Giáo án kì 2 ngữ văn 10 cánh diều

Câu

1

2

3

4

5

6

7

8

Đáp án

C

D

D

C

A

A

B

C

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS dựa vào nội dung Định hướng trong SGK (trang 55)

- GV đặt câu hỏi:

+ Phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện là nêu lên và làm sáng tỏ giá trị về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm đó?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe câu hỏi, thảo luận nhóm và hoàn thành yêu cầu.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe và nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi lên bảng.

- GV bổ sung: Tác phẩm truyện thường được cấu tạo từ nhiều phương diện, nhiều yếu tố. Bài viết có thể phân tích, đánh giá toàn bộ tác phẩm, nhưng cũng có thể chỉ tập trung làm rõ một yếu tố nội dung hoặc hình thức nào đó của truyện, chẳng hạn:

- Phân tích, đánh giá nhân vật Quận Huy trong đoạn trích Kiêu bỉnh nối loạn (Hoàng Lê nhất thống chí - Ngô gia văn phái).

- Phân tích, đánh giá các nhân vật Trương Phi và Quan Công qua đoạn trích Hồi trổng Cố Thành (Tam quốc diên nghĩa - La Quán Trung).

- Phân tích, đánh giá nghệ thuật xây dựng cốt truyện của tác giả Sương Nguyệt Minh trong truyện Người ở bến sông Châu.

1. Yêu cầu đối với viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện

- Phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện là nêu lên và làm sáng tỏ giá trị (cái hay, cái đẹp) về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm đó.

+ Phân tích là chia tách, đi sâu tìm hiểu và làm rõ giá trị của từng phương diện cụ thể về nội dung và hình thức của tác phẩm truyện.

+ Đánh giá là nêu lên những suy nghĩ, nhận xét, bình luận của người viết về vấn đề đã được phân tích.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thực hành theo nhóm, hướng dẫn HS đọc bài văn tham khảo trang 56/SGK và trả lời câu hỏi:

+ Tác giả nêu nhận xét về vấn đề gì trong đoạn mở đầu?

+ Tác giả phân tích, làm rõ nhận xét nêu ở đoạn mở đầu bằng cách nào?

+ Tính chất hoàn chỉnh từ cốt truyện của đoạn trích nêu ở mở đầu đã được làm rõ chưa?

+ Nhận biết một số câu văn thể hiện rõ nhận xét của người viết.

- GV đặt câu hỏi: Theo em, để viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện cần chú ý điều gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe câu hỏi, thảo luận nhóm và hoàn thành yêu cầu.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe và nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi lên bảng.

- GV rút ra kết luận, củng cố kiến thức cho HS.

2. Bài viết tham khảo

a. Trả lời các câu hỏi

+ Trong phần mở đầu tác giả đã nêu nhận xét về văn bản Hồi trống Cổ Thành mặc dù chỉ là một đoạn trích ngắn song vẫn có thể xem là một câu chuyện trong tác phẩm tự sự vì có đầy đủ các phần.

+ Tác giả đã làm rõ nhận xét ở phần đầu bằng cách đưa ra những lí lẽ, dẫn chứng cụ thể để làm sáng tỏ cho nhận xét trên.

+ Tính chất hoàn chỉnh từ cốt truyện của đoạn trích nêu ở mở đầu đã được làm rõ qua các dẫn chứng, lĩ lẽ và bình luận của tác giả.

+ Đoạn cuối là những nhận xét của người viết về đoạn trích.

b. Các lưu ý khi viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện:

+ Xác định rõ yêu cầu nghị luận mà đề văn đã nêu.

+ Đọc lại văn bản truyện được nêu trong đề.

+ Xác định vấn đề cụ thể (nội dung, hình thức) mà bài viết sẽ phân tích, đánh giá.

+ Suy nghĩ và thực hiện theo các bước viết bài văn nghị luận văn học.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV gọi 1 HS đọc đề bài và các nội dung hướng dẫn để cả lớp có hiểu biết chung.

- GV yêu cầu HS chia 4 nhóm và thảo luận theo nội dung trong SGK.

- GV hướng dẫn HS chuẩn bị viết. Yêu cầu HS đọc kĩ đề bài, đọc và nắm được các bước cần tiền hành:

- GV yêu cầu HS tìm ý cho bài luận và xây dựng dàn ý. Các nhóm nhận xét sản phẩm để hoàn thiện dàn ý của nhóm.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe yêu cầu, thực hiện theo các bước để viết bài.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS hoàn thiện bài viết và nộp bài.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi lên bảng.

3. Thực hành viết bài

Đề 1: Phân tích và đánh giá nhân vật dì Mây trong truyện Người ở bến sông Châu của Sương Nguyệt Minh.

* Chuẩn bị

- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn và nội dung đọc hiểu văn bản Người ở bến sông Châu. Chú ý những chi tiết bộc lộ phẩm chất nhân vật dì Mây: từ ngữ, hình ảnh, nhân vật (ngoại hình, lời nói, hành động,...), sự kiện, lời nhận xét từ người kể chuyện và các nhân vật khác trong truyện,...

- Đọc kĩ đề bài và chú ý các vấn đề đã nêu trong mục Định hướng ở trên để vận dụng vào bài viết.

* Tìm ý và lập dàn ý:

     + Đặt và trả lời các câu hỏi có liên quan đến vấn đề nghị luận

     + Xác định các yếu tố sẽ phân tích, đánh giá của vấn đề nghị luận, xây dựng luận điểm phân tích đánh giá các yếu tố này.

      + Tìm các bằng chứng cụ thể chứng minh cho các luận điểm.

      + Sắp xếp các ý đã tìm theo một bố cục mạch lạc gồm ba phần: MB – TB – KB.

* Triển khai bài viết

        + Dựa vào dàn ý đã chuẩn bị để viết bài văn hoàn chỉnh

        + Đảm bảo bố cục  ba phần rõ ràng, mạch lạc; các luận điểm ở thân bài cần làm rõ cho vấn đề nêu ở mở bài; các bằng chứng lấy từ văn bản truyện phải phù hợp; lời văn trong sáng thể hiện được thái độ, tình cảm của người viết với nhân vật được phân tích.

      + Có cách cảm nhận và diễn đạt độc đáo, hình ảnh, có thể so sánh các tác phẩm khác cùng đề tài, chủ đề.

* Kiểm tra và chỉnh sửa bài viết  

Dàn ý tham khảo

1. Mở bài

       -  Giới thiệu khái quát về truyện ngắn “Người ở bến sông Châu”

       - Giới thiệu khái quát về nhân vật dì Mây

2. Thân bài

       * Nêu bối cảnh lịch sử - xã hội của truyện Người ở bến sông Châu”: đời sống con người sau hậu chiến

       *  Tóm tắt về cuộc đời dì Mây: Hoàn cảnh gia đình, tình yêu của dì Mây với chú San trước chiến tranh; cuộc sống chiến đấu của dì Mây ở chiến trường, cuộc sống của dì Mây ngày trở về quê hương,..

           - Dì Mây trước chiến tranh có mối tình say đắm với chú San. Sau khi chú San đi nước ngoài, dì tham gia cuộc chiến, là một quân y sĩ Trường Sơn dũng cảm (dẫn chứng: chắn cửa hầm che chở cho thương binh, bản thân bị mảnh đạn phạt một chân)

          - Hòa bình lập lại, cuộc sống của Mây chất chồng những bi thương:

               + Nỗi đau từ việc người yêu đi lấy vợ (do nhầm tưởng Mây đã hy sinh),

               + Nỗi ám ảnh về những đau thương của cuộc chiến mới qua, sự hy sinh của đồng đội… đã khiến Mây sống lặng lẽ, cô đơn trên chính quê hương mình.

       * Phân tích, đánh giá nhân vật dì Mây thông qua các tình huống trớ trêu, đau khổ; những lựa chọn khó khăn và lòng can đảm khi đối mặt với những thứ thách của tác giả.

         - Dì Mây là người yêu nước, người lính dũng cảm kiên cường trong cuộc chiến:

          + Xung phong đi bộ đội giữa tuổi thanh xuân đẹp nhất.

           + Liều mình chắn cửa hầm che chắn cho thương binh.

        - Dì Mây là người con gái vị tha, cao thượng:

          -------------------------------------Còn tiếp ---------------------------------------------