Giáo án chuyên đề Kinh tế pháp luật 11 cánh diều CĐ 1 Bài 1: Những tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến môi trường tự nhiên (P2)

Nhiệm vụ 3: Suy thoái môi trường và sự cố môi trường

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV mời 1-2 HS đọc thông tin 1, 2, 3 SGK tr.9.

- GV yêu cầu HS làm việc nhóm đôi, đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi:

Em hãy căn cứ vào thông tin 1 để xác định các vấn đề môi trường nào được nhắc đến ở thông tin 2 và thông tin 3.

- GV hướng dẫn HS rút ra kết luận, thực hiện yêu cầu: Em hãy làm rõ vấn đề suy thoái môi trường và sự cố môi trường do kinh tế phát triển gây ra.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK tr.9, thảo luận và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời một số nhóm trình bày câu trả lời thảo luận.

- GV mời HS nêu tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến suy thoái môi trường và sự cố môi trường.

- GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

c. Suy thoái môi trường và sự cố môi trường

- Khái niệm: sự suy giảm chất lượng, số lượng thành phần môi trường, gây ảnh hưởng xấu đến đời sống con người và sinh vật.

- Biểu hiện: đất nông nghiệp suy giảm chất lượng (bạc màu, chua,...), môi trường nước suy giảm, hệ sinh thái và sinh cảnh biển (rừng ngập mặn, rạn san hô,...) suy thoái nghiêm trọng.

* Trả lời câu hỏi:

+ Thông tin 2: vấn đề suy thoái môi trường. Cụ thể: Diện tích rừng ngày càng giảm và suy thoái về chất lượng; Suy thoái tài nguyên đất và tài nguyên sinh vật.

+ Thông tin 3: vấn đề sự cố môi trường. Cụ thể: sự cố môi trường xảy ra tại khu vực 4 tỉnh miền Trung Việt Nam, do hoạt động xả thải trái phép của công ty Formosa Hà Tĩnh (tháng 4/2016).

Nhiệm vụ 4: Suy giảm đa dạng sinh học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV mời 1 HS đọc thông tin SGK tr.10.

- GV chia lớp thành 2 nhóm, yêu cầu HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi:

+ Nhóm 1: Từ hình ảnh và thông tin trên, em hãy cho biết sự phát triển kinh tế gây ra tác động tiêu cực như thế nào đến sự đa dạng sinh học.

+ Nhóm 2: Em hãy tìm hiểu thực trạng sự suy giảm đa dạng sinh học ở nước ta trong những năm gần đây.

- GV hướng dẫn HS rút ra kết luận về

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK tr.10, thảo luận và trả lời câu hỏi.

- HS rút ra kết luận về tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến suy giảm đa dạng sinh học theo hướng dẫn của GV.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày câu trả lời thảo luận:

- GV mời HS nêu tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến suy giảm đa dạng sinh học.

- GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV chuyển sang hoạt động mới.

d. Suy giảm đa dạng sinh học

- Việc khai thác tận diệt các cây thuốc quý, cây có giá trị kinh tế cao làm giảm tài nguyên sinh vật, hệ sinh thái tự nhiên và nơi cư trú của các loài.

- Nạn cháy rừng, xâm hại của sinh vật ngoại lai làm giảm nhiều loài động thực vật.

- Danh sách đỏ động vật quý hiếm tuyệt chủng gia tăng.

* Trả lời câu hỏi:

+ Nhóm 1: Tác động tiêu cực đến đa dạng sinh học: Gia tăng các loài trong nhóm nguy cấp, tuyệt chủng, mất rừng, sinh cảnh bị suy thoái và nạn săn bẫy do nhu cầu tiêu thụ và buôn bán bất hợp pháp các loài hoang dã đã khiến nhiều loài đang trên bờ vực tuyệt chủng.

+ Nhóm 2:

Thông tin về thực trạng suy giảm đa dạng sinh học ở nước ta trong những năm gần đây:

·        Hiện nay, Việt Nam có khoảng 70 % diện tích rừng tự nhiên là rừng nghèo và rừng mới phục hồi.

·        Theo báo cáo năm 2021 của Tổ chức Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), Việt Nam có 75 loài thú; 57 loài chim; 75 loài bò sát; 53 loài lưỡng cư và 136 loài cá được liệt kê là các loài bị đe dọa tuyệt chủng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Gia tăng dân số và đô thị hóa

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV mời 1-2 HS đọc thông tin SGK tr.11-12.

- GV yêu cầu HS làm việc nhóm đôi, đọc thông tin SGK để thực hiện nhiệm vụ:

Từ hai thông tin trên, em hãy cho biết gia tăng dân số và đô thị hoá ở nước ta gây ra sức ép đến môi trường tự nhiên như thế nào.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK tr.11-12 và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS nêu tác động của gia tăng dân số và đô thị hoá đến môi trường tự nhiên.

- Các nhóm khác theo dõi và bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và kết luận.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

2. Tìm hiểu nguyên nhân phát sinh tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến môi trường tự nhiên

a. Gia tăng dân số và đô thị hóa

Áp lực gia tăng dân số và đô thị hóa dẫn đến việc khai thác quá mức nguồn tài nguyên là nguyên nhân chính khiến môi trường bị biến đổi, tạo ra chất thải vượt quá khả năng tự phân hủy của môi trường tự nhiên.

Nhiệm vụ 2: Sự lạc hậu về công nghệ khai thác, chế biến tài nguyên và xử lí chất thải

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV mời 1-2 HS đọc thông tin SGK tr.12-13.

- GV chia lớp thành 2 nhóm, yêu cầu HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin SGK để thực hiện nhiệm vụ:

+ Nhóm 1: Em hãy đọc thông tin 1, quan sát hình ảnh và cho biết trình độ công nghệ xử lí chất thải có ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên như thế nào. Theo em, khi xử lí chất thải bằng các phương pháp như chôn lấp, đốt rác lộ thiên sẽ gây ra hậu quả như thế nào đối với môi trường?

+ Nhóm 2: Từ thông tin 2, em hãy cho biết trình độ công nghệ khai thác và chế biến tài nguyên lạc hậu dẫn đến thực trạng môi trường tự nhiên như thế nào.

- GV hướng dẫn HS rút ra kết luận về tác động của sự lạc hậu về công nghệ khai thác, chế biến tài nguyên và xử lí chất thải đến môi trường tự nhiên.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin SGK tr.12-13 và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày câu trả lời.

- GV mời HS nêu tác động của sự lạc hậu về công nghệ khai thác, chế biến tài nguyên và xử lí chất thải đến môi trường tự nhiên.

- Các nhóm khác theo dõi và bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và kết luận.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

b. Sự lạc hậu về công nghệ khai thác, chế biến tài nguyên và xử lí chất thải

* Trả lời câu hỏi:

+ Thông tin 1: Trình độ công nghệ xử lí chất thải có ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên. Cụ thể: Nếu việc quản lí và công nghệ xử lí rác thải lạc hậu, đặc biệt là xử lí chất thải bằng các phương pháp như: chôn lấp, đốt rác lộ thiên,...

+ Thông tin 2: Sự lạc hậu về công nghệ khai thác và chế biến tài nguyên dẫn đến việc gia tăng mức độ tiêu thụ nguyên liệu và năng lượng hơn, phát sinh nhiều chất thải hơn, gây sức ép với môi trường.

Kết luận:

Trình độ công nghệ khai thác, chế biến tài nguyên và xử lí chất thải còn lạc hậu, dẫn đến lãng phí tài nguyên và ô nhiễm môi trường.

Nhiệm vụ 3: Sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng và ý thức bảo vệ môi trường của các chủ thể kinh tế

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV mời 1-2 HS đọc thông tin SGK tr.14.

- GV yêu cầu HS giữ nguyên nhóm ở Nhiệm vụ 2, đọc thông tin SGK để thực hiện nhiệm vụ:

+ Nhóm 1: Từ thông tin 1, em hãy cho biết sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng năng lượng của người dân gây sức ép với môi trường như thế nào.

+ Nhóm 2: Em hãy cho biết việc thiếu ý thức bảo vệ môi trường của các chủ thể kinh tế trong thông tin 2 sẽ gây ra hậu quả như thế nào đối với môi trường.

- GV yêu cầu HS liên hệ, trả lời câu hỏi: Theo em, ngoài những nguyên nhân trên, còn có nguyên nhân nào dẫn tới những tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến môi trường tự nhiên?

- GV hướng dẫn HS rút ra kết luận về tác động của sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng và ý thức bảo vệ môi trường của các chủ thể kinh tế đến môi trường tự nhiên.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK tr.14 và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện một số nhóm trình bày câu trả lời.

- GV mời HS nêu tác động của sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng và ý thức bảo vệ môi trường của các chủ thể kinh tế đến môi trường tự nhiên.

- Các nhóm khác theo dõi và bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và kết luận.

- GV chuyển sang hoạt động mới.

c. Sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng và ý thức bảo vệ môi trường của các chủ thể kinh tế

- Sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng: Là động lực thúc đẩy gia tăng mạnh mẽ các hoạt động phát triển kinh tế, dẫn đến khai thác tài nguyên quá mức.

- Ý thức bảo vệ môi trường của một số chủ thể kinh tế: chưa tốt, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

* Trả lời câu hỏi:

+ Thông tin 1: Nhiên liệu hoá thạch là loại nhiên liệu phải mất hàng trăm triệu năm để hình thành….

→ Việc gia tăng nhu cầu năng lượng sẽ góp phần vào việc khiến cho nguồn khoáng sản năng lượng dần cạn kiệt.

+ Thông tin 2: Ý thức bảo vệ môi trường của một số chủ thể kinh tế chưa tốt, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

+ Nguyên nhân khác: các cuộc chạy đua kinh tế gay gắt giữa các nhà sản xuất, các tập đoàn kinh tế hay các quốc gia đã làm tăng thêm các tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên,...