Đáp án Lịch sử 9 chân trời Bài 23: Công cuộc đổi mới từ năm 1991 đến nay

BÀI 23. CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI TỪ NĂM 1991 ĐẾN NAY

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Từ Đại hội Đảng lần thứ VI (1986), Việt Nam bắt đầu đổi mới toàn diện trên các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, xã hội, văn hoa, quốc phòng, an ninh,... Đất nước phát triển, đời sống nhân dân bình yên, hạnh phúc. Đó là những thành quả ngọt ngào mà công cuộc Đổi mới mang lại. Từ năm 1991 đến nay, công cuộc Đổi mới tiếp tục diễn ra như thế nào và đạt được những thành tựu tiêu biểu gì?

Hướng dẫn chi tiết:

Giai đoạn từ 1991 đến 1995 được xem là thời kỳ mà Việt Nam thoát khỏi tình trạng trì trệ và suy thoái kinh tế, và đạt được những thành tựu quan trọng trong nền kinh tế. Tốc độ tăng trưởng kinh tế tương đối cao, liên tục và toàn diện, với hầu hết các chỉ tiêu chủ yếu đều vượt mức. GDP bình quân tăng 8,2% mỗi năm, giá trị sản xuất công nghiệp tăng 13,3% mỗi năm, nông nghiệp tăng 4,5% mỗi năm, lĩnh vực dịch vụ tăng 12% mỗi năm. Tổng sản lượng lương thực trong 5 năm (1991-1995) đạt 125,4 triệu tấn, tăng 27% so với giai đoạn 1986-1990.

Giai đoạn từ 1996 đến 2000 là giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế của Việt Nam, với sự tập trung vào công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Mặc dù phải đối mặt với khủng hoảng tài chính-kinh tế trong khu vực (giai đoạn 1997-1999) và thiên tai liên tiếp, Việt Nam vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng khá.

Trong giai đoạn từ 2001 đến 2005, sự đổi mới đã đi vào chiều sâu và việc triển khai Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2001-2010 và Kế hoạch 5 năm 2001-2005 đã mang lại những kết quả nhất định. Nền kinh tế đạt tốc độ tăng trưởng khá cao, GDP tăng bình quân 7,5% mỗi năm, với năm 2005 đạt 8,4%. Nông nghiệp tăng 3,8%, công nghiệp và xây dựng tăng 10,2%, và ngành dịch vụ tăng 7%. Việt Nam đã trở thành một quốc gia xuất khẩu lớn về gạo và các mặt hàng như tiêu, cà phê, hạt điều, cao su. Trong giai đoạn này, sự ổn định kinh tế vĩ mô được duy trì, đồng thời cải cách thể chế kinh tế và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống tài chính, tiền tệ.

Trong giai đoạn từ 2006 đến 2010, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng khá cao và tiềm lực kinh tế tăng lên. Việt Nam đã vượt qua tình trạng kém phát triển và trở thành một quốc gia có thu nhập trung bình (thấp). GDP bình quân trong 5 năm đạt 7%. Mặc dù bị tác động của khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu từ cuối năm 2008, Việt Nam vẫn thu hút được mức đầu tư nước ngoài cao.

Từ năm 2011 đến nay, mặc dù tốc độ phục hồi kinh tế sau khủng hoảng tài chính toàn cầu vẫn chậm, Việt Nam được đánh giá là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất khu vực Đông Nam Á. Nhờ vào việc thúc đẩy đổi mới kinh tế, thu hút đầu tư nước ngoài và phát triển các ngành công nghiệp mạnh, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong suốt thập kỷ qua. Tuy nhiên, để có cái nhìn toàn diện và chi tiết hơn về tình hình kinh tế hiện tại của Việt Nam, tôi cần thông tin cụ thể hơn về lĩnh vực hoặc chỉ số kinh tế cụ thể bạn quan tâm.

1. Thành tựu kinh tế

Câu hỏi: Dựa vào các tư liệu 23.2, 23.3 và thông tin trong bài, hãy trình bày từ năm 1991 đến nay nền kinh tế của Việt Nam từng bước phát triển theo hướng hiện đại hóa như thế nào.

Hướng dẫn chi tiết:

- Nền kinh tế tăng trưởn bền vững với quy mô ngày càng mở rộng. Từ năm 2008, Việt Nam đã ra khỏi nhóm nước và vùng lãnh thổ thu nhập thấp để gia nhập nhóm nước và vùng lãnh thổ thu nhập trung bình thấp

- Công nghiệp – dịch vụ tăng trưởng mạnh, trở thành ngành kinh tế chủ lực của đất nước, chiếm 70% tỉ trọng GDP (2020)

- Tham gia Tổ chức thương mại Thế giới WTO vào 2007, mở ra giai đoạn hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới

2. Thành tựu về chính trị

Câu hỏi: Hãy nêu các biểu hiện cho thấy Việt Nam đạt được sự ổn định chính trị và nâng cao uy tín trên trường quốc tế. Em có nhận xét gì về nguyên tắc “kiểm soát quyền lực" được khẳng định trong Hiến pháp năm 2013?

Hướng dẫn chi tiết:

- Xây dựng nền tảng vững chắc liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ tri thức

- Nguyên tắc “kiểm soát quyền lực”

- Thiết lập quan hệ ngoại giao với 189/193 nước (2020)

- Xây dựng quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với 30 nước

- Đảm nhận các trọng trách quốc tế quan trọng: Chủ tịch ASEAN, Chủ tịch AIPA-41, Uỷ viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kì 2020 – 2021

Nguyên tắc “kiểm soát quyền lực" được khẳng định trong Hiến pháp năm 2013:

- Khẳng định chủ quyền của nhân dân: Hiến pháp 2013 khẳng định quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Nguyên tắc kiểm soát quyền lực thể hiện sự giám sát của nhân dân đối với các cơ quan nhà nước, đảm bảo họ thực hiện quyền lực một cách công tâm, hiệu quả, phục vụ lợi ích của nhân dân.

- Đảm bảo sự phân công, phối hợp, cân bằng quyền lực: Hiến pháp quy định rõ ràng về sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan nhà nước (Quốc hội, Chính phủ, Tòa án Nhân dân, Viện kiểm sát Nhân dân) thông qua các cơ chế kiểm soát quyền lực, đảm bảo sự cân bằng giữa các ngành quyền.

- Nâng cao hiệu quả hoạt động của nhà nước: Việc kiểm soát quyền lực giúp phát hiện, ngăn chặn và sửa chữa sai sót, hạn chế lạm quyền, tham nhũng, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của nhà nước.

2. Thành tựu văn hoá – xã hội

Câu hỏi: Hãy nêu những thành tựu tiêu biểu nhất trong lĩnh vực văn hóa – xã hội ở Việt Nam từ năm 1991 đến nay.

Hướng dẫn chi tiết:

- Đời sống nhân dân ổn định và nâng cao

- Quy mô giáo dục phát triển, từng bước đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao

- Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam tăng từ 62,4 tuổi năm 1991 lên 73,6 tuổi năm 2020.

- Hệ thống cơ sở y tế được phát triển rộng khắp, trang thiết bị y tế được hiện đại hóa.

- Nền văn hóa Việt Nam được giữ gìn và phát huy, tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới, các hoạt động nghệ thuật phát triển mạnh mẽ, nhiều nghệ sĩ Việt Nam đạt được thành công quốc tế.

- Tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh từ 58,1% năm 1993 xuống 2,75% năm 2020.

- Bình đẳng giới được thúc đẩy, vai trò của phụ nữ được nâng cao.

3. Thành tựu về quốc phòng – an ninh

Câu hỏi: Công cuộc đổi mới ở Việt Nam đã đem đến những thành tựu tiêu biểu nào trong lĩnh vực quốc phòng – an ninh?

Hướng dẫn chi tiết:

- Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyên và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc

- Bảo đảm an toàn về an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội cho các sự kiện chính trị quan trọng

- Chỉ số hoà bình tăng 4 hạng lên vị trí 41/163

- Nền quốc phòng được hiện đại hoá, nâng cao

- Xây dựng thành công hợp tác quốc phòng, an ninh đa phương

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Hãy lập bảng tóm tắt những thành tựu tiêu biểu của Việt Nam từ năm 1991 đến nay.

Hướng dẫn chi tiết:

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Hãy sưu tầm những thành tựu trong công cuộc Đổi mới đất nước từ năm 1991 đến nay địa phương nơi em sinh sống. Chọn và giới thiệu một thành tựu tiêu biểu nhất.

Hướng dẫn chi tiết:

Hà Nội đã mở rộng diện tích từ 921 km² năm 1991 lên 3.359 km² năm 2023. Hệ thống giao thông, hạ tầng kỹ thuật được đầu tư phát triển mạnh mẽ. Chất lượng môi trường được cải thiện rõ rệt.