Câu hỏi tự luận Địa lí 8 kết nối tri thức Ôn tập Chương 2: Khí hậu và thuỷ văn Việt Nam (P4)

ÔN TẬP CHƯƠNG 2

KHÍ HẬU VÀ THUỶ VĂN VIỆT NAM

Câu 1: Hãy trình bày những nét đặc trưng của khí hậu mùa hè ở nước ta.

Trả lời:

Mùa hè (từ tháng 5 đến tháng 10)

- Đây là mùa thịnh hành của hướng gió tây nam.

- Nhiệt độ cao đều trên toàn quốc và đạt trên 25oC ở các vùng thấp.

- Vào đầu mùa hạ:

+ Đồng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên có mưa lớn.

+ Phía đông dãy Trường Sơn và phía nam khu vực Tây Bắc: thời tiết khô nóng.

- Vào giữa và cuối mùa hạ: mưa nhiều trên cả nước và kèm bão.

Câu 2: Tại sao khí hậu nước ta mang tính chất nhiệt đới gió mùa?

Trả lời:

Khí hậu nước ta mang tính chất nhiệt đới gió mùa do:

- Vị trí địa lí nước ta nằm trong khu vực nội chí tuyến bán cầu Bắc nên gió Tín phong bán cầu Bắc thổi quanh năm.

- Nước ta chịu ảnh hưởng của gió mùa điển hình châu Á nên chịu tác động của khối khí hoạt động theo mùa với hai mùa gió chính: gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ.

- Nước ta có vùng biển rộng lớn, nguồn nhiệt và nguồn ẩm dồi dào nên các khối khí di chuyển qua biển mang lại lượng mưa lớn.

Câu 3: Chứng minh sự đa dạng và thất thường của khí hậu Việt Nam?

Trả lời:

* Tính đa dạng: Khí hậu Việt Nam phân hoá mạnh mẽ theo thời gian và không gian, hình thành nên các miền và các vùng khí hậu khác nhau.

- Các miền khí hậu:

+ Miền Bắc: Từ dãy Bạch Mã trở ra, có mùa đông lạnh, ít mưa và  nửa cuối mùa đông rất ẩm ướt, mùa hạ nóng và mưa nhiều.

+ Miền Đông Trường Sơn: gồm lãnh thổ Trung Bộ phía Đông dãy Trường Sơn: mùa hè nóng khô, mùa mưa lệch hẳn về thu đông.

+ Miền Nam: gồm Nam Bộ và Tây Nguyên, có khí hậu cận xích đạo, nhiệt độ quanh năm cao, có hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô.

+ Biển Đông: mang tính chất nhiệt đới gió mùa hải dương.

+ Lên cao, khí hậu khác dưới thấp. Ở Sa Pa, Đà Lạt ( trên 1500m) có khí hậu mát mẻ quanh năm.

* Tính thất thường, biến động mạnh:

- Có năm rét sớm, năm rét muộn, năm mưa lớn, năm  khô hạn, năm ít bão, năm nhiều bão…

- Mưa lớn thường do bão và áp thấp nhiệt đới gây nên.

Câu 4: Nêu vai trò của hồ, đầm đối với sản xuất và sinh hoạt ở nước ta.

Trả lời:

* Đối với sản xuất:

- Nông nghiệp:

+ Cung cấp nước ngọt cho trồng trọt và chăn nuôi.

+ Mặt nước tự nhiên để nuôi trồng, đánh bắt thủy sản nước ngọt, nước lợ và nước mặn.

- Công nghiệp:

+ Nơi trữ nước cho nhà máy thủy điện.

+ Cung cấp nước cho các ngành công nghiệp như: chế biến lương thực – thực phẩm, khai khoáng,…

- Dịch vụ:

+ Hồ, đầm thông với các sông, biển có giá trị về giao thông.

+ Phát triển du lịch ở nhiều hồ, đầm có cảnh quan đẹp, hệ sinh thái với tính đa dạng sinh học cao, khí hậu trong lành.

* Đối với sinh hoạt:

- Phục vụ nhu cầu nước trong sinh hoạt, là nguồn dự trữ nước ngọt lớn.

- Đóng vai trò đảm bảo an ninh nguồn nước, nhất là ở các khu vực có mùa khô sâu sắc.

Câu 5: Nêu nguyên nhân hệ thống sông Thu Bồn nói riêng và các con sông ở Trung Bộ nói chung thường ngắn, dốc và phân thành nhiều lưu vực nhỏ độc lập.

Trả lời:

Hệ thống sông Thu Bồn nói riêng và các con sông ở Trung Bộ nói chung thường ngắn, dốc và phân thành nhiều lưu vực nhỏ độc lập vì:

- Địa hình miền trung nước ta kéo dài và hẹp ngang, đồi núi ăn sát ra biển nên sông ngòi ở đây thường ngắn và dốc.

- Địa hình phía tây là dãy núi Trường Sơn, phía đông là các đồng bằng nhỏ hẹp và có cồn cát ven biển nên khi có mưa, bão lớn, nước từ trên núi đổ xuống đồng bằng, bị các cồn cát ven biển chặn lại, không thoát nước kịp khiến lũ các sông lên rất nhanh và đột ngột.

- Mùa lũ phù hợp với mùa mưa thu đông và mùa bão nên mùa lũ tập trung vào các tháng cuối năm (từ tháng 9 đến tháng 12).

Câu 6: Khí hậu ở hai mùa có ảnh hưởng như thế nào đến sản xuất nông nghiệp?

Trả lời:

* Miền Bắc:

- Khí hậu nhiệt đới gió mùa có mùa đông lạnh.

- Các vùng núi cao mát mẻ quanh năm.

→ Ảnh hưởng: thuận lợi phát triển:

+ Các sản phẩm nông nghiệp cận nhiệt và ôn đới như: chè, rau ưa lạnh (su su, su hào, bắp cải, súp lơ,…)

+ Các cây ăn quả cận nhiệt đới: lê, mận, hồng,…

+ Cá nước lạnh: cá hồi, cá tầm.

* Miền Nam:

- Nóng quanh năm với hai mùa: mùa mưa và mùa khô.

→ Ảnh hưởng: thuận lợi phát triển:

+ Cây lương thực như lúa.

+ Cây công nghiệp: cà phê, cao su.

+ Cây ăn quả nhiệt đới: chôm chôm, sầu riêng,…

Câu 7: Ứng phó với biến đổi khí hậu là gì? Biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng như thế nào đến nước ta? Lấy ví dụ chứng minh khí hậu ở Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

Trả lời:

* Khái niệm: Ứng phó với biến đổi khí hậu: là các hoạt động của con người nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm nhẹ các tác nhân gây ra biến đổi khí hậu.

* Biến đổi khí hậu tác động mạnh mẽ đến đời sống và sản xuất, đe dọa sự phát triển bền vững của nước ta.

* Ví dụ: Vùng Đồng bằng Sông Cửu Long của Việt Nam trong thời gian gần đây đang chịu hậu quả của hiện tượng hạn hán và xâm nhập mặn về mùa khô, gây thiệt hại nặng nề cho nông nghiệp.

Câu 8: Vì sao Việt Nam bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu?

Trả lời: Việt Nam bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu vì:

- Có đường bờ biển rộng.

- Đồng bằng rộng lớn, dễ ngập lụt.

- Vị trí địa lí nằm trên đường đi của bão.

Câu 9: Theo em, là một học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, em nên làm gì để giảm thiểu biến đổi khí hậu ở nước ta?

Trả lời: Là một học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, để giảm thiểu biến đổi khí hậu ở nước ta, em nên:

- Sử dụng các phương tiện công cộng hoặc xe đạp.

- Tắt các thiết bị khi không sử dụng đến.

- Hạn chế sử dụng chai nhựa, hộp nhựa, túi nilon.

- Thực hiện trồng nhiều cây xanh ở trường học hoặc địa phương.

- Tham gia vào các hoạt động tình nguyện thu gom rác thải biển.

- Tuyên truyền bạn bè, người thân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, chung tay ứng phó với biến đổi khí hậu.

Câu 10: Chế độ nước mưa thất thường ảnh hưởng đến sông ngòi nước ta như nào

Trả lời:

Chế độ mưa thất thường làm cho sông ngòi nước ta có chế độ dòng chảy thất thường. Nguyên nhân do chế độ nước sông phụ thuộc chế độ mưa: mùa mưa trùng mùa lũ, mùa khô trùng mùa hạ.

Câu 11: Tính chất ẩm thể hiện như thế nào

Trả lời:

Độ ẩm không khí trung bình trên 80% và lượng mưa trung bình dao động từ 1 500 - 2 000 mm/năm là đặc điểm về khí hậu của nước ta.

Câu 12: Nguyên nhân gây ra gió mùa đông ở Việt Nam

Trả lời:

Miền Bắc chịu ảnh hưởng của khối khí lạnh từ phía Bắc, Tín phong bán cầu Bắc chiếm ưu thế gây mưa cho vùng biển Nam Trung Bộ; còn ở Tây Nguyên và Nam Bộ thời tiết nóng, khô.

Câu 13: Nguyên nhân gây ra gió mùa hạ

Trả lời:

Chủ yếu có hướng tây nam. Gây mưa lớn cho đồng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên, thời tiết khô nóng ở phía đông dãy Trường Sơn và phía nam khu vực Tây Bắc. Bão kèm theo mưa lớn là hiện tượng thời tiết cực đoan trong mùa này.

Câu 14: Phân hoá khí hậu theo chiều bắc – nam thể hiện như nào

Trả lời:

Việt Nam chia thành hai miền khí hậu:

- Miền Bắc: nhiệt độ trung bình năm trên 20°C, mùa đông 2-3 tháng lạnh, mùa hạ nóng, ẩm và mưa nhiều.

- Miền Nam: nhiệt độ trung bình năm trên 25°C, không có tháng nào dưới 20°C, mùa mưa và mùa khô rõ rệt.

Câu 15: Tính chất nhiệt đới thể hiện như nào

Trả lời:

Tính nhiệt đới của khí hậu Việt Nam được thể hiện ở các đặc điểm sau: Nhiệt độ không khí trung bình năm trên cả nước đều >20°C (trừ những vùng núi cao) và tăng dần từ Bắc vào Nam. Số giờ nắng đạt 1400 - 3000 giờ/năm, cán cân bức xạ từ 70 – 100 kcal/cm2/năm. Bình quân 1m2 lãnh thổ sẽ nhận được trên 1 triệu kilo calo nhiệt năng.

Câu 16: Đặc điểm miền khí hậu phía Bắc, từ dãy Bạch Mã trở ra

Trả lời:

Khí hậu đất liền Việt Nam chia làm 2 miền Bắc và Nam. Miền khí hậu phía Bắc, được tính từ dãy Bạch Mã trở ra với đặc điểm nhiệt độ không khí trung bình năm > 200C. Do ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc nên miền Bắc có mùa đông lạnh 2 đến 3 tháng nhiệt độ trung bình tháng <18°C, nửa đầu mùa đông lạnh, khô và nửa cuối mùa đông ẩm ướt. Mùa hạ nóng, ẩm và mưa nhiều hơn.

Câu 17: Vùng nào ở nước ta hằng năm người dân phải sống chung với lũ

Trả lời:

Bởi mưa tập trung theo mùa cùng với địa hình hình dạng lãnh thổ, lưu lượng nước rất lớn của Sông Cửu Long vào mùa lũ (chiếm khoảng 80% tổng lượng nước cả năm). Bởi vậy người dân nơi đây phải sống chung với lũ, đây chính là một trong những giải pháp hữu hiệu nhất mỗi khi mùa nước lũ đến.

Câu 18: Ý nghĩa của hồ đầm nối với sống

Trả lời:

Hồ, đầm có vai trò điều tiết chế độ dòng chảy của nước sông. Ý nghĩa hồ đầm nối với sông là điều hoà chế độ nước sông. Ngoài ra, hồ, đầm còn có ý nghĩa bảo vệ môi trường: giúp điều hoà khí hậu địa phương, đồng thời đảm bảo môi trường sống của nhiều sinh vật dưới nước, góp phần bảo vệ đa dạng sinh học,...

Câu 19: Vai trò của nước ngầm

Trả lời:

Nước ngầm có vai trò quan trọng đối với sản xuất cũng như trong sinh hoạt con người: Nước ngầm cung cấp nước ngọt, cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp (trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản,..). Nước ngầm còn được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp như: sản xuất giấy, chế biến lương thực – thực phẩm,...

Câu 20: Nguyên nhân các hệ thống sông ngòi nước ta giàu phù sa

Trả lời:

Nguyên nhân chủ yếu làm cho các hệ thống sông ngòi nước ta rất giàu phù sa là do mưa nhiều trên địa hình đồi núi có độ dốc lớn, đồng thời nhờ đó mà lớp phủ thực vật bị phá hủy nhiều nên một lượng bùn đất giàu dinh dưỡng bị rửa trôi theo dòng nước xuống hạ lưu bồi đắp nên những đồng bằng phù sa màu mỡ.