Nội dung chính Ngữ văn 12 kết nối Bài 8: Pa-ra-na
Hệ thống kiến thức trọng tâm Bài 8: Pa-ra-na sách Ngữ văn 12 kết nối tri thức. Với các ý rõ ràng, nội dung mạch lạc, đi thẳng vào vấn đề, hi vọng người đọc sẽ nắm trọn kiến thức trong thời gian rất ngắn. Nội dung chính được tóm tắt ngắn gọn sẽ giúp thầy cô ôn tập, củng cố kiến thức cho học sinh. Bộ tài liệu có file tải về. Mời thầy cô kéo xuống tham khảo.
Xem: => Giáo án ngữ văn 12 kết nối tri thức
BÀI 8: DỮ LIỆU TRONG VĂN BẢN THÔNG TIN
VĂN BẢN: PA-RA-NA (PARANA)
I. Tìm hiểu văn bản
1. Tác giả
- Tên: Cờ-lốt Lê-vi-Xtơ-rốt
- Năm sinh: 1908 - 2009.
- Là nhà nhân học, dân tộc học, triết học nổi tiếng người Pháp.
- Các nghiên cứu của ông bao trùm nhiều lĩnh vực có ảnh hưởng sâu rộng trên thế giới, luôn thể hiện một tầm nhìn toàn cầu về nhân loại, chống lại việc độc tôn văn minh phương Tây, bảo vệ sự đa dạng văn hóa và cảnh báo nguy cơ thiên nhiên bị hủy diệt.
- Các công trình tiêu biểu của ông bao gồm có: Những cấu trúc sơ đẳng về thân tộc (1949), Chủng tộc và lịch sử (1952), Nhiệt đới buồn (1955), Nhân loại học cấu trúc (1958), Tư tưởng hoang dã (1962)...
2. Tác phẩm Nhiệt đới buồn
- Nhiệt đới buồn là tác phẩm tự truyện, du kí, đồng thời cũng là một ghi chép dân tộc học, du khảo triết học độc đáo.
- Tác phẩm được tác giả viết sau hai mươi năm khảo sát thực địa ở Bra-xin, nơi ông có cơ hội được tiếp xúc với nền văn hóa Anh điêng đang đứng trước nguy cơ bị hủy hoại. Bằng những quan sát và ghi chép tỉ mỉ, khách quan của một nhà nhân học, sự sâu sắc của một nhà triết học, ông đã đặt ra nhiều vấn đề đáng suy ngẫm về mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên và chính bản chất, lịch sử của nhân loại.
I. Nhan đề, đề tài, thông tin cơ bản của văn bản
1. Nhan đề
- Ý nghĩa nhan đề của văn bản: Pa-ra-ma là tên một bang nằm ở phía nam của Bra-xin được bao phủ bởi rừng bác tán, một trong những rừng cận nhiệt đới quan trọng nhất trên thế giới.
- Tên bài viết có liên quan chặt chẽ đến nội dung của văn bản: phản ánh lịch sử và văn hóa của người Anh điêng ở nơi đây.
2. Hoàn thiện sơ đồ
Số phận của người bản địa trong lịch sử:
1. Trước thời kì thuộc địa: Người Giê (Gé) sống ở toàn bộ khu vực Nam Bra-xin.
2. Vài thế kỉ trước: Phần lớn người Giê bị ép phải định cư dể khai hóa văn minh.
3. 1914: Người Tu-pi chiếm toàn bộ dải bờ biển và bị xóa sổ bởi thực dân. Người Giê rút lui vào vùng hẻo lánh
4. Sau đó: Chính quyền bỏ mặc để họ sống theo cách của mình. Người Giê quay lại với lối sống cổ xưa
3. Nhận xét
Người Anh điêng sau đó bị bỏ mặc, có số phận ngặt nghèo. Đây không chỉ là số phận của người Anh điêng ở Châu Mỹ nói riêng mà còn là số phận của một cộng đồng dân tộc thiểu số trên toàn thế giới nói chung trong cuộc bành chướng, xâm lược, dồn đuổi của thực dân phương Tây. Sau khi bị người Châu Âu xâm lược, người Giê bản địa ở khu vực phía Nam Bra-xin đã phải sống khổ cực, bị cưỡng bức định cư. Họ đã bị ép đồng hóa, bị bỏ mặc và lãng quên.
II. Chi tiết, dữ liệu trong văn bản
Trạm 1:
Chính quyền thực dân | Người Anh Điêng bản xứ |
Ép người Anh điêng bản xứ phải định cư trong các ngôi làng, xây nhà, cấp giường cho họ. | Vẫn sống ngoài trời, phá giường nằm ngủ dưới nền đất. |
Coi người Anh điêng bản xứ là đối tượng cần được khai hóa văn minh. | Không đi theo lối văn hóa hiện đại, giữ nguyên những nét văn hóa nguyên thủy. |
Gửi đến ngôi làng của người dân bản xứ các vật dụng: rìu, dao, đinh, chày gỗ, quần áo, chăn màn để sử dụng. | Không dùng đến vật dụng hiện đại, vẫn sử dụng những công cụ và kĩ thuật cổ xưa. |
Gửi đến những đàn bò cho người dân bản xứ. | Bỏ mặc chúng đi lang thang, ghê sợ và từ chối thịt, sữa. |
Trạm 2:
Dữ liệu minh họa | Các dữ liệu về cuộc sống của người Anh điêng bản xứ như: - Những đồ vật khiến ta trầm tư ấy vẫn còng trong các bộ lạc như là nhân chứng của một thời kì khi người Anh điêng không biết đến nhà ở quần áo, cũng như vật dụng bằng kim loại. - và những khẩu súng trường, súng lục cũ kĩ xưa kia do chính phủ phân phát thường thấy chúng treo trong những ngôi nhà bỏ hoang, trong khi người đàn ông đi săn trong rừng cây cung và những mũi tên của một kĩ thuật cũng chắc chắn như kĩ thuật của các dân tộc chưa hề biết đến vũ khí nóng. | Các dữ liệu về lịch sử của người Anh điêng bản xứ như: - Vào thời kì phát hiện ra xứ sở này toàn bộ khu vực nam Bra-xin là nơi trú ngụ của những nhóm người có mối quan hệ gần gũi về ngôn ngữ và văn hóa và người ta xếp chung dưới tên gọi là Giê. - Trong những khu rừng của các bang phía nam: Pa-ra-na và Xan-ta Ca-ta-ri-na những nhóm nhỏ người hoang dã đã tồn tại cho tới thế kỉ XX, có thể còn tồn tại vài nhóm cho tới năm 1935, bị truy đuổi tàn bạo đến mức trong khoảng một trăm năm gần đây nhất họ phải trốn biệt, nhưng phần lớn họ đã bị hao mòn và được chính phủ Bra-xin cho định cư ở nhiều trung tâm vào khoảng năm 1914. |
Lí giải cho việc sắp xếp dữ liệu | Dữ liệu được tác giả thu thập bằng phương pháp thực nghiệm, điền dã, khảo sát trực tiếp: Trên những dải đất nhìn xuống hai bờ sông Ri-ô Ti-ba-gi ấy, ở đọ cao 1000 mét so với mặt biển, lần đầu tiên tôi đã tiếp xúc với người hoang dã. - Văn bản được trích ra từ tác phẩm Nhiệt đới buồn. Đây là một ghi chép dân tộc học, được viết sau hai mươi năm đi khảo sát thực địa của Lê-vi-Xtơ-rốt ở Bra-xin. | Gián tiếp từ các tài liệu khác nhưng tác giả không trích rõ nguồn. |
Giá trị của dữ liệu | - Tạo bất ngờ, gây sự tò mò, muốn khám phá của độc giả, giúp độc giả hình dung ra cuộc sống của người Anh điêng bản xứ ở một vùng đất xa xôi vào thời kì trước. - Đập tan các định kiến của người phương Tây đã gán cho cộng đồng các dân tộc thiểu số trên thế giới: man rợ, thấp kém, lạc hậu.... | Giúp người đọc có thể hình dung được bối cảnh lịch sử mà người Anh điêng đã trải qua và số phận của họ. Đồng thời, những dữ liệu này cũng cung cấp những tri thức về lịch sử của châu Mỹ. |
Trạm 3:
Đây là mối quan hệ xung đột, mâu thuẫn. Trong đó, chính quyền thực dân dùng quyền lực và vũ lực để đồng hóa, khai hóa văn minh cho người dân Anh điêng bản xứ. Nhưng người dân da đỏ kiên quyết từ chối, vẫn giữ lối sống tự do, nguyên thủy. Qua đó, chúng ta thấy được sự thay đổi vị thế quyền lực, mặc dù chính quyền thực dân muốn đồng hóa nhưng đã hoàn toàn thất bại, văn hóa bản địa và những giá trị truyền thống của người Anh điêng đã khẳng định sức mạnh của mình trước sự xâm lấn của người da trắng.