Giáo án và PPT Toán 7 cánh diều Bài 3: Biểu đồ đoạn thẳng

BÀI 3: BIỂU ĐỒ ĐOẠN THẲNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV chiếu slide minh họa, cho HS quan sát hình ảnh, yêu cầu HS đọc bài toán mở đầu và trả lời câu hỏi: Biểu đồ ở Hình 11 biểu diễn thu nhập bình quân đầu người/ năm của Việt Nam (tính theo đô la Mỹ) ở một số năm trong giai đoạn từ 1986 đến năm 2020. 

+ GV đặt câu hỏi: “ Biểu đồ ở Hình 11 là loại biểu đồ gì?”

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Biểu đồ đoạn thẳng

- GV chiếu Slide HĐ1 và yêu cầu HS trao đổi nhóm, hoàn thành các yêu cầu của HĐ1 để ôn tập về đối tượng thống kê và tiêu chí thống kê.

- Rút ra nhận xét về biểu đồ đoạn thẳng 

- GV yêu cầu HS đọc và trình bày lại Ví dụ 1. 

- Sau hoàn thành xong ví dụ 1, GV lưu ý với HS nội dung phần chú ý trong SGK – tr15 về biểu đồ đoạn thẳng 

- GV yêu cầu HS đọc hiểu và hoàn thành Ví dụ 2 vào vở.

- GV yêu cầu HS thực hiện HĐ2. Nêu một số dạng biểu diễn của một tập dữ liệu. 

- HS luyện tập cách chuyển dữ liệu thống kê được biểu diễn ở dạng biểu đồ đoạn thẳng sang dữ liệu thống kê được biểu diễn bằng bảng thống kê thông qua việc thực hiện Ví dụ 3. 

Sản phẩm dự kiến:

HĐ1

- Trục nằm ngang biểu diễn các đối tượng thống kê là các năm: 1986, 1991, 2010, 2017 2018, 2019, 2020; 

- Trục thẳng đứng biểu diễn tiêu chí thống kê là thu nhập bình quân đầu người/năm của Việt Nam (tính theo đô la Mỹ) trong những năm nêu trên; 

- Đường gấp khúc gồm các đoạn thẳng nối liền liên tiếp 7 điểm. Mỗi điểm được xác định bởi năm thống kê và thu nhập bình quân đầu người/năm của Việt Nam trong năm đó.

Nhận xét:  Biểu đồ đoạn thẳng có các yếu tố sau: 

- Trục nằm ngang biểu diễn các đối tượng thống kê;

- Trục thẳng đứng biểu diễn tiêu chí thống kê và trên trục đó đã xác định độ dài đơn vị | thống kê; 

-  Biểu đồ đoạn thẳng là đường gấp khúc nối từng điểm liên tiếp bằng các đoạn thẳng;

- Mỗi điểm đầu mút của các đoạn thẳng trong đường gấp khúc được xác định bởi một đối tượng thống kê và số liệu thống kê theo tiêu chí của đối tượng đó.

Ví dụ 1 (SGK – tr15)

Chú ý

- Cũng như biểu đồ cột và biểu đồ cột kép, biểu đồ đoạn thẳng giúp chúng ta “trực quan hoá” một tập dữ liệu thống kê thông qua cách biểu diễn hình học tập dữ liệu đó. 

- Người ta còn biểu diễn dữ liệu thống kê dạng biểu đồ tương tự biểu đồ cột, trong đó các cột được thay bằng các đoạn thẳng. | Biểu đồ đó cũng gọi là biểu đồ đoạn thẳng, chẳng hạn xem biểu đồ ở Hình 13.

Ví dụ 2 (SGK – tr15)

HĐ2

Một số dạng biểu diễn của một tập dữ liệu: Bảng dữ liệu, biểu đồ cột đơn, biểu đồ cột kép, biểu đồ tranh, biểu đồ đoạn thẳng,… 

Ví dụ 3 (SGK – tr16)

Hoạt động 2: Phân tích và xử lí dữ liệu bằng biểu đồ đoạn thẳng

- GV yêu cầu HS trao đổi cặp đôi, quan sát hình 17 và thực hiện yêu cầu đề ra của HĐ3.

- GV đặt câu hỏi: Dựa vào biểu đồ đoạn thẳng, ta có thể làm gì?

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm 4, thực hiện Ví dụ 4.

Sản phẩm dự kiến:

HĐ3:

a) Do nhiệt độ lúc 7h, 10 h, 13 h, 16 h, 19h, 22 h lần lượt là: 26 °C; 30 °C; 32 °C; 32 °C; 28 °C; 27 °C

b) Nhận xét 

- Nhiệt độ tăng trong các khoảng thời gian 7h- 10 h và 10h- 13h; 

- Nhiệt độ ổn định trong khoảng thời gian 13 h- 16h; 

- Nhiệt độ giảm trong các khoảng thời gian 16h - 19h và 19h - 22 h.

Nhận xét: 

Dựa vào biểu đồ đoạn thẳng, ta có thể xác định xu hướng tăng hoặc giảm của tập số liệu trong một khoảng thời gian nhất định.

Ví dụ 4: (SGK – tr17)

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1. Cho biểu đồ

Trong biểu đồ trên, biểu diễn khoảng thời gian nào?

A. Năm 1979 đến 2009

B. Năm 1989 đến 2019 

C. Năm 1979 đến 2019 

D. Năm 1999 đến 2019 

Câu 2. Trong biểu đồ đoạn thẳng, khẳng định nào sau đây không đúng ?

A. Gốc của trục đứng không nhất thiết phải là 0 

B. Trục ngang biểu diễn thời gian 

C. Giá trị của đại lượng tại một thời điểm có thể biểu diễn bằng dấu chấm tròn, đấu chấm vuông, dấu nhân,… 

D. Thời gian trên trục ngang không nhất thiết phải sắp xếp theo thứ tự tăng dần. 

Câu 3. Cho biểu đồ:

Sau bao nhiêu năm thì dân số nước ta tăng thêm 36 triệu người?

A. 10 năm 

B. 20 năm 

C. 30 năm 

D. 40 năm 

Câu 4. Cho biểu đồ:

Số lượng trà sữa bán được trong 1 tuần là bao nhiêu?

A. 290                  B. 292                            C. 294                            D. 296

Câu 5. Cho biểu đồ:

Tìm 3 tháng khô hạn nhất ở Cần Thơ.

A. Tháng 1, 2, 3 

B. Tháng 10, 11, 12

C. Tháng 1, 2, 12

D. Tháng 2, 3, 12

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Bảng sau cho biết điện năng tiêu thụ (kWh) của gia đình bạn An trong sáu tháng đầu năm.

Em hãy vẽ biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn số liệu trên.

Câu 2: Bảng sau cho biết nhiệt độ tại thủ đô Hà Nội vào một ngày mùa thu

Vẽ biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn bảng thống kê trên.