Đáp án Lịch sử 9 chân trời Bài 3. Châu Á Từ Năm 1918 Đến Năm 1945

BÀI 3. CHÂU Á TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1945

MỞ ĐẦU

Bức hình bên, được chụp vào năm 1931, mô tả sự kiện quân đội Nhật Bản tiến vào vùng Mãn Châu (Trung Quốc). Những chi tiết được phản ánh trong bức ảnh gợi cho chúng ta một câu hỏi lớn: Tại sao quân đội Nhật lại có mặt ở Trung Quốc? Tìm hiểu tình hình châu Á từ năm 1918 đến năm 1945 sẽ giúp chúng ta trả lời được câu hỏi đó.

Hướng dẫn chi tiết:

Năm 1931, quân đội Nhật Bản tấn công và chiếm đóng Mãn Châu, khu vực ở đông bắc Trung Quốc. Sự chiếm đóng này được bắt đầu với việc Nhật Bản tạo ra một cuộc tấn công giả mạo để tạo ra lý do cho việc xâm lược. Sau đó, Nhật Bản tuyên bố thành lập Mãn Châu Cơ quan Quân sự độc lập và tiếp tục mở rộng sự kiểm soát của mình trong khu vực này.

Mãn Châu có sự quan trọng chiến lược đối với Nhật Bản vì vùng đất này có trữ lượng khoáng sản quan trọng, bao gồm than đá, sắt, vàng và dầu mỏ. Nhật Bản đã tận dụng các tài nguyên này để phục vụ mục tiêu công nghiệp hóa và quân sự của mình.

Trung Quốc đã phản đối sự chiếm đóng của Nhật Bản và tuyên bố Mãn Châu là một phần của lãnh thổ Trung Quốc. Tuy nhiên, do sự yếu kém về quân lực và sự không đồng nhất trong chính trị nội bộ, Trung Quốc không thể chống lại sự mở rộng của Nhật Bản.

Cuộc chiến tranh Trung-Nhật lần thứ nhất đã góp phần vào sự gia tăng căng thẳng và xung đột giữa hai quốc gia. Nó cũng được coi là một sự kiện quan trọng trong quá trình Nhật Bản mở rộng đế quốc của mình trong khu vực châu Á.

1. Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài và lược đồ 3.2, hãy xác định những nét chính của tình hình Nhật Bản trong những năm 1918–1945.

Hướng dẫn chi tiết:

- Kinh tế phát triển không đều diễn ra kèm khủng hoảng.

- Đời sống nhân dân đói khổ, phong trào đấu tranh lên cao, phong trào công nhân phát triển dẫn tới sự ra đời của Đảng Cộng sản năm 1922.

- Đầu thập kỉ 20 của thế kỉ XX, Chính phủ Nhật Bản thi hành một số cải cách chính trị tích cực, nhưng cuối thập kỉ 20, Chính phủ của tướng Ta-na-ca đã thực hiện chính sách đối nội, đối ngoại hiếu chiến phản động.

2. Phong trào giải phóng dân tộc ở Trung Quốc, Ấn Độ và khu vực Đông Nam Á

Câu hỏi: Hãy nêu những nét chính về phong trào giải phóng dân tộc ở Trung Quốc, Ấn Độ và khu vực Đông Nam Á.

Dựa vào tư liệu 3.4, hãy cho biết M. Gan-đi (M. Gandhi) đã có hành động gì để chống lại đạo luật hà khắc của thực dân Anh đối với người dân Ấn Độ. Tại sao có thể gọi hành động của ông là "bất bạo động"?

Hướng dẫn chi tiết:

Trung Quốc:

- Trong giai đoạn này, Trung Quốc đã chứng kiến sự bùng nổ của phong trào Ngũ tứ, bao gồm chủ nghĩa Mác-Lênin, tạo điều kiện cho sự truyền bá và phát triển của ý tưởng cách mạng này trong nước.

- Năm 1921, Đảng Cộng sản Trung Quốc ra đời, đánh dấu sự xuất hiện của một thế lực mới trong cuộc đấu tranh chính trị tại Trung Quốc và lưu hành chủ nghĩa Mác-Lênin.

- Nội chiến Quốc-Cộng bùng phát vào năm 1927, là cuộc xung đột giữa Đảng Quốc dân và Đảng Cộng sản Trung Quốc. Sự khác biệt chính trị và mâu thuẫn trong việc chia sẻ quyền lực đã dẫn đến cuộc nội chiến này.

- Năm 1937, Mặt trận dân tộc thống nhất chống Nhật được thành lập bởi Đảng Cộng sản Trung Quốc và Quốc dân đảng để chống lại cuộc xâm lược của Nhật Bản.

Ấn Độ:

- Gandhi đã lãnh đạo Đảng Quốc đại trong cuộc đấu tranh đòi độc lập cho Ấn Độ. Ông đã sử dụng các biện pháp như tẩy chay hàng hoá của Anh và phát triển kinh tế dân tộc để đạt được mục tiêu này.

- Năm 1925, Đảng Cộng sản Ấn Độ được thành lập, đánh dấu sự phát triển mới của phong trào giải phóng dân tộc và chính trị ở Ấn Độ.

- Phong trào đấu tranh chống thực dân Anh tiếp tục phát triển trong những năm 1929-1932. Các hoạt động bãi công của công nhân và phong trào nông dân chống thuế và chống địa chủ cũng diễn ra mạnh mẽ trong giai đoạn này.

Đông Nam Á:

- Nhiều tầng lớp trong khu vực Đông Nam Á tham gia vào cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc.

- Các Đảng Cộng sản trong khu vực, như Indonesia, Việt Nam, Mã Lai, đã được thành lập và đóng vai trò quan trọng trong việc lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng.

- Năm 1932, chế độ quân chủ lập hiến thay thế chế độ quân chủ chuyên chế trong một số quốc gia Đông Nam Á.

- Phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc diễn ra sôi nổi, đặc biệt ở Indonesia, Đảng Cộng sản đã lãnh đạo quần chúng trong việc đòi hỏi quyền lợi cơ bản.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hãy hoàn thành trục thời gian về tình hình Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới theo mẫu dưới đây:

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 2: Hãy hoàn thành bảng hệ thống về những phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở châu Á theo mẫu dưới đây:

Hướng dẫn chi tiết:

Hướng dẫn chi tiết:

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Trong số các nhà lãnh đạo phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á giai đoạn 1918 – 1945, em thấy ấn tượng với nhà lãnh đạo nào nhất? Hãy giải thích lí do.

Hướng dẫn chi tiết:

Gandhi là một tượng đài của tư tưởng nhân văn và bất bạo động. Ông không chỉ phản đối mọi hình thức bạo lực, mà còn tôn trọng các tiêu chuẩn đạo đức cao nhất. Ông thực hành đấu tranh bất bạo động, sử dụng các phương pháp như không tuân thủ, tẩy chay và cuộc diễu hành dân sự để đạt được mục tiêu giải phóng.

Gandhi đã trải qua nhiều đợt tù đày và tuyệt thực trong cuộc đấu tranh của mình. Tuy nhiên, ông vẫn kiên nhẫn và đứng vững trong lý tưởng của mình. Sự kiên nhẫn và sự kiên trì của Gandhi đã thu hút sự chú ý và ủng hộ từ người dân Ấn Độ, và cuối cùng đã đóng góp vào thành công của cuộc đấu tranh giành độc lập.

Mặc dù được tôn trọng là một nhà tư tưởng, Gandhi không coi mình là một người sáng tạo phương pháp đấu tranh bất bạo động. Ông cho rằng tư tưởng này đã tồn tại trong các giáo phái tôn giáo và đã được thực hành trên khắp thế giới từ xa xưa. Gandhi luôn thể hiện bản thân thông qua hành động và luôn cố gắng tự hoàn thiện, đề cao đạo đức và lối sống truyền thống.