Giáo án điện tử Ngữ văn 9 kết nối Bài 7: Thực hành tiếng Việt (1)

BÀI 7. HỒN THƠ MUÔN ĐIỆU

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT 

Câu 1: Xác định nghĩa của những từ ngữ in đậm trong các khổ thơ sau của bài thơ Tiếng Việt:

• Trong câu thơ "Tiếng thao thức lòng trai ôm ngọc sáng", từ "ôm" có nghĩa gì và tại sao tác giả lại sử dụng từ này để miêu tả lòng trai?

• Từ "thao thức" trong câu thơ "Tiếng thao thức lòng trai ôm ngọc sáng" mang ý nghĩa gì và nó gợi lên hình ảnh gì trong tâm trí người đọc?

• Trong câu thơ "Thành Nguyễn Du vằng vặc nỗi thương đời", từ "thương" được hiểu như thế nào và tại sao tác giả lại sử dụng từ này để mô tả cảm xúc của Nguyễn Du?

• Từ "phá" trong câu thơ "Phá cũi lồng vời vợi cánh chim bay" có nghĩa gì và nó gợi lên hình ảnh gì về sự tự do?

• Từ "nghẹn ngào" trong câu thơ "Tiếng nghẹn ngào như đời mẹ đắng cay" diễn tả cảm xúc gì và tại sao nó lại được dùng để so sánh với đời mẹ?

Câu 2: Tìm và nêu tác dụng của từ láy được sử dụng trong các khổ thơ sau của bài thơ Tiếng Việt:

• Từ "láy" được sử dụng trong câu thơ "Tiếng kéo gỗ nhọc nhằn trên bãi nắng", tác dụng của từ này là gì và nó gợi lên hình ảnh gì trong bài thơ?

• Trong câu thơ "Tiếng gọi đò sông vắng bến lau khuya", từ "láy" có tác dụng như thế nào trong việc miêu tả âm thanh của cuộc sống vùng quê?

• Từ "láy" trong câu thơ "Tiếng lụa xé đau lòng thoi sợi trắng" mang đến cảm xúc gì cho người đọc và nó có tác dụng thể hiện thế nào trong thơ của tác giả?

• Trên cơ sở câu thơ "Tiếng dập dồn nước lũ xoáy chân đê", em nhận thấy "láy" được sử dụng như thế nào để thể hiện sự mạnh mẽ và tác động của thiên nhiên?

• Trong câu thơ "Tiếng tha thiết, nói thường nghe như hát", từ "láy" mang lại sự khác biệt gì trong cách miêu tả âm thanh so với các từ khác trong bài thơ?

Câu 3: Phân tích tác dụng của các thành ngữ được gợi nhắc trong bài thơ Tiếng Việt.

• Tác dụng của các thành ngữ được gợi nhắc trong bài thơ "Tiếng Việt" là gì và chúng được sử dụng để truyền tải thông điệp gì đến người đọc?

Câu 4: Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong những đoạn thơ sau của bài thơ Tiếng Việt:

• Biện pháp tu từ được áp dụng trong câu thơ "Mỗi sớm dậy nghe bốn bề thân thiết / Người qua đường chung tiếng Việt cùng tôi / Như vị muối chung lòng biển mặn / Như dòng sông thương mến chảy muôn đời" có tác dụng gì trong việc tôn vinh giá trị và tình cảm sâu sắc đối với tiếng Việt?

• Tác dụng của biện pháp tu từ trong đoạn thơ "Ôi tiếng Việt như bùn và như lụa / Óng tre ngà và mềm mại như tơ" là gì và nó giúp tạo nên hình ảnh như thế nào về tiếng Việt?

• Trong câu thơ "Ai phiêu bạt nơi chân trời góc biển / Nhớ quặn lòng tiếng Việt tái tê / Ai ở phía bên kia cầm súng khác / Cùng tôi trong tiếng Việt quay về", biện pháp tu từ được sử dụng như thế nào để thể hiện lòng trung thành và tình cảm với quê hương?

• Biện pháp tu từ trong đoạn thơ "Nghe mát lịm ở đầu môi tiếng suối / Tiếng heo may gợi nhớ những con đường" giúp tác giả tạo nên hiệu ứng gì trong việc miêu tả âm thanh và kí ức của quê hương?