Giáo án điện tử chuyên đề Ngữ văn 12 chân trời CĐ 2 Phần 2: Yêu cầu và cách thức viết bài giới thiệu tác phẩm nghệ thuật được chuyển thể từ văn học

VUI ĐÓN CHÀO CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

• Em hãy đóng một đoạn kịch ngắn hoặc hát một cá khúc được chuyển thể từ tác phẩm văn học.
• Nhắc lại những yếu tố lưu ý khi thưởng thức một tác phẩm được chuyển thể từ tác phẩm văn học?

YÊU CẦU VÀ CÁCH THỨC VIẾT BÀI GIỚI THIỆU TÁC PHẨM NGHỆ THUẬT ĐƯỢC CHUYỂN THỂ TỪ VĂN HỌC

PHẦN 2

Chuyên đề 2

NỘI DUNG BÀI HỌC

• Yêu cầu đối với bài giới thiệu
• Yêu cầu chung
• Yêu cầu về bố cục và cách thức thực hiện một số dạng bài giới thiệu tác phẩm nghệ thuật được chuyển thể từ văn học.

NỘI DUNG BÀI HỌC

II. Đọc ngữ liệu tham khảo

• Phân tích ngữ liệu Cảm xúc chung của hai nghệ sĩ tạo nên Em ơi Hà Nội phố.
• Phân tích ngữ liệu 2 và 3

NỘI DUNG BÀI HỌC

III. Hướng dẫn quy trình viết bài giới thiệu tác phẩm nghệ thuật

IV. Cách viết kịch bản phim ngắn chuyển thể

• Cách viết
• Ví dụ
• Quy trình viết kịch bản.

I.

YÊU CẦU ĐỐI VỚI BÀI GIỚI THIỆU

• Trình bày yêu cầu đối với bài giới thiệu?
• Yêu cầu về bố cục và cách thức thực hiện một số dạng bài giới thiệu tác phẩm nghệ thuật được chuyển thể từ văn học?

1. Yêu cầu chung

Khi viết bài giới thiệu tác phẩm nghệ thuật được chuyển thể từ văn học

Cần kết hợp lí lẽ bằng chứng với các thông tin liên quan.

Giới thiệu làm rõ những giá trị, đóng góp mới của tác phẩm nghệ thuật chuyển thể.

Bài giới thiệu tác phẩm nghệ thuật là kết quả sáng tạo của cá nhân nghệ sĩ: bài hát, bức tranh chuyển thể từ văn học.

Bài giới thiệu tác phẩm nghệ thuật là kết quả sáng tạo của tập thể nghệ sĩ: một bộ phim, một tác phẩm sân khấu tổng hợp.

Cần lưu ý

Giới thiệu tác phẩm nghệ thuật được chuyển thể từ văn học gồm nhiều dạng khác nhau.

2. Yêu cầu về bố cục và cách thức thực hiện một số dạng bài giới thiệu tác phẩm nghệ thuật được chuyển thể từ văn học.

Dạng 1: Dàn ý bài viết giới thiệu tác phẩm âm nhạc, hội họa do cá nhân nghệ sĩ chuyển thể từ tác phẩm văn học.

Mở bài

Giới thiệu về tác giả, tác phẩm của tác phẩm nghệ thuật chuyển thể.

Giới thiệu tác phẩm văn học được chuyển thể.

Thân bài

Lần lượt giới thiệu/ so sánh về hai tác phẩm

Công việc/quá trình chuyển thể.

Những điểm gặp gỡ tương đồng, khác biệt giữa tác giả chuyển thể và tác giả tác phẩm văn học được chuyển thể.

Kết bài

Nhận định chung về thành công, hạn chế hay khác biệt quan trọng (nếu có).

II.

ĐỌC NGỮ LIỆU THAM KHẢO

1. Phân tích ngữ liệu Cảm xúc chung của hai nghệ sĩ tạo nên Em ơi Hà Nội phố.

Thảo luận nhóm

Ngữ liệu 1 giới thiệu tác phẩm nghệ thuật chuyển thể của ai, từ tác phẩm văn học nào? Đoạn mở bài có cung cấp cho người đọc những thông tin cần thiết theo yêu cầu của phần mở bài không? Nêu nội dung chính của phần kết bài?

?

Thảo luận nhóm

Tóm tắt ý chính của bài viết, từ đó nêu nhận xét về bố cục của bài viết?

?

Tác giả đã giới thiệu quá trình sáng tác và chuyển thể từ thơ thành bài hát như thế nào? Xác định một số biểu hiện của sự gặp gỡ “tri âm” giữa hai tác giả (Phú Quang Phan Vũ) và những điểm sáng tạo đang ghi nhận của nhạc sĩ Phú quang khi phổ nhạc bài thơ?

?

Thảo luận nhóm

Tác giả đã trình bày bằng những cách thức nào?

?

Phương pháp phân tích – tổng hợp và phương pháp so sánh đã được sử dụng như thế nào trong ngữ liệu trên?

?

Tác giả bài hát: nhạc sĩ Phú Quang.

Tác phẩm gốc: trường ca, thơ Phan Vũ.

Tuyển lại 1 số câu, chọn lọc đoạn làm lời bài hát.

Đoạn mở đầu

Đáp ứng yêu cầu của phần mở bài.

Những cảm xúc chung, những nhịp đập chung của nhạc sĩ Phú Quang và nhà thơ Phan Vũ đã làm nên ca khúc bất hủ.

Câu 1

Nội dung chính phần kết

Khẳng định sức sống vượt thời gian của thơ Phan Vũ và nhạc sĩ Phú Quang.

Gợi lại hình ảnh ngày đi xa của nhà thơ Phan Vũ và nhạc sĩ Phú Quang bằng chính hình ảnh được gợi lên từ Em ơi Hà Nội phố.

Tóm tắt ý chính phần thân bài

Nội dung tình cảm, cảm xúc, hoài niệm của Phan Vũ về sự kiện B52 tàn phá Hà Nội.

Trường hợp hai tác giả gặp nhau và tình cảm tri âm đã thôi thúc nhạc sĩ Phú Quang.

Cảm xúc chung của 2 nghệ sĩ: 2 người con xa Hà Nội gặp nhau ở cùng 1 ca khúc.

• Ca sĩ lần đầu thể hiện: Lệ Thu
• Các sĩ nổi tiếng thể hiện: sức sống vượt thời gian của tác phẩm.

Câu 2

Nhận xét

Bố cục của bài viết mạch lạc.

Quá trình sáng tác và chuyển thể từ thơ thành bài hát được thuật lại từ:

Sự ra đời của bài thơ bài hát.

Tiếng nói tri âm của hai tác giả đến ca sĩ, người thưởng thức.

Bố cục phù hợp để truyền tải ý chính cần giới thiệu về bài hát phổ nhạc từ tác phẩm thơ.

Biểu hiện của sự gặp gỡ tri âm giữa 2 tác giả Phú Quang – Phan Vũ

Có chung cảm xúc cần thể hiện.

Điểm sáng tạo của nhạc sĩ Phú Quang khi phổ nhạc bài thơ:

Một Hà Nội của quá khứ đã lùi xa ngay cả với thời điểm bài thơ ra đời.

Một Hà Nội êm đềm và mang những vẻ đẹp tiêu biểu nhất.

“Mùi hoàng lan, mùi hoa sữa, con đường vắng”

“cây bàng mồ côi mùa đông, tiếng dương cầm,...”

Cách thức trình bày của tác giả

Lồng ghép khéo léo

Câu hát

Hình ảnh

Từ ngữ

Trong lời bài hát – lời thơ vào lời giới thiệu của mình.

Phương pháp phân tích – tổng hợp: sử dụng thành công khi chỉ ra những tình cảm, cảm xúc chung giữa hai tác giả.

Câu 3: Phương pháp phân tích

Phương pháp so sánh: sử dụng một cách kín đáo, làm nổi bật điểm chung giữa các thế hệ ca sĩ, người nghe.

2. Phân tích ngữ liệu 2 và 3

Đọc 2 ngữ liệu Tác phẩm văn học và những đôi cánh mới và Tác phẩm kinh điển Làng Vũ Đại ngày ấy trở lại với chất lượng HD để trả lời các câu hỏi dưới đây.

Các bài viết (ngữ liệu 2 và ngữ liệu 3) trên đây giới thiệu tác phẩm nghệ thuật chuyển thể của ai, thuộc loại hình nghệ thuật gì, từ tác phẩm văn học nào? Đoạn mở bài của mỗi bài viết có cung cấp cho người đọc những thông tin cần thiết theo yêu cầu của phần mở bài không?

?

Tóm tắt ý chính của phần thân bài và kết bài trong mỗi bài viết, từ đó nêu nhận xét về bố cục của từng bài.

?

Tác giả đã giới thiệu quá trình sáng tác và chuyển thể từ truyện cổ, kịch bản văn học thành tác phẩm nhạc kịch hoặc từ truyện thành phim như thế nào? Xác định một số điểm sáng tạo đáng ghi nhận của các tập thể tác giả chuyển thể.

?

Nhận xét về cách kết hợp phương tiện ngôn ngữ với phương tiện phi ngôn ngữ của tác giả mỗi bài viết (ngữ liệu 2 và ngữ liệu 3). Tác giả bài viết về tác phẩm phim truyện đã trình bày bằng chứng theo cách thức nào?

?

Phương pháp phân tích – tổng hợp và phương pháp so sánh đã được sử dụng như thế nào trong bài viết trên?

?

Bạn rút ra lưu ý gì khi cần giới thiệu nhiều tác phẩm nghệ thuật chuyển thể trong một bài viết ngắn.

?

Ngữ liệu 2

Tác phẩm văn học và những đôi cánh mới giới thiệu một chùm tác phẩm điện ảnh, ba-lê nổi tiếng chuyển thể từ văn học:

Chuyển thể từ truyện cổ dân gian thành ba-lê.

Phần âm nhạc do nhà soạn nhạc P.Trai-cốp-xki viết.

Câu 1

Truyện cổ: anh em nhà Grimm sưu tầm.

Chuyển thể thành tác phẩm nghệ thuật thuộc nhiều loại hình khác nhau: nhạc kịch ba-lê; phim hoạt hình, phim truyện....

Tác phẩm bi kịch của U.Sếch-xpia

Chuyển thể thành tác phẩm ba - lê

Chuyển thể thành phim truyện.

Ngữ liệu 3

Phần thân bài

Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật

Kịch bản: Nữ biên kịch Đoàn Lê chuyển thể từ 3 tác phẩm độc lập của Nam Cao.

Mạch truyện:

• Kết nối qua lời kể của nhân vật giáo Thứ.
• Chủ đề của phim.

Năm 1980: đột phá táo bạo.

Câu 2

Ngữ liệu 3

Phần kết bài

Thông tin về phiên bản mới phim Làng Vũ Đại ngày ấy với chất lượng HD trong Tuần phim Việt trên VTVGo.

Nhận xét chung: Bài viết được bố cục mạch lạc, tự nhiên.

Với tác phẩm nhạc kịch

Câu 3

Ngữ liệu 2

Chủ yếu nêu thông tin về tác phẩm ba-lê, điện ảnh và tác phẩm văn học.

Nhấn mạnh thông tin về sáng tạo âm nhạc biên đạo ba-lê đạo diễn điện ảnh.

Với tác phẩm điện ảnh

Ngữ liệu 3

Bắt đầu với việc giới thiệu đạo diễn, diễn viên.

Giới thiệu tác giả kịch bản, mạch tự sự kết nối nội dung các tác phẩm văn học của Nam Cao.

Một số điểm sáng tạo của các tập thể tác giả chuyển thể phim Làng Vũ Đại ngày ấy từ tác phảm của Nam Cao:

Những nhân vật chính của Nam Cao: Giáo Thứ, Lão Hạc, Chí Phèo, Thị Nở, Bá Kiến, Lý Cường....

1

Được quy tụ về một không gian văn hóa của làng Vũ Đại trước Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Một số điểm sáng tạo của các tập thể tác giả chuyển thể phim Làng Vũ Đại ngày ấy từ tác phảm của Nam Cao:

2

• Kết nối sự kiện của nhiều tác phẩm.
• Tăng cường tính chất tự truyện.
• Sử dụng điểm nhìn, lời kể của nhân vật giáo Thứ.
• Kể bằng ngôn ngữ điện ảnh.

3

Sử dụng “cảnh nóng” táo bạo, hiệu quả.

Câu 4

Về sự kết hợp phương tiện ngôn ngữ với phương tiện phi ngôn ngữ của tác giả:

Ngữ liệu 2

• Mỗi tác phẩm đều chọn dùng một hình ảnh đẹp, tiêu biểu chọn lọc.
• Phát huy sự hỗ trợ của phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.

Ngữ liệu 3

• Sử dụng một chùm ảnh phim khá ấn tượng.
• Sử dụng bằng chứng: tên các nhân vật trong phim truyện và truyện.

Bảo đảm cho tính hàm súc và số chữ cho phép của một bài báo.

III.

HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH VIẾT BÀI GIỚI THIỆU TÁC PHẨM NGHỆ THUẬT

Đề tài

Viết bài giới thiệu về một tác phẩm nghệ thuật (bài hát, bức tranh, bộ phim...) được chuyển thể từ tác phẩm văn học

Thảo luận nhóm

Ý kiến chung của cả nhóm

Ý kiến cá nhân 1

Ý kiến cá nhân 2

Ý kiến cá nhân 4

Ý kiến cá nhân 3

Trình bày quy trình viết bài giới thiệu về một tác phẩm nghệ thuật được chuyển thể từ tác phẩm văn học?

Bước 1: Chuẩn bị

Lựa chọn tác phẩm cần giới thiệu theo tiêu chí phù hợp.

Lưu ý

Tác phẩm thuộc loại hình/ lĩnh vực nghệ thuật mà mình yêu thích, am hiểu.

Tác phẩm được chuyển thể từ tác phẩm văn học mà mình yêu thích, am hiểu.

Bước 1: Chuẩn bị

Lựa chọn tác phẩm cần giới thiệu theo tiêu chí phù hợp.

Lưu ý

Thu thập ngữ liệu, tài liệu có tính khả thi.

Quy mô, độ phức tạp phù hợp với việc nghiên cứu tìm hiểu viết bài và thuyết trình.

Bước 1: Chuẩn bị

Về định hướng mục tiêu, nội dung bài giới thiệu:

Lưu ý

Giúp cho độc giả và khán giả nhận thấy:

• Nét riêng biệt trong từng loại hình.
• Sự tác động qua lại giữa hai loại hình này.

Bước 1: Chuẩn bị

Về định hướng mục tiêu, nội dung bài giới thiệu:

Lưu ý

Tránh xu hướng:

• Lấy thành công cụ thể trong tác phẩm được chuyển thể làm cơ sở để đánh giá tác phẩm chuyển thể.

------------------------------

----------------- Còn tiếp ------------------