Kênh giáo viên » Giáo án chuyên đề kinh tế pháp luật 11 cánh diều

Giáo án chuyên đề Kinh tế pháp luật 11 cánh diều CĐ 2 Bài 5: Một số vấn đề của pháp luật lao động về tiền lương và tiền thưởng, bảo hiểm xã hội, tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động (P3)

Giáo án giảng dạy theo sách Chuyên đề học tập Giáo dục kinh tế và pháp luật 11 bộ sách cánh diều CĐ 2 Bài 5: Một số vấn đề của pháp luật lao động về tiền lương và tiền thưởng, bảo hiểm xã hội, tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động (P3). Bộ giáo án giúp giáo viên hướng dẫn học sinh mở rộng kiến thức, phát triển năng lực, nâng cao khả năng định hướng nghề nghiệp cho các em sau này. Thao tác tải về rất đơn giản, tài liệu file word có thể chỉnh sửa dễ dàng, mời quý thầy cô tham khảo bài demo.

Xem toàn bộ: Giáo án chuyên đề Kinh tế pháp luật 11 cánh diều đủ cả năm

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Mục tiêu:

- HS phân tích, đánh giá được hậu quả của các hành vi vi phạm pháp luật lao động trong tình huống đơn giản, thường gặp về tiền lương và tiền thưởng, bảo hiểm xã hội, tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động.

- HS tích cực, chủ động tham gia và vận động mọi người xung quanh thực hiện tốt pháp luật lao động.

Nội dung: GV tổ chức cho HS tham gia cuộc thi liên quan đến tiền lương và tiền thưởng, bảo hiểm xã hội, tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động; HS tham gia trả lời các câu hỏi để củng cố kiến thức đã học.
Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS về các câu hỏi trong cuộc thi.
Tổ chức hoạt động:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV dựa vào các bài Luyện tập và Vận dụng trong SCĐHT trang 43, 44 để hướng dẫn HS thiết kế chương trình và tổ chức cuộc thi với các bước như sau:

Bước 1: Thiết kế chương trình với 3 phần thi.

- Xuất phát: Sử dụng bài luyện tập 1 để HS trả lời câu hỏi trên Quizizz/Kahoot,...

- Vượt chướng ngại vật: Sử dụng bài luyện tập 2, 3 để HS thực hành đóng vai.

- Về đích: Sử dụng bài vận dụng (bài 4) để HS thi thiết kế trò chơi (ví dụ: Rung chuông vàng; Đuổi hình bắt chữ; Ai là triệu phú; Vua tiếng Việt;…).

Bước 2: Hướng dẫn HS xây dựng tiêu chí, phiếu chấm cho từng vòng thi.

Bước 3: Phân công nhiệm vụ cho các nhóm theo từng nội dung của chương trình, phân công nhiệm vụ cho cá nhân: dẫn chương trình, trang trí, giám khảo, phiếu chấm,…

Bước 4: Tổ chức thực hiện cuộc thi theo kế hoạch, chương trình đã thiết kế.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận, vận dụng hiểu biết, kiến thức được học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV tổ chức cho các HS trình bày trước lớp:

Gợi ý trả lời:

Bài tập 1:

*Ý kiến*	*Lựa chọn*	*Giải thích*
A. Thời điểm trả lương do hai bên thỏa thuận và được ấn định vào một thời điểm cố định trong tháng.	Đồng tình	Khoản 2 Điều 97 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định về kì hạn trả lương: có thể trả theo giờ, ngày, tuần, tháng,… do hai bên thỏa thuận và được ấn định vào một thời điểm có tính chu kì.
B. Người lao động trong thời gian thử việc bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội.	Không đồng tình	Khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014: Người lao động làm việc theo hợp đồng thử việc sẽ không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
C. Tiền lương được xác định bởi các yếu tố như chức danh, kĩ năng, bằng cấp, kinh nghiệm và một số yếu tố khác tùy thuộc vào mỗi công ty.	Không đồng tình	Điều 90 Bộ luật Lao động năm 2019: Tiền lương sẽ bao gồm mức lương theo công việc và chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Trong đó, mức lương theo công việc không được thấp hơn mức lương tối thiểu (mức lương tối thiểu do Nhà nước quy định).
D. Tiền thưởng do doanh nghiệp tự quyết định dựa trên các quy chế của doanh nghiệp và tham khảo các tổ chức đại diện cho tập thể người lao động.	Đồng tình	Điều 104 Bộ luật Lao động năm 2019: Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động (đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở).
E. Lao động nữ đã đóng bảo hiểm được 4 tháng thì trong thời gian nghỉ sinh con được hưởng chế độ thai sản từ bảo hiểm xã hội.	Không đồng tình	Khoản 2 Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014: Lao động nữ được hưởng chế độ thai sản từ bảo hiểm xã hội khi đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

Bài tập 2:

*Trường hợp*	*Gợi ý tư vấn*
a. Bà M là lao động trong công ty X, đã tham gia đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, đồng thời vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện. Sắp đến tuổi nghỉ hưu, bà M muốn biết mình được hưởng chế độ như thế nào?	- Thời gian tham gia bảo hiểm xã hội của bà M được tính từ khi bà M bắt đầu đóng bảo hiểm xã hội cho đến khi dừng đóng (Nếu bà M đóng không liên tục thì thời gian được tính là tổng thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội). - Căn cứ vào thời gian tham gia bảo hiểm xã hội, nếu đã đủ từ 20 năm trở lên, thì bà M sẽ được hưởng các chế độ sau: chế độ hưu trí; được cấp thẻ Bảo hiểm y tế và được hưởng quyền lợi khám, chữa bệnh với mức 95% chi phí khám, chữa bệnh phát sinh; được hỗ trợ mai táng và tử tuất (khi bà M qua đời).
b. Ông T nghe đài và nói với vợ việc mình nghỉ hưu có thể nhận lương và trợ cấp bảo hiểm xã hội thông qua tài khoản tiền gửi của người lao động mở tại ngân hàng. Vợ ông T lại cho rằng, người về hưu phải đến trực tiếp cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc tổ chức dịch vụ được cơ quan bảo hiểm xã hội ủy quyền để nhận lương. Vợ chồng ông T muốn được giải đáp về vấn đề này.	Theo quy định của pháp luật: Công dân có thể nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng bằng tiền mặt hoặc qua tài khoản cá nhân. - Các bước nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội qua tài khoản cá nhân: + Kê khai số tài khoản cá nhân, ngân hàng nơi mở tài khoản vào tờ khai “Thông báo thay đổi thông tin người hưởng”. + Gửi thông tin đã kê khai (ở bước 1) lên cơ quan bảo hiểm xã hội tại địa phương nơi mình cư trú. Cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ tổ chức chi trả lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng qua tài khoản cá nhân công dân đã đăng kí.
c. Lãnh đạo công ty H quyết định trích 10% Quỹ bảo hiểm xã hội của công ty để tổ chức các hoạt động du lịch, tham quan cho người lao động trong công ty. Một số nhân viên trong công ty băn khoăn không biết sử dụng Quỹ bảo hiểm như thế có vi phạm quy định của pháp luật không.	Khoản 4 Điều 5 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định: Quỹ bảo hiểm xã hội phải được quản lí tập trung, thống nhất, công khai, minh bạch. Quỹ được sử dụng đúng mục đích, hạch toán độc lập theo các quỹ thành phần (gồm: quỹ ốm đau và thai sản; quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; quỹ hưu trí và tử tuất). Do đó, việc lãnh đạo công ty H quyết định trích 10% Quỹ bảo hiểm xã hội của công ty để tổ chức các hoạt động du lịch, tham quan cho người lao động trong công ty là không phù hợp với quy định của pháp luật.

Bài tập 3:

Tình huống 1:

a) Tranh chấp lao động giữa chị K với công ty là tranh chấp cá nhân, phát sinh trong quá trình thực hiện quan hệ lao động (liên quan đến vấn đề tiền lương). Trong trường hợp này, chủ thể vi phạm pháp luật lao động là phía công ty vì công ty đã thanh toán tiền lương không đúng hạn cho người lao động.
b) Hướng dẫn chị K giải quyết tranh chấp giữa chị và công ty:

- Trước hết, cần tiến hành giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải viên lao động: Hòa giải viên lao động sẽ triệu tập các bên và tổ chức phiên họp hòa giải; kết thúc phiên họp, nếu hòa giải thành công, thì hòa giải viên lao động sẽ lập biên bản hòa giải thành; nếu không thành công thì hòa giải viên sẽ lập biên bản hòa giải không thành.

- Trong trường hợp hòa giải không thành, chị K có quyền yêu cầu Hội đồng trọng tài giải quyết: Hội đồng trọng tài lao động được thành lập trong vòng 7 ngày; Ban trọng tài lao động sẽ ra quyết định giải quyết tranh chấp và gửi cho các bên trong vòng 30 ngày.

- Trong trường hợp một trong các bên không thi hành quyết định giải quyết tranh chấp của Ban trọng tài lao động, thì các bên có quyền yêu cầu Tòa án nhân dân tiến hành giải quyết tranh chấp (tiến hành theo thủ tục tố tụng dân sự).

Tình huống 2:

a) Tranh chấp lao động giữa chị H với công ty là tranh chấp cá nhân về quyền và nghĩa vụ, phát sinh trong quá trình thực hiện quan hệ lao động (liên quan đến hợp đồng đào tạo nghề). Trong trường hợp này chị H đã vi phạm điều khoản đã kí kết với công ty trong hợp đồng đào tạo nghề. Do đó, chị H có nghĩa vụ phải bồi thường chi phí đào tạo cho công ty V (khoản 3 Điều 40 Bộ luật Lao động năm 2019).
b) Nếu chị H không muốn phải bồi thường chi phí đào tạo thì cần nghiêm túc tuân thủ đúng những điều khoản đã kí kết trong hợp đồng đào tạo nghề giữa chị với công ty V. Nếu chị H vẫn kiên quyết muốn nghỉ việc, chị H phải trao đổi, thỏa thuận lại với công ty V về mức bồi thường chi phí đào tạo theo quy định của pháp luật.

Bài tập 4:

- Các văn bản pháp luật về tiền lương, tiền thưởng, bảo hiểm xã hội, tranh chấp, giải quyết tranh chấp lao động như: Bộ luật Lao động năm 2019; Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014;…

Bộ luật Lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019.
Nghị định số 05/2015/NĐ-CP ngày 12/1/2015 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số nội dung của Bộ luật Lao động.
Nghị định số 38/2022/NĐ-CP ngày 12/6/2022 quy định về mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động.
Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 ngày 20/11/2014.
Quyết định số 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017 về việc ban hành quy trình thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp,…
Nghị định số 46/2013/NĐ-CP ngày 10/5/2013 quy định chi tiết thi hành một số điều của Bộ luật Lao động năm 2019 về tranh chấp lao động.

- Gợi ý xây dựng bộ câu hỏi:

+ Về tiền lương: Người lao động làm việc sau bao lâu thì được tăng lương? Tiền lương thử việc tối thiểu hiện nay là bao nhiêu? Doanh nghiệp sẽ bị xử phạt như thế nào khi chậm trả lương? Khi nghỉ việc thì có được trả lương không?...

+ Về bảo hiểm xã hội: Bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì? Bảo hiểm xã hội bắt buộc có ý nghĩa thế nào đối với đời sống người lao động?...

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì? Bảo hiểm xã hội tự nguyện có ý nghĩa thế nào đối với đời sống người lao động? Ai có thể tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện? Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng những chế độ gì? Có những phương thức đóng bảo hiểm xã hội nào?...

+ Về tranh chấp lao động và giải quyết tranh chấp lao động: Sự khác nhau giữa tranh chấp lao động cá nhân, tranh chấp lao động tập thể là gì? Cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động? Tranh chấp lao động được giải quyết theo trình tự, thủ tục như thế nào?...

* Phiếu chấm điểm:

*Tiêu chí chấm điểm*	*Điểm số*
Trả lời đúng và đưa ra lời giải thích hợp lí cho từng câu hỏi
Thiết kế trò chơi sáng tạo
Phân công các thành viên hợp lí (các thành viên vận dụng được khả năng của mình trong vai diễn)
Bài tuyên truyền có nội dung đúng và đầy đủ
…