Giáo án và PPT Ngữ văn 7 chân trời Bài 9: Thực hành tiếng Việt

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Em hãy làm bài tập, xác định các thành phần chính của câu là chủ ngữ và vị ngữ cùng thành phần phụ của câu là trạng ngữ và cho biết thành phần nào sử dụng cụm từ:

(1) Những bạn học sinh lớp 7 đang học bài trong lớp. 

(2) Mùa xuân tươi đẹp đã về.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Lý thuyết

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Câu tiếng Việt có cấu tạo như thế nào? Có thể mở rộng thành phần câu bằng cách nào? Việc mở rộng thành phần chính và trạng ngữ bằng cụm từ có tác dụng gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Câu tiếng Việt gồm có hai thành phần chính (chủ ngữ và vị ngữ) và các thành phần phụ. Một trong những thành phần phụ của câu là trạng ngữ.

- Thành phần chính và trạng ngữ trong câu có thể được mở rộng bằng cụm từ: từ một từ thành một cụm từ hoặc từ một cụm từ đơn giản thành một cụm từ phức tạp.

- Việc mở rộng thành phần chính và trạng ngữ bằng cụm từ làm cho việc miêu tả chi tiết, rõ ràng hơn.

Hoạt động 2: Tìm hiểu việc mở rộng các thành phần chính và trạng ngữ của câu bằng cụm từ

Nhiệm vụ 1: Bài tập xác định so sánh các cặp câu và nhận xét tác dụng của việc mở rộng các thành phần chính và trạng ngữ của câu bằng cụm từ

- GV tổ chức cho HS các nhóm hoàn thành phiếu học tập theo bảng bên dưới về so sánh các cặp câu với nhau:

- GV yêu cầu các nhóm tiếp tục thảo luận đưa ra nhận xét về tác dụng của việc mở rộng các thành phần chính và trạng ngữ của câu bằng cụm từ thông qua các cặp câu trên.

Sản phẩm dự kiến:

+ Bảng so sánh các cặp câu:

+ Tác dụng: Việc mở rộng các thành phần chính và trạng ngữ bằng cụm từ có tác dụng làm cho việc miêu tả chi tiết, rõ ràng hơn. Chẳng hạn, việc dùng một danh từ làm chủ ngữ trong câu a1 thì việc dùng một cụm danh từ làm chủ ngữ trong câu a2 giúp miêu tả chi tiết, cụ thể phẩm chất của nhân vật Đan-kô “can trường và kiêu hãnh”.

……………………………………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Dòng nào nêu đúng khái niệm mở rộng trạng ngữ bằng cụm từ?

A. Là cách thêm từ hoặc cụm từ, từ láy để bổ sung thông tin, làm rõ đặc điểm, thời gian,.. cho trạng ngữ chính.

B. Là cách thêm từ hoặc cụm từ để biến trạng ngữ trở thành cụm chủ vị nhằm bổ sung thông tin cho câu.

C. Là cách thêm câu để bổ sung thông tin, làm rõ đặc điểm, thời gian,.. cho trạng ngữ chính.

D. Là cách thêm từ hoặc cụm từ, từ láy để bổ sung thông tin, làm rõ đặc điểm, thời gian,.. cho cụm chủ vị.

Câu 2: Việc mở rộng trạng ngữ bằng cụm từ có tác dụng gì?

A. Làm câu văn thêm dài.

B. Làm câu văn hay và bóng bảy hơn.

C. Cung cấp các thông tin cụ thể hơn.

D. Hỗ trợ các thành phần khác của câu.

Câu 3: Thành phần chính của câu là gì?

A. Là thành phần không bắt buộc

B. Là thành phần bắt buộc

C. Là thành phần vô cùng ít trong câu

D. Là thành phần bắt buộc phải có mặt trong câu để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một số ý trọn vẹn

Câu 4: Tác dụng của việc mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm từ?

A. Nhằm cụ thể hoá, chi tiết hoá sự diễn đạt. 

B. Làm phong phú thêm tư duy và thu hút sự chú ý của người đọc đến từng chi tiết trong câu.

C. Nâng cao nhận thức của học sinh về sự đa dạng của cấu trúc câu

D. Cả 3 đáp án trên

Câu 5: Thành phần chính của câu gồm mấy bộ phận?

A. 2

B. 3

C. 4

D. 5

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1. So sánh các câu trong từng cặp câu dưới đây và nhận xét về tác dụng của việc mở rộng trạng ngữ của câu bằng cụm từ:

– Trong gian phòng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường.

– Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường.

(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)

– Thế mà qua một đêm, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.

– Thế mà qua một đêm mưa rào, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.

(Thạch Lam, Gió lạnh đầu mùa)

Câu 2. Hãy viết một câu có trạng ngữ là một từ. Mở rộng trạng ngữ của câu thành cụm từ và nêu tác dụng của việc dùng cụm từ làm thành phần trạng ngữ của câu.