Giáo án và PPT Ngữ văn 10 kết nối Bài 5: Xuý Vân giả dại (Trích chèo Kim Nham)

VĂN BẢN 1. XÚY VÂN GIẢ DẠI

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Mong ước của Xúy Vân qua điệu “con gà rừng” là gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG

Hoạt động 1.  Diễn biến chính của tích trò Kim Nham

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  Em hãy nêu diễn biến chính của tích trò Kim Nhan?

Sản phẩm dự kiến:

- Kim Nham là một học trò

 Kim Nham kết duyên với Xúy Vân

 Kim Nham tiếp tục lên kinh ứng thí, Xúy Vân sống trong cảnh cô đơn

 Xúy Vân sống trong cảnh cô đơn, Trần Phương tán tỉnh Xúy Vân

 Xúy Vân giả điên để thoát khỏi Kim Nham

 Kim Nham chạy chữ cho Xúy Vân

 Chạy chữa không được, Kim Nham đành để Xúy Vân tự do

 Xúy Vân tìm đến Trần Phương nhưng bị Trần Phương quay lưng

 Xúy Vân hóa điên thật

Hoạt động 2.Đặc điểm của chèo Kim Nham

 GV đưa ra câu hỏi:  Em hãy nêu đặc điểm của chèo Kim Nham?

 Sản phẩm dự kiến:

- Nêu cao bài học đạo lí khi thể hiện quan hệ gia đình, chồng vợ, đồng thời cũng bộc lộ sự cảm thông với thân phận của người phụ nữ trong xã hội nam quyền xưa.

- Hội tụ được những tinh hoa của nghệ thuật chèo, vừa giàu tính bi kịch, vừa đầy tiếng cười hài hước.

- Tích trò Kim Nham có một số dị bản, kể khác nhau ít nhiều về nguồn gốc gia đình Xúy Vân, nguyên cớ chính khiến Xúy Vân giả điên và đoạn kết thúc số phận bi kịch của nàng.

- Vở chèo Kim Nham khi được biểu diễn, có những lớp, những màn hết sức đặc sắc, gắn liền với tài năng biểu diễn của các nghệ sĩ qua nhiều thời. Đã có nhiều diễn viên khẳng định tài năng xuất chúng của mình nhờ lớp chèo này như Dịu Hương, Diễm Lộc, Thúy Ngần,…

…………………..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Văn bản Xúy Vân giả dại thuộc thể loại nào? 

• A. Hát nói. 
• B. Tuồng. 
• C. Truyện ngắn.
• D. Chèo. 

Câu 2: Văn bản Xúy Vân giả dại được trích từ tác phẩm nào? 

• A. Lưu Bình Dương Lễ.
• B. Quan Âm Thị Kính. 
• C. Kim Nham. 
• D. Đồ điếc. 

Câu 3: Xúy Vân giả dại là đoạn trích đỉnh cao không chỉ của vở chèo Kim Nham mà còn của cả nền chèo cổ Việt Nam, đúng hay sai? 

• A. Đúng. 
• B. Sai. 

Câu 4: Nội dung chính của đoạn trích Xúy Vân giả dại là gì?

• A. Khắc họa thành công hình hóa điên của nhân vật Xúy Vân qua những câu từ, lời lẽ và hành động của nhân vật.
• B. Giúp người đọc hình dung và bộc lộ niềm cảm thông đổi với hoàn cảnh và thân phận của người phụ nữ xưa cùng những thiệt thòi của họ khi sống trong xã hội nam quyền.
• C. Thể hiện phần nào văn hóa làng xã của Việt Nam thuở xưa, coi trọng và khắt khe đối với phẩm chất của người phụ nữ.
• D. Tất cả các đáp án trên.

Câu 5: Nghệ thuật của đoạn trích Xúy Vân giả dại là gì?

• A, Thể hiện được những đặc trưng của thể loại chèo ở nhiều khía cạnh như cách xưng danh, sự tương tác giữa người xem và người diễn,...
• B. Ngôn từ được thể hiện đa dạng theo nhiều cách như nói lệch, vỉa, hát quá giang, đế, điệu con gà rừng, điệu sử rầu, hát sắp, hát ngược.
• C. Giàu tính bi kịch.
• D. Tất cả các đáp án trên.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Chèo cổ còn được gọi là chèo sân đình là thể loại?

Câu 2: Nghệ thuật chèo là nghệ thuật tổng hợp, phối hợp nhuần nhuyễn giữa?