Nội dung chính Ngữ văn 9 cánh diều Bài 8: Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội

BÀI 8: VĂN BẢN THÔNG TIN 

VĂN BẢN 2: CÙNG NHÀ VĂN TÔ HOÀI NGẮM PHỐ PHƯỜNG HÀ NỘI

I. Kiến thức Ngữ văn

1. Khái niệm

- Phỏng vấn là một cuộc trao đổi (hỏi và đáp) có mục đích. Các bài phỏng vấn là tác phẩm báo chí, thường do phóng viên hỏi và người được phỏng vấn trả lời.

- Mục đích: miêu tả, khắc hoạ chân dung nhân vật hay cung cấp thông tin về một lĩnh vực cụ thể nào đó mà người được phỏng vấn có hiểu biết hoặc có trách nhiệm trả lời.

2. Cách thức thực hiện phỏng vấn

- Phỏng vấn trực tiếp là người hỏi và người trả lời trực tiếp gặp nhau, lần lượt hỏi và trả lời.

- Phỏng vấn gián tiếp là trao đổi qua điện thoại hoặc các phương tiện liên lạc khác. 

=> Với những vấn đề phức tạp, người được phỏng vấn chưa thể trả lời ngay, cần chuẩn bị và tra cứu thì việc phỏng vấn thường được thực hiện bằng văn bản (người hỏi chuẩn bị các câu hỏi bằng văn bản, người trả lời cũng trả lời bằng văn bản).

=> Nội dung bài phỏng vấn thường ngắn gọn, câu hỏi và câu trả lời rõ ràng.

II. Tìm hiểu chung về văn bản

1. Đọc

- Cách đọc: HS có thể áp dụng những kĩ năng đọc sau:

+ Đọc quét: đọc kĩ một vài chỗ trong một đoạn/ phần VB để tìm lại những cụm từ, thông tin quan trọng.

+ Đọc lướt: đọc nhanh qua một số đoạn/ trang để nắm bắt thông tin chính của VB.

- Thẻ câu hỏi:

III. Đọc hiểu văn bản

1. Mục đích, cách thực hiện và vấn đề được đề cập trong bài phỏng vấn

a. Mục đích và cách thực hiện

- Mục đích: thu thập thông tin về Hà Nội (những con đường, ngõ ngách, cách đặt tên phố, nét tính cách của người Hà Nội...).

-  Cách thực hiện bài phỏng vấn: phỏng vấn trực tiếp nhà văn Tô Hoài.

b. Nội dung phỏng vấn

- Nội dung phỏng vấn về Hà Nội: tên các phố, khu vực địa chính, các mặt hàng nổi tiếng, tính cách người Hà Nội, Hà Nội qua dòng chảy của thời gian.

- Vấn đề ấy có ý nghĩa: cung cấp những thông tin thú vị về Hà Nội dưới góc nhìn của nhà văn Tô Hoài, giúp độc giả hiểu hơn về thủ đô Hà Nội qua các phương diện: con người, địa danh, tên phố....

2. Đặc điểm của bài phỏng vấn trong văn bản Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội.

- Nội dung: VB trình bày nội dung cuộc trao đổi giữa nhà thơ Trần Đăng Khoa và nhà văn Tô Hoài về chủ đề Phố phường Hà Nội. 

- Bài phỏng vấn được trình bày dưới hình thức ghi chép sau khi đã được biên tập.

- VB lần lượt trình bày hệ thống câu hỏi và câu trả lời liên quan đến vấn đề cần phỏng vấn.

- Một số đặc điểm hình thức:

+ Từ “Trần Đăng Khoa” và “Nhà văn Tô Hoài” được in đậm để người đọc dễ phân biệt.

+ Sử dụng hệ thống câu hỏi mở, đi vào trọng tâm vấn đề cần phỏng vấn.

- HS có thể tự do lựa chọn câu hỏi và câu trả lời mình yêu thích.

(Ví dụ: Em thích câu hỏi: Nếu cần nói thật ngắn gọn về tính cách người Hà Nội thì ông sẽ nói thế nào? Và câu trả lời em thích: Muốn hiểu tính cách người Hà Nội, ta phải tìm hiểu tính cách chung của người Việt Nam rồi nghiên cứu cá tính người thành thị thì mới ra tính cách người Hà Nội. Bởi vì người Hà Nội gốc rất ít, chủ yếu là người từ các tỉnh đổ về Hà Nội nên để có một tính cách đặc trưng là rất khó. Với câu trả lời của nhà văn Tô Hoài em cảm thấy ông rất khéo léo và khách quan khi nhận định về tính cách của người Hà Nội.)

- Qua bài phỏng vấn, em hiểu thêm được về ý nghĩa của tên các con phố ở Hà Nội, các khu vực hành chính, địa giới của Hà Nội.

3. Tổng kết

a. Nội dung

Văn bản Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội có hình thức là một bài phỏng vấn, cung cấp cho người đọc những thông tin mới nhất về đặc điểm phố phường Hà Nội cũng như một phần văn hóa, tính cách đặc trưng của con người nơi đây. Từ đó, chúng ta hiểu hơn về mảnh đất nghìn năm văn hiến với bề dày lịch sử và thêm yêu mến nơi đây.

b. Nghệ thuật

- Hình thức: bài phỏng vấn trực tiếp cá nhân.

- Câu hỏi ngắn gọn, đi đúng trọng tâm và khai thác được những thông tin quan trọng về Hà Nội.

- Phân biệt người phỏng vấn và người được phỏng vấn bằng chữ in đậm…