Giáo án Địa lí 9 kết nối bài 18: Vùng Đông Nam Bộ

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 18: VÙNG ĐÔNG NAM BỘ

I. MỤC TIÊU 

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ: 

• Trình bày được đặc điểm vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của vùng.

• Phân tích được các thế mạnh, hạn chế về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của vùng.

• Trình bày được đặc điểm về dân cư, đô thị hoá ở vùng Đông Nam Bộ.

• Trình bày được sự phát triển và phân bố một trong các ngành kinh tế thế mạnh của vùng.

• Phân tích được ý nghĩa của việc tăng cường kết nối liên vùng đối với sự phát triển của vùng.

• Phân tích được vị thế của Thành phố Hồ Chí Minh.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với GV và các bạn khác trong lớp.

• Tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.

• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực riêng: 

• Năng lực tìm hiểu địa lí: Khai thác thông tin, bảng 18.1 – 18.3, hình 18.1 – 18.4 SGK và các tài liệu khác có liên quan đến bài học để trình bày được thế mạnh và hạn chế về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của vùng, trình bày được đặc điểm dân cư, đô thị hóa ở vùng Đông Nam Bộ; phân tích được sự phát triển và vị thế của Thành phố Hồ Chí Minh.

• Năng lực nhận thức và tư duy địa lí: Khai thác thông tin, hình 18.1; 18.2 SGK nhận thức thế giới theo quan điểm không gian để xác định được vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của vùng, giải thích các hiện tượng và quá trình địa lí tự nhiên, kinh tế - xã hội vùng Đông Nam Bộ.

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ: Có ý thức tìm hiểu và sẵn sàng tham gia các hoạt động học tập.

• Trách nhiệm: Có ý thức và hành động trong việc sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường vùng Đông Nam Bộ. 

• Yêu nước: Tôn trọng những giá trị nhân văn khác nhau giữa các vùng.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• SGK, SGV, SBT Lịch sử và Địa lí 9 – Kết nối tri thức (phần Địa lí).

• Bảng số liệu, tranh ảnh, thông tin, tư liệu do GV sưu tầm về nội dung bài học Vùng Đông Nam Bộ. 

• Phiếu học tập.

• Máy tính, máy chiếu (nếu có)

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Lịch sử và Địa lí 9 – Kết nối tri thức (phần Địa lí).

• Sưu tầm trên sách, báo, internet thông tin, tư liệu về nội dung bài học Vùng Đông Nam Bộ.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu:

- Cung cấp thông tin, tạo kết nối giữa kiến thức của HS với nội dung bài học.

- Tạo hứng thú, kích thích tò mò của HS.

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS chơi trò chơi Nhìn hình đoán địa danh. HS quan sát hình ảnh và trả lời.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về địa danh xuất hiện trong hình ảnh của trò chơi và chuẩn kiến thức của GV. 

d. Tổ chức thực hiện: 

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi Nhìn hình đoán địa danh.

- GV mời HS theo tinh thần xung phong tham gia trò chơi.

- GV phổ biến luật chơi cho HS:

+ HS quan sát hình ảnh về một số tỉnh/thành phố thuộc vùng Đông Nam Bộ, sau đó đoán tên tỉnh thông qua những hình ảnh đặc trưng của địa phương.

+ HS trả lời nhanh nhất và đoán đúng qua hình ảnh sẽ được điểm cộng.

- GV trình chiếu hình ảnh:

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình ảnh và đoán đặc sản.

- Các HS còn lại trong lớp cổ vũ bạn.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời HS xung phong trả lời. 

- Nếu trả lời sai, GV tiếp tục mời HS còn lại đưa ra đáp án. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án:

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Đông Nam Bộ là một trong những vùng kinh tế phát triển nhất cả nước. Đó là kết quả khai thác hiệu quả tổng hợp thế mạnh của vùng. Vậy những thế mạnh nổi bật về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của vùng là gì? Đặc điểm dân cư và đô thị hoá của vùng như thế nào? Sự phát triển và phân bố một số ngành kinh tế thế mạnh của vùng ra sao? Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay – Bài 18: Vùng Đông Nam Bộ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu vị trí địa lý và phạm vi lãnh thổ

a. Mục tiêu: Thông qua Hoạt động, HS xác định được trên bản đồ vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của Đông Nam Bộ. 

b. Nội dung: GV yêu cầu HS cả lớp làm việc cá nhân, dựa vào hình 18.1, mục 1 SGK tr.195 và trả lời câu hỏi: Xác định vị trí và phạm vi lãnh thổ của Đông Nam Bộ. 

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về vị trí và phạm vi lãnh thổ của Đông Nam Bộ.  

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, dựa vào hình 18.1 và mục 1 SGK tr.195 và trả lời câu hỏi: Xác định vị trí và phạm vi lãnh thổ của Đông Nam Bộ.  - GV trình chiếu video về Đông Nam Bộ cho HS xem:  https://www.youtube.com/watch?v=Uf4f_Cr3Shw Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập - HS thực hiện nhiệm vụ  theo cá nhân mà GV yêu cầu. - GV quan sát, hướng dẫn HS trong quá trình hoàn thành nội dung (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận - GV gọi ngẫu nhiên HS lên bảng xác định trên bản đồ và trình bày thông tin. - GV yêu cầu HS khác nhận xét và bổ sung ý kiến (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập - GV nhận xét, đánh giá, kết luận về Vị trí địa lý và phạm vi lãnh thổ vùng Đông Nam Bộ. - GV chuyển sang nội dung mới.

1. Vị trí địa lý và phạm vi lãnh thổ - Vùng Đông Nam Bộ bao gồm các tỉnh, thành phố: Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai, Tây Ninh, Bà Rịa – Vũng Tàu.  - Đông Nam Bộ giáp: Cam – pu – chia, vùng Đồng bằng sông Cửu Long, vùng Tây Nguyên, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, phía đông nam có vùng biển rộng.   - Đông Nam Bộ nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là cầu nối giữa Đồng bằng sông Cửu Long với Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ, có hệ thống giao thông vận tải phát triển, giúp kết nối với các vùng trong cả nước và quốc tế thuận lợi.

Hoạt động 2: Tìm hiểu điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên. 

a. Mục tiêu: Thông qua được các thế mạnh, hạn chế về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của vùng.

b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc theo 6 nhóm, khai thác Hình 18.1, thông tin mục 2 SGK tr.196 - 197 và hoàn thành Phiếu học tập số 1.

c. Sản phẩm: Phiếu học tập số 1 của HS về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS	DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV trình chiếu dẫn dắt: Đông Nam Bộ là vùng kinh tế phát triển bậc nhất với những điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên mà mẹ thiên nhiên ưu ái ban tặng.  - GV chia lớp thành các nhóm, yêu cầu HS: Khai thác Hình 18.1, thông tin mục 2 SGK tr.196 – tr.197 và hoàn thành Phiếu học tập số 1. + Nhóm 1:  Tìm hiểu địa hình, đất.  + Nhóm 2: Tìm hiểu khí hậu.  + Nhóm 3: Tìm hiểu nguồn nước.  + Nhóm 4: Tìm hiểu sinh vật.  + Nhóm 5: Tìm hiểu khoáng sản.  + Nhóm 6: Tìm hiểu biển, đảo.  PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN  THIÊN NHIÊN Nhóm:…. Thế mạnh Hạn chế Địa hình, đất     Khí hậu   Nguồn nước   Sinh vật   Khoáng sản   Biển, đảo     - GV cung cấp thêm một số tư liệu về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên (Đính kèm phía dưới Hoạt động 2) Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập - HS khai thác thông tin trong mục kết hợp tư liệu do GV cung cấp, thảo luận và hoàn thành Phiếu học tập số 1. - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS trong quá trình thảo luận. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận - GV mời đại diện 1 – 2 nhóm trình bày nội dung tìm hiểu theo Phiếu học tập số 1.  - GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập - GV nhận xét, đánh giá, kết luận về Đặc điểm điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên. - GV chuyển sang nhiệm vụ mới.	2. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên.  Phiếu học tập số 1 đính kèm phía dưới Hoạt động 2.
Tư liệu 1:
KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN Nhóm:…. Đặc điểm  Hạn chế Địa hình và đất  Địa hình tương đối bằng phẳng, đất chủ yếu là đất badan và đất xám phù sa cổ. Thuận lợi xây dựng cơ sở công nghiệp, giao thông, đô thị… phát triển cây công nghiệp lâu năm quy mô lớn. Mùa khô kéo dài dẫn đến thiếu nước, triều cường, xâm nhập mặn, trên đất biển ít khoáng sản…. Khí hậu  Mang tính cận xích đạo tạo điều kiện kinh tế diễn ra quanh năm.  Nguồn nước Dồi dào có một số ông và hồ lớn tạo điều kiện cung cấp nước sản xuất và sinh hoạt.  Sinh vật  Đa dạng, một số vườn quốc gia và khu dự trữ sinh quyển tạo điều kiện phát triển du lịch.  Khoáng sản Nhiều dầu khí, còn có cao lanh…. Thuận lợi phát triển ngành khai thác, chế biến khoáng sản. Biển, đảo Biển có nhiều tài nguyên thiên nhiên: sinh vật biển, khoáng sản biển, nhiều nơi xây dựng cảng biển thuận lợi phát triển kinh tế biển: khai thác và chế biến khoáng sản, du lịch biển…

Hoạt động 3: Tìm hiểu về dân cư và đô thị hóa

a. Mục tiêu: Thông qua Hoạt động, HS: 

- Trình bày được đặc điểm về dân cue ở vùng Đông Nam Bộ. 

- Trình bày được đặc điểm về đô thị hóa ở vùng Đông Nam Bộ.

b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc theo cặp đôi, khai thác bảng 18.1 – 18.2, thông tin mục 3 SGK tr.197 - 198 và trả lời câu hỏi:

+ Trình bày đặc điểm dân cư ở vùng Đông Nam Bộ. 

+ Trình bày đặc điểm đô thị hóa ở vùng Đông Nam Bộ.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về đặc điểm dân cư và đô thị hóa ở Đông Nam Bộ. 

Hoạt động 4: Tìm hiểu sự phát triển và phân bố kinh tế

a. Mục tiêu: Thông qua Hoạt động, HS: 

- Phân tích được sự phát triển và phân bố kinh tế ở Đông Nam Bộ.

- Phân tích được thế mạnh về du lịch ở Đông Nam Bộ.

b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc nhóm, khai thác Hình 14.2 – 14.4, Bảng 14.1 – 14.4, thông tin mục 5, 6 SGK tr.173 – tr.178 và hoàn thành Phiếu học tập số 2. 

c. Sản phẩm: Phiếu học tập số 2 của HS về sự phát triển và phân bố các ngành kinh tế.  

---------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------