Câu hỏi tự luận ngữ văn 10 kết nối Bài 1: Văn bản. Truyện về các vị thần sáng tạo thế giới

VĂN BẢN. TRUYỆN VỀ CÁC VỊ THẦN SÁNG TẠO THẾ GIỚI

( 16 câu)

1.    NHẬN BIẾT (6 câu)

Câu 1: Trình bày bố cục của văn bản.

Trả lời:

Văn bản được chia làm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “khai thiên lập địa”: Thần thoại về Thần trụ trời.

- Phần 2: Tiếp đến “cả thiên đình xấu hổ”: Thần thoại về Thần sét.

- Phần 3: Tiếp đến “giữ trâu cho người mất gạo”: Thần thoại về Thần gió.

Câu 2: Tóm tắt tác phẩm Truyện về các vị phần sáng tạo thế giới

Trả lời:

Văn bản “Truyện về các vị thần sáng tạo thế giới” đã lý giải về sự hình thành của thế giới tự nhiên thông qua các vị thần. Văn bản kể về ba vị thần thần Trụ trời, thần Sét, thần Gió mỗi vị thần mang những hình dáng, đặc điểm và những việc làm khác nhau. Mỗi vị thần có một quyền năng đặc biệt, đảm bảo sự sống cho trái đất. Truyện về các vị thần đã phản ánh quan niệm nhận thức của con người thời cổ về thế giới xung quanh và thể hiện khao khát chinh phục tự nhiên.

Câu 3: Văn bản thuộc thể loại nào. Em hãy chia sẻ hiểu biết của mình về thể loại đó.

Trả lời:

- Văn bản “Truyện về các vị thần sáng tạo thế giới” thuộc thể loại truyện thần thoại

- Truyện thần thoại là một thể loại văn học dân gian kể về câu chuyện của những vị thần, về mối quan hệ giữa thần và người nhằm phản ánh thế giới hiện thực và thế giới quan của con người thời nguyên thủy.

Câu 4: Kể tên một số câu chuyện có cùng thể loại thần thoại

Trả lời:

Một số tác phẩm: thần thoại Hy Lạp, Sơn Tinh Thuỷ Tinh, Con Rồng cháu Tiên, Thần Kim Quy, Thần trụ trời, thần núi Tản Viên, Nữ Oa vá trời,...

Câu 5: Nêu đặc trưng của nhóm thần thoại suy nguyên

Trả lời:

- Đặc trưng cho nhóm thần thoại suy nguyên:

+ Cốt truyện đơn giản.

+ Thời gian, không gian: Câu chuyện mang thời gian phiếm chỉ, ước lệ và không gian vũ trụ với nhiều cõi khác nhau (thiên đình, trần gian…)

+ Nhân vật chính: là các vị thần Trụ Trời, thần Sét, thần Gió có hình dạng dị thường, có sức mạnh phi thường, tính cách đơn giản, luôn gắn với công việc cụ thể.

+ Thủ pháp nghệ thuật: cường điệu, phóng đại.

Câu 6: Nêu bối cảnh, không gian, thời gian của tác phẩm.

Trả lời:

-       Chưa có vũ trụ và muôn loài

-       Trời đất chỉ là một đám hỗn độn và lạnh lẽo

⇨    Đây là thuở khai thiên lập địa.

2.    THÔNG HIỂU (3 câu)

Câu 1: Em hãy mô tả công việc của thần Trụ Trời

Trả lời:

- Công việc chính: Nâng đỡ bầu trời

- Thần ở trong đám mờ mịt hỗn độn không biết đã từ bao lâu, bỗng đứng dậy dùng đầu đội trời lên rồi đào đất, đá đắp thành một cái cột vừa to vừa cao để chống trời.

- Sau khi trời đã cao vừa ý và khô cứng, thần phá chiếc cột đó đi. Những mảnh vỡ bay ra tạo thành núi.

Câu 2: Mô tả ngoại hình, tính cách và công việc của thần Sét

Trả lời:

- Ngoại hình: mặt mũi nanh ác, tiếng quát tháo dữ dội

- Tính tình nóng nảy, hề Ngọc Hoàng sai là đi ngay, hễ thấy là đánh liền nên đôi khi làm cho con người, vật chết oan.

- Công việc: tạo tia sét, thi hành luật pháp ở trần gian. Thần có một lưỡi búa, khi xử án kẻ nào dù là người, là vật, là cây cỏ thì thần tự mình nhảy xuống tận nơi trỏ ngọn cờ vào đầu tội nhân rồi dùng lưỡi búa bổ xuống đầu.

Câu 3: Mô tả ngoại hình, tính cách và công việc của thần Gió

Trả lời:

- Ngoại hình kì quặc, không có đầu.

- Công việc: tạo gió. Làm gió nhỏ hay bão lớn, lâu hay mau tuỳ theo lệnh Ngọc Hoàng. Thần Gió phối hợp với thần Mưa, có khi cả thần Sét là những lúc đáng sợ nhất. Những lúc thần xuống hạ giới đi chơi vào những buổi tối trời là lúc giữa đồng bằng tự nhiên nổi lên trận gió xoay, dân gian thường gọi là thần Cụt Đầu.

3.    VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Khát vọng mà con người xa xưa gửi gắm trong những câu chuyện thần thoại là gì.

Trả lời:

- Nỗ lực tìm hiểu về nguồn gốc và tồn tại của chúng ta, về quyền lực và sức mạnh của vũ trụ, và về tầm quan trọng của đạo đức và sự công bằng.

- Trong thần thoại, con người đã tìm cách giải đáp những câu hỏi vốn dĩ rất khó trả lời: Vì sao chúng ta có mặt trên thế giới này? Tại sao có sự phân chia giữa thiên nhiên và nhân loại? Những cuộc chiến giữa các vị thần và những trận đấu giữa người hùng và quái vật trong thần thoại thể hiện khát vọng vượt qua sự bất lực và đối mặt với khó khăn.

- Thần thoại cũng thể hiện khao khát sự phiêu lưu, khám phá và sự tự do. Những cuộc phiêu lưu của các anh hùng và những cuộc giao tranh với các thế lực tà ác đại diện cho sự dũng cảm và quyết tâm trong việc vượt qua rào cản và đạt được mục tiêu.

Câu 2: Trong văn bản, cây ngải gió có chức năng gì. Nguồn gốc của cây ngải gió theo truyện thần thoại.

Trả lời:

- Trong truyện, cây ngải gió có chức năng dự báo cho mọi người biết khi nào trời nổi gió, nổi mưa. Nó sẽ cuốn chiếc lá cụp vào bên trong để dự báo.

- Nguồn gốc: Thần Gió có một đứa con nghịch ngợm, một lần vì phạm tội nên bị đày xuống trần, bắt đi chăn trâu để chuộc lại lỗi lầm. Sau đó, đứa con thần gió bị Ngọc Hoàng biến thành cây ngải gió để dự báo cho mọi người mỗi khi gió nổi.

Câu 3: Vì sao người hạ giới thường bắt chước tiếng gọi gà khi sét đến.

Trả lời:

Vì theo văn bản, thần Sét sẽ bị giật mình khi nghe tiếng gà kêu. Do đó, người dân mỗi khi sét đến sẽ bắt chước tiếng gà để doạ thần Sét.

4.    VẬN DỤNG CAO (4 câu)

Câu 1: Trình bày giá trị nội dung của tác phẩm.

Trả lời:

- Giải thích nguồn gốc, xuất thân của các vị thần hồi khai thiên lập địa.

- Đưa đến cho người đọc những lí giải về các hiện tượng thiên nhiên hiện nay.

Câu 2: Trình bày giá trị nghệ thuật của tác phẩm

Trả lời:

- Cốt truyện đơn giản, ngắn gọn, tập trung vào hành động của các thần nhằm lí giải những hiện tượng thiên nhiên tương ứng.

- Biện pháp xây dựng hình tượng nhân vật chủ yếu được người nguyên thủy sử dụng là thần thánh hóa và nhân cách hóa các hiện tượng thiên nhiên.

- Các yếu tố kì ảo được thể hiện linh hoạt, sáng tạo

Câu 3: Viết đoạn văn khoảng 150 chữ nêu cảm nhận về thể loại thần thoại.

Trả lời:

       Thần thoại là một thể loại văn học đặc biệt, với những câu chuyện về các vị thần và các hiệp sĩ hào hiệp, khám phá những cuộc phiêu lưu kỳ thú. Điều đặc biệt của thể loại này là khả năng kết hợp giữa hư cấu và truyền thống, tạo nên một thế giới đầy màu sắc và phép thuật. Thần thoại gợi mở cánh cửa của trí tưởng tượng, cho phép chúng ta rời xa thực tại để khám phá những vùng đất kỳ bí và những trận chiến huyền thoại. Nhờ thần thoại, ta được tiếp cận với những giá trị văn hóa cổ đại, những nguyên tắc đạo đức và những hiểu biết về thế giới tự nhiên. Thể loại này còn mang trong nó sức mạnh của câu chuyện, khả năng lan truyền giá trị và thông điệp từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nó giúp con người hiểu về sự sống, sự tồn tại và xây dựng nên tình thân, tình bạn và lòng dũng cảm.

Câu 4: Ngày nay, con người hiện đại có còn tin vào thần thoại hay không? Những cuốn sách thần thoại còn bán được hay không?

Trả lời:

Trong xã hội hiện đại, mọi người có nhiều quan điểm và niềm tin khác nhau về thần thoại. Một số người vẫn tiếp tục tin vào thần thoại và coi nó là một phần của tín ngưỡng, truyền thống và văn hóa của họ. Thần thoại có thể mang một ý nghĩa tượng trưng, là một cách để giải thích những khía cạnh sâu xa và không thể lý giải bằng khoa học.

Tuy nhiên, với sự phát triển của khoa học và công nghệ, nhiều người hiện đại có xu hướng tin vào lý thuyết khoa học và luận điểm chứng minh được. Do đó, sự quan tâm và độ phổ biến của sách thần thoại có thể giảm đi một phần. Tuy nhiên, sách thần thoại vẫn có thể được bán và được đọc bởi những người quan tâm đến văn hóa, lịch sử và truyền thống của các vùng đất. Ngoài ra, thần thoại vẫn tồn tại trong nghệ thuật, phim ảnh và truyền thông đại chúng, tạo ra sự hấp dẫn và sự quan tâm từ khán giả hiện đại.