấy đau đớn, bất bình. Vậy còn sự im lặng đáng sợ của những người tốt thì sao? Đó chẳng phải là sự ngầm thỏa hiệp, mặc kệ cho cái xấu cái ác lộng hành, là cách tiếp tay cho “hành động và lời nói của kẻ xấu” vẫy vùng, “thoải mái được thể hiện”, là cách gián tiếp gây hại cho cộng đồng, cho những người xung quanh khi họ chẳng thể lên tiếng, không quyết liệt hành động. Chúng ta có thể thấy những xót xa mà những lời nói và hành động của những kẻ xấu đã gây ra cho cộng đồng. Biết bao những vụ án, những tội ác khủng khiếp xảy ra hàng ngày trên các phương tiện thông tin đại chúng. Rồi những vụ tham ô, tham nhũng của những vị quan chức khiến tổn hại, thất thoát đến trăm nghìn tỷ đồng - số tiền mà có thể giúp đỡ cho biết bao người nông dân đang còn nghèo khó. Nhưng đáng sợ không kém còn là chính sự tiếp tay, thỏa hiệp của những người tốt bởi sự im lặng hèn nhát. Chứng kiến tội ác nhưng không một ai dám lên tiếng hay hành động. Không thể phủ nhận rằng, trên thực tế, đã có rất nhiều người dám đứng lên, dám bảo vệ lẽ phải nhưng trong số đó có rất nhiều người đã phải lãnh nhận những hậu quả đáng tiếc và đáng buồn, tuy nhiên hãy tin tưởng đó chỉ là cá biệt và tạm thời, kết cục cuối cùng sẽ giúp mang lại sự công bằng, tốt đẹp cho xã hội.

Là một người trẻ, là thế hệ tương lai của đất nước hãy tự thay đổi ngay từ chính mình. Đừng bao giờ trở thành chủ nhân của những lời nói và hành động xấu, hãy biết dũng cảm đứng lên đấu tranh với cái xấu, cái ác, tuyên truyền, cổ động những người xung quanh mình để tạo nên một cộng đồng tốt đẹp và dũng cảm. Hãy biến câu nói “Trong thế giới này, chúng ta xót xa không chỉ vì lời nói và hành động của những kẻ xấu, mà còn là vì sự im lặng đáng sợ của những người tốt” trở thành một quá khứ mãi được lãng quên, hãy để tương lai trở thành tốt đẹp với những người nhân hậu, một xã hội đầy yêu thương.

Câu hỏi: Hãy thiết kế một thông điệp về bảo vệ lẽ phải

Trả lời:

Một câu nói ngay bằng ăn chay cả tháng.

Không di sản nào quý giá bằng lòng trung thực