Giáo án điện tử ngữ văn 10 kết nối tiết: Truyện về các vị thần sáng tạo, thế giới

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Em hãy nêu tên một truyện kể hoặc một bộ phim có nhân vật chính là vị thần. Theo em, điều gì làm nên sức hấp dẫn của tác phẩm đó?

Tiết 1 + 2:

TRUYỆN VỀ CÁC VỊ THẦN SÁNG TẠO, THẾ GIỚI

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Vài nét về chùm văn bản
3. Giải nghĩa một số từ khó
4. TÌM HIỂU CHI TIẾT
5. Hình dung về các vị thần
6. Thái độ, tình cảm của người xưa đối với tự nhiên

III. TỔNG KẾT

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Một vài nét chung về chùm văn bản

THẢO LUẬN THEO CẶP

Em hãy chỉ ra một số dấu hiệu giúp người đọc nhận biết ba truyện kể trên thuộc nhóm thần thoại suy nguyên?

• Thể loại: thần thoại (suy nguyên): kể về nguồn gốc vũ trụ và muôn loài.
• Nhân vật: thần Trụ Trời, thần Sét, thần Gió.
• Không gian: vũ trụ.
• Thời gian:
  • Truyện Thần Trụ Trời: hỗn mang.
  • Truyện Thần Sét, Thần Gió: phiếm chỉ.

2. Giải nghĩa từ khó

• Hỗn độn: lộn xộn, lẫn lộn, không có trật tự.
• Cầy cục: cố sức thực hiện công việc một cách vất vả.
• Núi Thạch Môn: còn được gọi là núi Kinh Chủ, nay thuộc huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương.
• Ngọc Hoàng: Ngọc Hoàng thượng đế, chỉ vua trên trời.
• Rú: từ cổ chỉ núi, với tư cách là một từ đơn.
• Cường Bạo Đại Vương: nhân vật trong truyện cổ dân gian Việt Nam, bản tính ngang tàng, một mình chống lại các vị thần.

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Hình dung về các vị thần

• HS thảo luận theo bàn và hoàn thành phiếu học tập 1:

1. Thần Trụ Trời

- Hình dạng: thân thể to lớn, bước một bước cứ như bây giờ từ tỉnh này qua tỉnh nọ, từ đỉnh núi này sang đỉnh núi nọ.

- Tính khí: kiên trì (“cứ một mình cầy cục đắp”)

- Cơ sở của sự tưởng tượng: sự tách biệt trời, đất; giải thích sự hình thành của các cồn đồi, cao nguyên, biển cả,…

1. Thần Sét

- Hình dạng: mặt mũi rất nanh ác, tiếng quát tháo rất dữ dội.

- Tính khí: nóng nảy, sợ gà.

- Hành động: hành động của thần phản ánh sự thịnh nộ của Ngọc Hoàng.

- Cơ sở của sự tưởng tượng: hiện tượng sấm sét khi mùa hè, khi trời mưa.

1. Thần Gió

- Hình dạng: kì quặc, không có đầu.

- Hành động:

• Làm gió nhỏ hay bão lớn, lâu hay mau tùy theo lệnh Ngọc Hoàng.
• Thỉnh thoảng xuống hạ giới đi chơi vào những buổi tối trời.

- Cơ sở của sự tưởng tượng: hiện tượng gió trong tự nhiên.

ð Quan niệm, nhận thức của người xưa về thế giới tự nhiên.

ð Khát vọng gửi gắm:

• Xã hội công bằng (thần Sét thi hành luật pháp ở trần gian, thần Sét làm sai cũng bị trừng phạt, Ngọc Hoàng trừng phạt con của thần Gió).
• Các vị thần có sứ mệnh bảo hộ, giúp đỡ con người.

2. Thái độ, tình cảm của người xưa đối với tự nhiên

THẢO LUẬN THEO CẶP

• Hình tượng thần Trụ Trời, thần Sét và thần Gió phản ánh những quan niệm, nhận thức gì của người xưa về thế giới tự nhiên? Những khát vọng nào đã được họ gửi vào các hình tượng đó?
• Em hãy nhận xét về thái độ, tình cảm của người xưa đối với thế giới tự nhiên
• - Tôn trọng, ngưỡng vọng thiên nhiên, coi vạn vật hữu linh nhưng không sợ sệt.
• - Sẵn sàng kiện thần, trừng trị nếu thần làm sai, và cũng sẵn sàng tìm cách để đối phó, chống chọi với thần – tự nhiên.