Giáo án và PPT Ngữ văn 10 kết nối Bài 1: Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện (Chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật)

VIẾT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ MỘT TÁC PHẨM TRUYỆN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Theo em, cần chuẩn bị gì để có một bài viết phân tích, cảm thụ tốt?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. YÊU CẦU ĐỐI VỚI VIẾT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ MỘT TÁC PHẨM TRUYỆN.

Hoạt động 1.

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  

Yêu cầu đối với viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện?

Sản phẩm dự kiến:

●    Giới thiệu ngắn gọn về tác phẩm truyện (nhan đề, tên tác giả,...) và ý kiến khái quát của người viết về tác phẩm.

●    Tóm tắt tác phẩm truyện (vừa đủ để người đọc nắm được nội dung chính).

●    Phân tích cụ thể, rõ ràng về tác phẩm truyện (chủ đề, nét đặc sắc về hinh thức nghệ thuật và tác dụng của chúng) với những cứ liệu sinh động.

●    Đánh giá về tác phẩm truyện dựa trên các li lê và bằng chứng thuyết phục.

• Khẳng định giá trị của tác phẩm truyện.

II. PHÂN TÍCH VĂN BẢN THAM KHẢO

Hoạt động 2.

GV đưa ra câu hỏi:Bài văn được triển khai theo trình tự nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Vấn đề chính được bàn luận: giá trị thực sự của những món quà nằm ở những điều tưởng chừng vô hình và trừu tượng nhất là sự trân trọng, yêu thương.

- Bài nghị luận giúp người đọc hiểu về chủ đề của truyện và ý nghĩa, giá trị của truyện.

- Bài văn được triển khai theo trình tự: tóm tắt tác phẩm, phân tích  cốt truyện, nhân vật, tình huống truyện, ngôi kể, chủ đề truyện.

III. THỰC HÀNH VIẾT THEO CÁC BƯỚC

Hoạt động 3.

GV đưa ra câu hỏi:

Lập dàn ý cho tác phẩm văn học?

Sản phẩm dự kiến:

a. Chuẩn bị viết

- Lựa chọn nhân vật trong tác phẩm văn học.

- Tìm ý

- Lập dàn ý:

+ Mở bài: Giới thiệu tác phẩm và ý kiến khái quát của người viết về tác phẩm. Chia sẻ với người đọc lý do bạn lựa chọn tác phẩm này để phân tích, đánh giá; điều khiến bạn yêu thích tác phẩm.

+ Thân bài:

●    Tóm tắt nội dung chính của truyện.

●    Phân tích, đánh giá về chủ đề của truyện dựa trên cứ liệu dẫn ra từ tác phẩm.

●    Phân tích, đánh giá những nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm. Mỗi phân tích, đánh giá đều cần có những chi tiết tiêu biểu được dẫn ra từ tác phẩm.

+ Kết bài: Khái quát nội dung chinh đã trình bày ở thân bài, khẳng định giá trị của tác phẩm, đưa ra một số ý tưởng mở rộng,..

IV. VIẾT BÀI

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Để làm tốt bài nghị luận phân tích, đánh giá về tác phẩm truyện cần vận dụng các phép lập luận nào?

Câu 2: Một bài văn nghị luận phân tích, đánh giá về tác phẩm truyện gồm mấy phần?

Câu 3: Chủ đề của bài văn nghị luận phân tích, đánh giá về tác phẩm truyện có thể là gì?

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Cho đoạn văn sau Trả lời câu hỏi:

Từ việc miêu tả hoạt động của các nhân vật, Nam Cao đã gián tiếp đưa ra một tình thế lựa chọn đối với lão Hạc mà các dấu hiệu của nó đã được chuẩn bị ngay từ đầu. Đó là việc giải quyết cái sống và cái chết: sống liệu có giữ được mảnh vườn cho con mà vẫn có cái để mà ăn hay không (bán mất mảnh vườn sẽ là một trọng tội không thể tha thứ được của lão đối với người vợ đã khuất và đứa con đang ở xa); hay là chết thì sẽ giữ được mảnh vườn, lương tâm yên ổn? Nhưng nếu chết thì phải chết như thế nào, chuẩn bị cho nó ra sao?… Cuối cùng, lão Hạc lựa chọn cái chết. Đầu tiên lão để cho cậu vàng chết trước. Sau đó mới đến mình. Lão âm thầm chuẩn bị, dọn dẹp chu tất một con đường  sạch sẽ để bước đến nhà mồ (nhờ ông giáo giữ vườn để khỏi ai tranh chiếm, nhòm ngó, gửi cầm 30 đồng bạc để cậy bà con lo liệu ma chay nếu mình có mệnh hệ gì). Lão đã chọn cái chết trong còn hơn phải sống khổ, sống nhục. Lão đã chết một cách cao ngạo và thảm khốc. Chỉ có bằng cách này lão mới khỏi phạm vào mảnh đất thiêng dành cho con mình, mới có thể chấm dứt kiếp sống lay lắt, héo úa....

- Đoạn văn trên phù hợp với nội dung của đề văn nghị luận nào?

- Cách trình bày của đoạn trên theo trình tự nào?

- Đoạn văn trên lập luận theo phương thức nào?

Câu 2: Đọc đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi:

Trong nền văn học hiện đại, Kim Lân là một gương mặt độc đáo. Do hoàn cảnh sống của mình, ông am hiểu sâu sắc sinh hoạt, tâm lí của người nông dân. Kim Lân được xem là nhà văn của nông thôn, của người dân quê Việt Nam với vẻ đẹp mộc mạc mà đậm đà. “Làng” là một trong những truyện ngắn đặc sắc nhất của Kim Lân. Tác phẩm này được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, thể hiện một cách sinh động vẻ đẹp của tình yêu quê hương, tình yêu đất nước ở người nông dân. Ai đến với “Làng” chắc khó có thể quên ông Hai – một nhân vật nông dân mang đến những nét đẹp thật đáng yêu qua ngòi bút khắc họa tài tình của Kim Lân.

- Đoạn văn trên phù hợp với nội dung của đề văn nghị luận nào?

- Đoạn văn trên phù hợp với phần nào của bài văn?

- Đoạn văn trên lập luận theo phương thức quy nạp, đúng hay sai?

- Cách trình bày của đoạn trên theo trình tự nào?