Câu hỏi tự luận ngữ văn 11 chân trời sáng tạo Ôn tập Bài 9: Những chân trời kí ức (truyện - truyện kí) (P1)

ÔN TẬP BÀI 9. NHỮNG CHÂN TRỜI KÍ ỨC (PHẦN 2)

Câu 1: Em hãy nêu một số nét về tiểu sử và những sáng tác tiêu biểu của M.Go-rơ-ki?

Trả lời:

- M.Go-rơ-ki (1868 – 1963) là nhà văn Nga, hoạt động văn hóa – xã hội lỗi lạc, họ tên thật là A-lếch-xây Mác-xim-mô-vích Pê-xcốp (Aleksey Maximovich Peshkov). - M.Go-rơ-ki (1868 – 1963) là nhà văn Nga, hoạt động văn hóa – xã hội lỗi lạc, họ tên thật là A-lếch-xây Mác-xim-mô-vích Pê-xcốp (Aleksey Maximovich Peshkov).

- M.Go-rơ-ki sinh trưởng trong một gia đình lao động nghèo, từng trải qua một thời ấu thơ nhiều cay đắng, tủi nhục. Mười tuổi, Pê-xcốp đã mồ côi cả cha và mẹ, phải sống với ông bà ngoại; khi cảnh nhà sa sút, ông phải bỏ học, tự lực kiếm sống bằng nhiều nghề. Tuy cảnh sống chật vật, gian khổ nhưng ông rất ham đọc sách, đặc biệt là sách văn học. - M.Go-rơ-ki sinh trưởng trong một gia đình lao động nghèo, từng trải qua một thời ấu thơ nhiều cay đắng, tủi nhục. Mười tuổi, Pê-xcốp đã mồ côi cả cha và mẹ, phải sống với ông bà ngoại; khi cảnh nhà sa sút, ông phải bỏ học, tự lực kiếm sống bằng nhiều nghề. Tuy cảnh sống chật vật, gian khổ nhưng ông rất ham đọc sách, đặc biệt là sách văn học.

- Những trải nghiệm sâu sắc trong cuộc sống và qua những trang sách đã góp phần giúp ông vươn lên thành một nhà văn lớn. - Những trải nghiệm sâu sắc trong cuộc sống và qua những trang sách đã góp phần giúp ông vươn lên thành một nhà văn lớn.

- Sáng tác của ông rất đa dạng với nhiều thể loại: tiểu thuyết, truyện ngắn, kịch, văn chính luận, lí luận, phe bình văn học,…Thể loại nào ông cũng có những đóng góp quan trọng. Thời thơ ấu (1913-1914), Kiếm ống (1915-1916), Tôi đã học tập như thế nào? (1917), Những trường đại học của tôi (1923) đều là những tác phẩm nổi tiếng của ông.  - Sáng tác của ông rất đa dạng với nhiều thể loại: tiểu thuyết, truyện ngắn, kịch, văn chính luận, lí luận, phe bình văn học,…Thể loại nào ông cũng có những đóng góp quan trọng. Thời thơ ấu (1913-1914), Kiếm ống (1915-1916), Tôi đã học tập như thế nào? (1917), Những trường đại học của tôi (1923) đều là những tác phẩm nổi tiếng của ông.

Câu 2: Tóm tắt nội dung của văn bản Tôi đã học tập như thế nào?

Trả lời:

 A-lếch-xây từ nhỏ đã ở với ông ngoại và ông chính là người đầu tiên dạy chữ cho cậu. Nhưng ông luôn nóng giận áp đặt lên cậu, còn ở trường thì bị bạn bè chế nhạo và thầy giáo thì luôn không ưa cậu. Dần dần cậu trở nên chán học và làm ra nhiều trò nghịch ngợm đáng trách. Nhưng có một giám mục đã xuất hiện, ông như vị cứu tinh đã cứu vớt cuộc đời cậu và khiến cậu ngày một tốt hơn. Khi thấy ông giám mục xuất hiện, những đứa trẻ trở nên háo hức hơn. Ông gọi cậu bé đến gần và hỏi cậu về thông tin, về một số đoạn sách mà cậu đã đọc. Ông mục hỏi rất nhiều câu và câu nào cậu bé cũng đáp. Cậu bé hiểu biết rất nhiều và thuộc rất nhiều thơ, dường như đây là lúc cậu mới được thể hiện mình. Sau đó ông mục lại hỏi về sự nghịch ngợm của cậu bé trong trường học. Vừa nghe cậu bé nói, ông như người cha hiền từ ôn tồn lắng nghe rồi vuốt ve đầu cậu bé. Ông bắt đầu kể về những lúc nghịch ngợm của mình, hỏi những đứa trẻ về sự nghịch ngợm của chúng. Chính sự xuất hiện của ông đã làm cả lớp thêm vui vẻ hơn và cũng nhận ra được rất nhiều điều. A-lếch-xây đã giải thích với ông mục lý do mình nghịch ngợm là do cậu chán học. Khi nghe xong, ông mục chỉ dịu dàng nói rồi khuyên cậu nghịch ngợm ít thôi. Chính cái sự ôn tồn và chân thành của ông mục đã khiến cậu bé như ngộ ra rất nhiều điều và cậu đã chăm chú nghe giảng hơn. Khi lớn dần hơn, cậu bé bắt đầu say mê đọc sách. Cậu bắt đầu hiểu những vẻ đẹp thiên nhiên, những hoàn cảnh sống qua những trang sách vở. Cậu bắt đầu đọc rất nhiều sách ở nhiều thể loại khác nhau, đọc một cách chăm chú và nghiêm túc hơn. Những câu chuyện trong sách cho cậu thấy rằng còn nhiều người khó khăn cực khổ hơn mình và cậu bắt đầu hướng đến một cuộc sống  về những sự tốt đẹp trong cuộc sống. Những cuốn sách mở ra rất nhiều điều lý thú, mang đến những câu chuyện về sự khổ đau hạnh phúc của con người. Chính những điều đó đã giúp cho A-lếch-xây thoát ra được những điều ích kỷ bon chen của cuộc sống, để hướng đến là một con người hoàn thiện hơn.

Câu 3: Nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà của cụ được miêu tả qua ngôi kể nào và điểm nhìn của ai? Ngôi kể và điểm nhìn ấy có ưu thế gì so với việc sử dụng các ngôi kể, điểm nhìn khác?

Trả lời:

- Nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà của cụ được miêu tả qua ngôi kể thứ ba và điểm nhìn của tác giả. - Nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà của cụ được miêu tả qua ngôi kể thứ ba và điểm nhìn của tác giả.

- Việc sử dụng ngôi kể thứ ba và điểm nhìn của tác giả mang đến ưu điểm là giúp độc giả có cái nhìn tổng quan và khách quan hơn về nhân vật và không gian sống của ông. Nó cũng mang đến cho tác giả sự tự do trong việc diễn tả chi tiết và cảm nhận về nhân vật và không gian, đồng thời giúp xây dựng được tình tiết và nội dung cho tác phẩm. - Việc sử dụng ngôi kể thứ ba và điểm nhìn của tác giả mang đến ưu điểm là giúp độc giả có cái nhìn tổng quan và khách quan hơn về nhân vật và không gian sống của ông. Nó cũng mang đến cho tác giả sự tự do trong việc diễn tả chi tiết và cảm nhận về nhân vật và không gian, đồng thời giúp xây dựng được tình tiết và nội dung cho tác phẩm.

Câu 4: Trong văn bản Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự, tìm những chi tiết miêu tả ngôi nhà của cụ Phan Bội Châu và tâm trạng của hai chàng học sinh Tuấn, Quỳnh lúc mới bước vào ngôi nhà?

Trả lời:

- Các chi tiết miêu tả ngôi nhà cụ Phan Bội Châu: - Các chi tiết miêu tả ngôi nhà cụ Phan Bội Châu:

+ Chiếc cổng dựng ngay ở giữa một hàng rào cây; và luôn luôn mở rộng + Chiếc cổng dựng ngay ở giữa một hàng rào cây; và luôn luôn mở rộng

+ Nhà có ba gian rộng rãi, để trống. + Nhà có ba gian rộng rãi, để trống.

+ Cảnh nhà thanh vắng, không một tiếng động. + Cảnh nhà thanh vắng, không một tiếng động.

- Các chi tiết miêu tả tâm trạng của hai chàng học sinh Tuấn, Quỳnh lúc mới bước vào ngôi nhà: - Các chi tiết miêu tả tâm trạng của hai chàng học sinh Tuấn, Quỳnh lúc mới bước vào ngôi nhà:

+ Không do dự, Quỳnh và Tuấn bước vào, đi rón rén, giữ lễ phép, qua một sân hẹp rồi bước lên thềm nhà tô xi măng. + Không do dự, Quỳnh và Tuấn bước vào, đi rón rén, giữ lễ phép, qua một sân hẹp rồi bước lên thềm nhà tô xi măng.

+ Tuấn hồi hộp tưởng sắp sửa được trông thấy cụ Phan. + Tuấn hồi hộp tưởng sắp sửa được trông thấy cụ Phan.

+ Tuấn và Quỳnh đứng yên trên thềm, đợi xen có ai ra thì xin yết kiến cụ. + Tuấn và Quỳnh đứng yên trên thềm, đợi xen có ai ra thì xin yết kiến cụ.

Câu 5: Hãy chỉ ra những lỗi sai trong những câu dưới đây:

a) Những bạn học sinh đội nghi thức quần trắng toát, khăn quàng đỏ thắm.

b) Sa Pa điểm du lịch nổi tiếng vùng Tây Bắc.

c) Khi chúng em đã xếp hàng ngay ngắn.

Trả lời:

a) Thiếu thành phần vị ngữ

b) Thiếu thành phần vị ngữ

c) Thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ

Câu 6: Hãy chỉ ra lỗi thiếu một vế của câu ghép trong các câu sau:

a) Mặc dù thầy hiệu trưởng đã đưa ra kế hoạch tổ chức cho học sinh đi thăm viện bảo tàng của tỉnh và thăm khu nghỉ mát Sa Pa.

b) Tuy công việc của bố ở nhà máy rất vất vả lại không có nhiều thời gian nghỉ ngơi.

Trả lời:

Các câu ghép là loại câu gồm hai vế trở lên, mỗi vế tương ứng với một câu đơn, nối trực tiếp với nhau hoặc nối với nhau bằng các hư từ, nhằm trình bày những sự việc, tình cảm, cảm xúc hay ý kiến liên quan mật thiết với nhau.

Bình thường việc bỏ sót một vế của câu ghép rất dễ nhận ra, nếu đó là những câu ghép có các vế nối với nhau bằng hư từ, đặc biệt bằng các cặp kết từ (mặc dù…nhưng…, nếu…thì, vì…nên…)

a) Trong ví dụ này mắc lỗi thiếu một vế của câu ghép trong câu chỉ xuất hiện một vế là câu đơn.

b) Trong ví dụ 2 thiếu hẳn vế còn lại.

Câu 7: Sửa các lỗi sai trong các câu dưới đây:

a) Tuy gia đình Lan đã lên kế hoạch đầy đủ cho chuyến đi lên Hà Giang.

b) Cho xin ít dưa muối.

c) Say mê công việc.

d) Vui.

Trả lời:

a) Tuy gia đình Lan đã lên kế hoạch đầy đủ cho chuyến đi lên Hà Giang. Nhưng những con đường lên Hà Giang đang bị sạt lở nghiêm trọng.

b) Anh An cho xin ít dưa muối.

c) Bố em là một người say mê công việc.

d) Cả nhóm khi nghĩ ra giải pháp khắc phục tình huống đê vỡ thì rất vui.

Câu 8: Tìm lỗi sai trong các câu dưới đây và sửa lại cho đúng.

a) Ông lão nhìn con chó, đuôi vẫy lia lịa.

b) Nhân dịp tôi đến cơ quan để xác minh lại một vài chi tiết của câu chuyện.

c) Quan nhân vật chị Dậu, nhà văn Ngô Tất Tố đã cho ta thấy được bản chất xấu xa thối nát của chế độ thực dân phong kiến.

Trả lời:

a)

- Lỗi sai: Lẫn lộn công dụng của dấu câu (,) - Lỗi sai: Lẫn lộn công dụng của dấu câu (,)

- Sửa lỗi: Ông lão nhìn con chó đang vẫy đuôi lia lịa - Sửa lỗi: Ông lão nhìn con chó đang vẫy đuôi lia lịa

b)

- Lỗi sai: nhầm lẫn giữa trạng ngữ và chủ ngữ - Lỗi sai: nhầm lẫn giữa trạng ngữ và chủ ngữ

- Sửa lỗi: Tôi đến cơ quan để xác minh lại một vài chi tiết của câu chuyện. - Sửa lỗi: Tôi đến cơ quan để xác minh lại một vài chi tiết của câu chuyện.

c)

- Lỗi sai: Thiếu chủ ngữ - Lỗi sai: Thiếu chủ ngữ

- Sửa lỗi: Qua nhân vật chị Dậu, nhà văn Ngô Tất Tố đã cho ta thấy được bản chất xấu xa thối nát của chế độ thực dân phong kiến. - Sửa lỗi: Qua nhân vật chị Dậu, nhà văn Ngô Tất Tố đã cho ta thấy được bản chất xấu xa thối nát của chế độ thực dân phong kiến.

Câu 9: Xác định thành phần còn thiếu trong các câu sau đây và khôi phục lại thành phần câu cho đúng theo cấu trúc ngữ pháp?

a) Trong toàn bộ Truyện Kiều của Nguyễn Du đã miêu tả một cách sâu sắc xã hội phong kiến.

b) Quảng Trị, nơi dừng chân đầu tiên của triều đình nhà Nguyễn trên hành trình về phương Nam, nơi xảy ra mùa hè 72 rực lửa.

c) Sau khi ông ta tham gia vào Ban lãnh đạo Công ty Xuất nhập khẩu của tỉnh đã đưa ra anh em bà con vào giữ những vị trí trọng yếu nên làm thất thoát hàng trăm triệu đồng.

Trả lời:

a)

- Thành phần còn thiếu: Thiếu chủ ngữ - Thành phần còn thiếu: Thiếu chủ ngữ

- Trong toàn bộ Truyện Kiều của ông, Nguyễn Du đã miêu tả một cách sâu sắc xã hội phong kiến thối nát. - Trong toàn bộ Truyện Kiều của ông, Nguyễn Du đã miêu tả một cách sâu sắc xã hội phong kiến thối nát.

b)

- Thành phần còn thiếu: Thiếu vị ngữ do nhầm lẫn với định ngữ - Thành phần còn thiếu: Thiếu vị ngữ do nhầm lẫn với định ngữ

- Sửa lại: Quảng Trị là nơi dừng chân đầu tiên của triều đình nhà Nguyễn trên hành trình về phương Nam, nơi xảy ra mùa hè 72 rực lửa - Sửa lại: Quảng Trị là nơi dừng chân đầu tiên của triều đình nhà Nguyễn trên hành trình về phương Nam, nơi xảy ra mùa hè 72 rực lửa

c)

- Thành phần còn thiếu: Thiếu chủ ngữ do nhầm lẫn với trạng ngữ - Thành phần còn thiếu: Thiếu chủ ngữ do nhầm lẫn với trạng ngữ

- Sửa lại: Sau khi tham gia vào Ban lãnh đạo Công ty Xuất nhập khẩu của tỉnh, ông ta đã đưa anh em bà con vào giữ những vị trí trọng yếu nên làm thất thoát hàng trăm triệu đồng. - Sửa lại: Sau khi tham gia vào Ban lãnh đạo Công ty Xuất nhập khẩu của tỉnh, ông ta đã đưa anh em bà con vào giữ những vị trí trọng yếu nên làm thất thoát hàng trăm triệu đồng.

Câu 10: Trong bài Tôi đã học tập như thế nào? Pê-xcốp đang nói đến phần “con thú”, phần “con người” vốn có của ai và với mục đích gì?

Trả lời:

Trong đoạn này, Pê-xcốp đang nói đến phần "con thú", phần "con người" vốn có của ông, với mục đích đề cao giá trị, tác dụng của sách đối với việc thay đổi nhận thức, suy nghĩ và hành động của con người, hướng con người tới cuộc sống tốt đẹp hơn, sống có khát khao,...

Câu 11: Trong bài Tôi đã học tập như thế nào? thái độ của Pê-xcốp đối với việc học tập của mình?

Trả lời:

- Ban đầu thái độ của Pê-xcốp đối với việc học tập vô cùng chán nản, Pê – xcốp đến lớp thường bị một số thầy giáo khó tính không ưa và phân biệt đối xử, dẫn đến cậu bị tổn thương tâm lí và bày ra nhiều trò nghịch ngợm để trả đũa. Mặc dù cậu học khá nhưng bị đuổi khỏi trường vì hạnh kiểm xấu. - Ban đầu thái độ của Pê-xcốp đối với việc học tập vô cùng chán nản, Pê – xcốp đến lớp thường bị một số thầy giáo khó tính không ưa và phân biệt đối xử, dẫn đến cậu bị tổn thương tâm lí và bày ra nhiều trò nghịch ngợm để trả đũa. Mặc dù cậu học khá nhưng bị đuổi khỏi trường vì hạnh kiểm xấu.

- Về sau Giám mục Cri-xan-phơ xuất hiện như một vị cứu tinh của Pê- xcốp như cảm thấy được sự cảm thông mà trước nay không một thầy giáo nào hiểu và câu nói “bây giờ nói tôi phải lặng hơn nước, thấp hơn cỏ thì tôi vui lòng, chăm chú nghe từ đầu tới cuối”, suy nghĩ của cậu đã thay đổi như tìm ra được một chân lí mới. - Về sau Giám mục Cri-xan-phơ xuất hiện như một vị cứu tinh của Pê- xcốp như cảm thấy được sự cảm thông mà trước nay không một thầy giáo nào hiểu và câu nói “bây giờ nói tôi phải lặng hơn nước, thấp hơn cỏ thì tôi vui lòng, chăm chú nghe từ đầu tới cuối”, suy nghĩ của cậu đã thay đổi như tìm ra được một chân lí mới.

Câu 12: Em hãy nêu tác dụng của việc kết hợp giữa phi hư cấu với hư cấu trong bài Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự?

Trả lời:

Sự kết hợp giữa phi hư cấu và hư cấu trong văn bản có thể mang lại nhiều tác dụng đáng kể như:

- Kết hợp các yếu tố phi hư cấu như các số liệu thống kê, thông tin chính thức cùng các yếu tố hư cấu như câu chuyện, hoàn cảnh, nội dung sẽ tăng tính thuyết phục của văn bản. - Kết hợp các yếu tố phi hư cấu như các số liệu thống kê, thông tin chính thức cùng các yếu tố hư cấu như câu chuyện, hoàn cảnh, nội dung sẽ tăng tính thuyết phục của văn bản.

- Một văn bản kể về những câu chuyện và hoàn cảnh có thật có thể tạo ra một sự chân thực và động viên đối với độc giả. - Một văn bản kể về những câu chuyện và hoàn cảnh có thật có thể tạo ra một sự chân thực và động viên đối với độc giả.

- Việc kết hợp giữa phi hư cấu và hư cấu có thể tạo ra một bức tranh hoàn chỉnh, đa dạng về cảm xúc và sự phong phú về hình ảnh, giúp nâng cao tính thẩm mỹ của văn bản. - Việc kết hợp giữa phi hư cấu và hư cấu có thể tạo ra một bức tranh hoàn chỉnh, đa dạng về cảm xúc và sự phong phú về hình ảnh, giúp nâng cao tính thẩm mỹ của văn bản.

- Kết hợp giữa hai yếu tố phi hư cấu và hư cấu trong văn bản có thể tạo ra những ý tưởng và cách tiếp cận mới, mang đến cho độc giả một trải nghiệm đọc khác biệt và độc đáo. - Kết hợp giữa hai yếu tố phi hư cấu và hư cấu trong văn bản có thể tạo ra những ý tưởng và cách tiếp cận mới, mang đến cho độc giả một trải nghiệm đọc khác biệt và độc đáo.

- Kết hợp văn học và khoa học có thể cho phép tác giả đưa ra các suy nghĩ sâu sắc hơn về các vấn đề cụ thể và mang lại nhiều giá trị ý nghĩa cho độc giả. - Kết hợp văn học và khoa học có thể cho phép tác giả đưa ra các suy nghĩ sâu sắc hơn về các vấn đề cụ thể và mang lại nhiều giá trị ý nghĩa cho độc giả.

Câu 13: Theo em, có thể xem nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà tranh của cụ ở Bến Ngự trong văn bản là “chứng tích thời đại thế kỉ XX” hay không? Vì sao?

Trả lời:

Xem nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà tranh của cụ ở Bến Ngự là "chứng tích thời đại đầu thế kỉ XX" là đúng vì lý do sau đây:

- Phan Bội Châu là một nhà cách mạng, nhà văn, nhà báo, một trong những nhân vật lãnh đạo của phong trào Đông Du. Cụ cũng là người sáng lập và tham gia hoạt động của nhiều tổ chức cách mạng, đấu tranh cho độc lập, tự do và dân chủ cho Việt Nam. Vì vậy, cụ là một trong những nhân vật quan trọng của các sự kiện lịch sử trong thời kì đầu của thế kỉ XX. - Phan Bội Châu là một nhà cách mạng, nhà văn, nhà báo, một trong những nhân vật lãnh đạo của phong trào Đông Du. Cụ cũng là người sáng lập và tham gia hoạt động của nhiều tổ chức cách mạng, đấu tranh cho độc lập, tự do và dân chủ cho Việt Nam. Vì vậy, cụ là một trong những nhân vật quan trọng của các sự kiện lịch sử trong thời kì đầu của thế kỉ XX.

- Ngôi nhà tranh của Phan Bội Châu ở Bến Ngự là nơi cụ sống và làm việc trong những năm đầu của thế kỉ XX. Nếu so sánh với các kiến trúc và công trình khác trong thời kì đó, ngôi nhà tranh này có giá trị phong cách văn hoa svaf kiến trúc lớn. Nó cũng là mộ chứng tích đáng chú ý của thời đại trong lịch sử Việt Nam, - Ngôi nhà tranh của Phan Bội Châu ở Bến Ngự là nơi cụ sống và làm việc trong những năm đầu của thế kỉ XX. Nếu so sánh với các kiến trúc và công trình khác trong thời kì đó, ngôi nhà tranh này có giá trị phong cách văn hoa svaf kiến trúc lớn. Nó cũng là mộ chứng tích đáng chú ý của thời đại trong lịch sử Việt Nam,

- Vì thế, việc xem nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà tranh của cuh ở Bến Ngự là “chứng tích thời đại đầu - Vì thế, việc xem nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà tranh của cuh ở Bến Ngự là “chứng tích thời đại đầu  thế kỉ XX” là hợp lý và phù hợp với tầm quan trọng của những cá nhân và công trình này trong lịch sử Việt Nam.

Câu 14: Nêu tác giả, tác phẩm, bố cục của văn bản Xà bông "Con vịt".

Trả lời:

1. Tác giả:

- Sinh năm 1944 tại An Vĩnh Ngãi, Long An, học Đại học Văn hóa, Đại học Đà Lạt. - Sinh năm 1944 tại An Vĩnh Ngãi, Long An, học Đại học Văn hóa, Đại học Đà Lạt.

- Ông đã cho ra đời nhiều tập thơ như: Áo Du Sơn Thủy, Vợ người ta, Tiếng lòng tôi....và hai tập truyện "Kiếp Bá Khiêm", "Đồi mồi". - Ông đã cho ra đời nhiều tập thơ như: Áo Du Sơn Thủy, Vợ người ta, Tiếng lòng tôi....và hai tập truyện "Kiếp Bá Khiêm", "Đồi mồi".

2. Tác phẩm

- Thể loại: Truyện - Thể loại: Truyện

- Phương thức biểu đạt: Tự sự - Phương thức biểu đạt: Tự sự

Câu 15: Em hãy nêu giá trị nội dung của bài Xà bông "Con vịt"

Trả lời:

Giá trị nội dung:

Truyện kể về Cai Tuất, ông cùng với một số nhân sĩ yêu nước khác đã mở một xưởng sản xuất xà bông hiệu là “Con Vịt” để người Việt có thể dùng hàng Việt. nhân vật ông Tuất đại diện cho những con người yêu nước bấy giờ, thà mất tất cả, chứ quyết không bán cho bọn thực dân Pháp.  Qua truyện, ta thấy được tinh thần yêu nước nồng nàn của con người Việt Nam. Đó là một trong những truyền thống quý báu của dân tộc ta từ bao đời nay.

Câu 16: Em hãy nêu giá trị nghệ thuật của bài Xà bông "Con vịt"

Trả lời:

Giá trị nghệ thuật:

• Tác giả đã thành công trong việc khắc họa hình tượng nhân vật.

Câu 17: Nêu vài nét về tác giả Tế Hanh

Trả lời:

Tế Hanh được biết đến với các tác phẩm như "Nhớ con sông quê hương", "Quê hương" (2 bài thơ từng được đưa vào chương trình học phổ thông), "Nói chuyện với sông Hiền Lương", "Chiêm bao"... Ông cũng có những bài thơ tình nổi tiếng: "Vườn xưa", "Em ở đâu", "Bài thơ tình ở Hàng Châu", "Bão"...

Câu 18: Nêu vài nét về tác phẩm Nhớ con sông quê hương

Trả lời:

- Bài thơ được sáng tác vào năm 1956 , thời điểm này đất nước tạm chia cắt, tác giả tập kết về miền Bắc sau cuộc kháng chiến chống Pháp. Với tất cả nỗi nhớ và niềm yêu thương quê hương nên Tế Hanh đã sáng tác nên bài thơ Nhớ con sông quê hương. - Bài thơ được sáng tác vào năm 1956 , thời điểm này đất nước tạm chia cắt, tác giả tập kết về miền Bắc sau cuộc kháng chiến chống Pháp. Với tất cả nỗi nhớ và niềm yêu thương quê hương nên Tế Hanh đã sáng tác nên bài thơ Nhớ con sông quê hương.

- Bố cục: - Bố cục:

• Phần 1(Quê hương tôi... lấp loáng): Vẻ đẹp của con sông quê
• Phần 2 (Hỡi con sông...ôm tôi vào dạ): Dòng sông lưu giữ kỷ niệm
• Phần 3 (Vẫn trở về...ửng hồng): Nỗi nhớ sông quê khi chia xa
• Phần 4 (Tôi hôm nay...tình thương): Nỗi niềm gửi tới miền Nam

Câu 19: Em hãy nêu giá trị nội dung của bài Nhớ con sông quê hương

Trả lời:

Giá trị nội dung:

Bài thơ Nhớ con sông quê hương ca ngợi vẻ đẹp của con sông quê vô cùng bình dị và chân thật trong tâm tưởng của tác giả – một vẻ đẹp hiền hòa, êm dịu; đồng thời bày tỏ tình cảm gắn bó với quê hương của ông.

Câu 20: Em hãy nêu giá trị nghệ thuật của bài Nhớ con sông quê hương

Trả lời:

 Giá trị nghệ thuật:

• Sử dụng lời thơ mộc mạc, hồn nhiên, gần gũi, chân chất làm cho bao lòng người xao xuyến khi đọc
• Phương thức biểu đạt chính của bài thơ là tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm
• Giọng thơ tha thiết, sôi nổi, cảm xúc được dồn nén qua hồi tưởng và kỉ niệm.
• Sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ như:  Ẩn dụ hình thức:  “Nước gương trong”, nhân hóa: “soi tóc những hàng tre”, so sánh: “Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè”

Câu 21: Theo em, câu chuyện “Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự” có ý nghĩa như thế nào trong việc thực hiện ý đồ, mục đích viết tác phẩm “Tuấn – chàng trai nước Việt” của Nguyễn Vỹ.

Trả lời:

- Câu chuyện "Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự" là một câu chuyện lịch sử về một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong cuộc đấu tranh giành độc lập của dân tộc Việt Nam. Cụ Phan Bội Châu được coi là một trong những nhà cách mạng đầu tiên của Việt Nam, có những đóng góp to lớn trong việc khai phá và phát triển trí tuệ, văn hóa, giáo dục Việt Nam. - Câu chuyện "Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự" là một câu chuyện lịch sử về một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong cuộc đấu tranh giành độc lập của dân tộc Việt Nam. Cụ Phan Bội Châu được coi là một trong những nhà cách mạng đầu tiên của Việt Nam, có những đóng góp to lớn trong việc khai phá và phát triển trí tuệ, văn hóa, giáo dục Việt Nam.

- "Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự" đã giúp người đọc hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của cụ Phan Bội Châu đối với dân tộc Việt Nam, cũng như sự nỗ lực của ông trong việc giáo dục, truyền đạt tinh thần đấu tranh cho thế hệ sau. - "Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự" đã giúp người đọc hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của cụ Phan Bội Châu đối với dân tộc Việt Nam, cũng như sự nỗ lực của ông trong việc giáo dục, truyền đạt tinh thần đấu tranh cho thế hệ sau.

- Tác phẩm "Tuấn - chàng trai nước Việt" của Nguyễn Vỹ kể về câu chuyện cuộc đời của nhân vật chính là Tuấn, một chàng trai Việt Nam đầy nhiệt huyết và tràn đầy tình yêu đối với đất nước. Tuy nhiên, để hoàn thành mục đích của mình, Tuấn phải trải qua nhiều khó khăn và gian nan. Câu chuyện "Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự" có thể thể hiện ý nghĩa trong việc khơi dậy tinh thần đấu tranh, tự hào dân tộc và tình yêu quê hương cho nhân vật trong truyện, đồng thời nhấn mạnh sự quan trọng của sự hy sinh cho đất nước. - Tác phẩm "Tuấn - chàng trai nước Việt" của Nguyễn Vỹ kể về câu chuyện cuộc đời của nhân vật chính là Tuấn, một chàng trai Việt Nam đầy nhiệt huyết và tràn đầy tình yêu đối với đất nước. Tuy nhiên, để hoàn thành mục đích của mình, Tuấn phải trải qua nhiều khó khăn và gian nan. Câu chuyện "Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự" có thể thể hiện ý nghĩa trong việc khơi dậy tinh thần đấu tranh, tự hào dân tộc và tình yêu quê hương cho nhân vật trong truyện, đồng thời nhấn mạnh sự quan trọng của sự hy sinh cho đất nước.

Câu 22: Em có nhận xét gì về hoàn cảnh sống của “ông già Bến Ngự” trong những năm tháng cuối đời?

Trả lời:

- Cụ sống bình yên bên căn nhà tranh vách đất ba gian tại dốc Bến Ngự, tượng trưng cho ba kỳ (Bắc – Trung – Nam) - Cụ sống bình yên bên căn nhà tranh vách đất ba gian tại dốc Bến Ngự, tượng trưng cho ba kỳ (Bắc – Trung – Nam)

- Ngôi nhà này được cụ dùng làm nơi ăn ở, diễn thuyết, dạy học trò, sáng tác văn thơ và gặp gỡ bạn hữu cuối đời. Năm 1925 cụ Phan Bội Châu bị bắt ở Thượng Hải (Trung Quốc). Thực dân Pháp lén lút đưa về Hà Nội. Nhân dân cả nước đấu tranh đòi ân xá cho cụ. Cụ bị giam lỏng ở Huế 15 năm. - Ngôi nhà này được cụ dùng làm nơi ăn ở, diễn thuyết, dạy học trò, sáng tác văn thơ và gặp gỡ bạn hữu cuối đời. Năm 1925 cụ Phan Bội Châu bị bắt ở Thượng Hải (Trung Quốc). Thực dân Pháp lén lút đưa về Hà Nội. Nhân dân cả nước đấu tranh đòi ân xá cho cụ. Cụ bị giam lỏng ở Huế 15 năm.

Câu 23: Từ việc đọc các văn bản truyện, truyện kí trên đây, hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) bàn về tầm quan trọng của kí ức trong đời sống tinh thần của mỗi người. Sau đó, trao đổi với bạn học cùng nhóm (lớp) và sửa lỗi thành phần câu trong đoạn văn (nếu có)

Trả lời:

Nếu cuộc đời là một chuyến hải trình, thì những ký ức tuổi thơ chính là những cơn sóng biển. Nếu không có những cơn sóng, đại dương sẽ trở nên cô đơn và tẻ nhạt. Tương tự, cuộc sống cũng không thể thiếu những ký ức tuổi thơ. Những kí ức này đóng vai trò quan trọng và to lớn trong cuộc sống của con người. Chúng ta học được rất nhiều kinh nghiệm từ quá khứ, và những kí ức tuổi thơ là một nguồn động lực giúp chúng ta vượt qua những khó khăn, đánh bại những thử thách và đạt được thành công. Những kí ức này còn là nguồn cảm hứng để sáng tạo nghệ thuật. Tuy nhiên, những kí ức tuổi thơ có thể vừa là cơn sóng vỗ về, vừa là bóng ma lởn vởn. Kí ức về một tuổi thơ đầy đau khổ có thể gây tổn thương tâm hồn và trái tim của chúng ta. Do đó, chúng ta phải học cách đối diện và tiếp nhận kí ức đầy trái ngang, học cách yêu thương và tha thứ để vượt qua những khó khăn. Một cuộc đời không thể thiếu những kí ức tuổi thơ, vì chúng là những cơn sóng biển vô giá trên hành trình của chúng ta. Hãy trân trọng và yêu thương những kí ức đó, và để chúng luôn là cơn sóng vỗ về bận với tất cả sức mạnh và giá trị của nó.

Câu 24: Trường hợp nào dưới đây được xem là mắc lỗi về trật tự từ? Hãy đưa ra cách sửa lỗi cho trường hợp ấy.

• a. Một bộ phận độc giả đông đảo đã không cảm nhận được cái mới ngay trong thơ Hàn Mặc Tử.
• b. Là thể thơ ngắn nhất thế giới, hai-cư được xem như một “đặc sản” của văn chương Nhật Bản.
• c. Nói chung, người đọc thơ trữ tình cần quan tâm đến mạch sự kiện hơn là mạch cảm xúc của bài thơ.
• d. Rất nhiều hình ảnh đời thường xuất hiện trong thơ hai-cư Nhật Bản.

e. Thơ Đường luật mặc dù chặt chẽ bố cục nhưng vẫn có những khoảng trống liên tưởng khoi gợi.

g. Điều làm thích thú người đọc ở bài thơ này là cách độc đáo gieo vần.

h. Trong bài thơ “Tiếng thu”, đóng vai trò quan trọng là các từ láy tượng thanh.

i. Nhà thơ cho phép thơ lãng mạn giải phóng cảm xúc của mình một cách rất phóng khoáng.

Trả lời:

Các câu cần phải sửa lỗi:

a. Một bộ phận độc giả đông đảo đã không cảm nhận được cái mới ngay trong thơ Hàn Mặc Tử.

=> Một bộ phận đông đảo độc giả đã không cảm nhận được cái mới trong thơ Hàn Mặc Tử.

c. Nói chung, người đọc thơ trữ tình cần quan tâm đến mạch sự kiện hơn là mạch cảm xúc của bài thơ.

=> Nói chung, người đọc thơ trữ tình cần quan tâm đến mạch cảm xúc hơn là mạch sự kiện của bài thơ.

e. Thơ Đường luật mặc dù chặt chẽ bố cục nhưng vẫn có những khoảng trống liên tưởng khơi gợi.

=> Thơ Đường luật mặc dù có bố cục chặt chẽ nhưng vẫn có những khoảng trống liên tưởng khơi gợi.

g. Điều làm thích thú người đọc ở bài thơ này là cách độc đáo gieo vần.

=> Điều làm người đọc thích thú ở bài thơ này là cách gieo vần độc đáo.

h. Trong bài thơ “Tiếng thu”, đóng vai trò quan trọng là các từ láy tượng thanh.

=> Trong bài thơ “Tiếng thu”, các từ láy tượng thanh đóng vai trò rất quan trọng.

i. Nhà thơ cho phép thơ lãng mạn giải phóng cảm xúc của mình một cách rất phóng khoáng.

=> Nhà thơ lãng mạn cho phép thơ giải phóng cảm xúc của mình một cách rất phóng khoáng.

Câu 25: Em hãy phân tích một số chi tiết trong văn bản Tôi đã học tập như thế nào? cho thấy nhận thức của tác giả tại thời điểm viết tác phẩm và nhận thức của nhân vật chính trong quá khứ có những điểm khác biệt? Giải thích lí do đó.

Trả lời:

- Một số chi tiết cho thấy nhận thức của tác giả tại thời điểm viết tác phẩm: - Một số chi tiết cho thấy nhận thức của tác giả tại thời điểm viết tác phẩm:

+ "Còn có nhiều cái bỉ ổi, tàn bạo... kẻ nô lệ". + "Còn có nhiều cái bỉ ổi, tàn bạo... kẻ nô lệ".

+ "Có lẽ tôi sẽ không truyền đạt đủ rõ và đáng tin cậy... hi sinh tính mạng". + "Có lẽ tôi sẽ không truyền đạt đủ rõ và đáng tin cậy... hi sinh tính mạng".

à Tác giả nhận thức rõ ràng và sâu sắc về vai trò và giá trị của việc đọc sách đối với sự thay đổi trong nhận thức, suy nghĩ của mình. Chính sách đã giúp tác giả thoát khỏi sự bế tắc, bộn bề, đầy đau khổ, sách mở ra một thế giới mới, phản ánh chi tiết, cụ thể và chân thực về hiện thực thô bạo,....

- Một số chi tiết về nhân vật chính trong quá khứ: - Một số chi tiết về nhân vật chính trong quá khứ:

+ "Thời gian đầu, say sưa vì cái mới và giá trị mới....dễ chịu ấy". + "Thời gian đầu, say sưa vì cái mới và giá trị mới....dễ chịu ấy".

+ "Nhiều lần tôi khóc khi đọc sách,... hết lòng phục vụ họ". + "Nhiều lần tôi khóc khi đọc sách,... hết lòng phục vụ họ".

à Nhận thức còn khá non nớt, nông cạn, chưa có hiểu biết nhiều.

à  Tác giả có thể đã viết tác phẩm sau khi trải qua một số sự kiện hoặc trải nghiệm mới, trong khi nhân vật chính trong quá khứ chỉ có những thông tin và kinh nghiệm có sẵn tại thời điểm đó. 

- Những thay đổi trong nhận thức, suy nghĩ của tác giả là nhờ việc đọc sách. - Những thay đổi trong nhận thức, suy nghĩ của tác giả là nhờ việc đọc sách.

Câu 26: Hãy viết về một cuốn sách hoặc một tác phẩm nghệ thuật góp phần thay đổi suy nghĩ của bạn trong đoạn văn (khoảng 200 chữ).

Trả lời:

 “Hạt giống tâm hồn” một cuốn sách nổi tiếng về các câu chuyện nghệ thuật sống và giá trị đạo đức được công ty First News Trí Việt góp nhặt, sưu tầm. Bộ sách là nguồn cảm hứng và sự thúc đẩy con người vươn lên trong mọi nghịch cảnh, chiến thắng chính mình và sống xứng đáng với phẩm chất của mình. Cuốn “Hạt giống tâm hồn” có một câu nói của Oprah Winfey rằng: “Cuộc sống luôn chứa đựng những nổi đau mà ta không thể nào đoán trước được. Thế nhưng hãy tin rằng mọi chuyện buồn điều lướt qua chúng ta rất nhanh như một đoạn phim ngắn”. Cuốn sách đem lại nhiều cảm xúc cho người đọc, mỗi người sẽ có những cảm nhận riêng về cuốn sách. Riêng tôi, sự kiên cường ý chí vươn lên chống lại chông gai của từng nhân vật trong cuốn sách là cảm nhận tôi từ họ. “Hạt giống tâm hồn” là cuốn sách viết lên những bài học quý giá dành tặng những người đang phải đối đầu với những thử thách mà cuộc sống đem lại, là người bạn tâm sự sát cánh bên ta khi nỗi buồn ập đến, cũng là cuốn sách lấy đi những giọt nước mắt đầy cảm xúc trong trái tim người đọc. Cuốn sách như một trang mở đầu trong tôi, biến tôi từ con số không và biết đứng lên dần mỗi khi vấp ngã. “Hạt giống tâm hồn” như một phép màu kì diệu mách chúng ta khi gặp phải thử thách, những khó khăn tưởng chừng như không vượt qua nhưng chỉ cần có ý chí và niềm tin bạn sẽ vượt qua những khó khăn đó và chạm đến đích thành công. “Hạt giống tâm hồn” cuốn sách mang lại niềm tin cho mọi người và đem lại phần nào thành công cho ta, giúp ta thấy được giá trị của cuộc sống. Cảm ơn “Hạt giống tâm hồn” cuốn sách giúp tôi nhận thức đúng về giá trị bản thân và làm nguồn động lực khi tôi vấp ngã, thất bại trong cuộc sống.

Câu 27: Từ việc đọc sách của Pê – xcốp trong văn bản Tôi đã học tập như thế nào? em rút ra được bài học gì cho bản thân?

Trả lời:

- Sách là kho tàng trí thức của nhân loại, là người thầy thông thái về mọi lĩnh vực từ kinh tế văn hóa xã hội, khoa học,…Ngoài tác dụng giải trí thư giãn thì sách dạy ta các bài học trong cuộc sống và truyền lại kinh nghiệm của những người đi trước cho lớp trẻ phía sau.  - Sách là kho tàng trí thức của nhân loại, là người thầy thông thái về mọi lĩnh vực từ kinh tế văn hóa xã hội, khoa học,…Ngoài tác dụng giải trí thư giãn thì sách dạy ta các bài học trong cuộc sống và truyền lại kinh nghiệm của những người đi trước cho lớp trẻ phía sau.

- Một số lợi ích của việc đọc sách khiến cho tinh thần lành mạnh và hăng hái, trở nên điềm tĩnh hơn, tin ở mình hơn, làm việc hợp lí hơn, sách giúp con người tới gần với những quan niệm về cuộc sống tốt đẹp nhất. - Một số lợi ích của việc đọc sách khiến cho tinh thần lành mạnh và hăng hái, trở nên điềm tĩnh hơn, tin ở mình hơn, làm việc hợp lí hơn, sách giúp con người tới gần với những quan niệm về cuộc sống tốt đẹp nhất.

Câu 28: Em hãy nêu giá trị nội dung của bài Tôi đã học tập như thế nào?

Trả lời:

Giá trị nội dung:

Văn bản cho ta thấy được tầm quan trọng của việc tự học, việc đọc sách. Có thể thấy, tác giả nhận thức rõ ràng và sâu sắc về vai trò và giá trị của việc đọc sách đối với sự thay đổi trong nhận thức, suy nghĩ mỗi người. 

Câu 29: Em hãy nêu giá trị nghệ thuật của bài Tôi đã học tập như thế nào?

Trả lời:

Giá trị nghệ thuật:

• Lập luận chặt chẽ xác đáng, dẫn chứng thuyết phục.
• Các biện pháp tu từ được sử dụng linh hoạt làm nổi bật tâm trạng của nhân vật tôi khi đọc những quyển sách.

Câu 30: Phân tích một số chi tiết để làm rõ ý nghĩa của những trải nghiệm thực tế đời sống và tầm quan trọng của việc tự học qua sách đối với nhân vật Pê-xcốp?

Trả lời:

"Như những con chim kỳ diệu trong truyện cổ tích, sách ca hát về cuộc sống đa dạng và phong phú như thế nào, con người táo bạo như thế nào trong khát vọng đạt tới cái thiện và cái đẹp. Và càng đọc, trong lòng tôi càng tràn đầy tinh thần lành mạnh và hăng hái. Tôi trở nên điềm tĩnh hơn, tin ở mình hơn, làm việc hợp lý hơn và ngày càng ít để ý hơn đến vô số những chuyện bực bội trong cuộc sống.

Mỗi cuốn sách đều là một bậc thang nhỏ mà khi bước lên, tôi tách khỏi con thú để tiến gần tới con người, tới gần quan niệm về cuộc sống tốt đẹp nhất, và về sự thèm khát cuộc sống ấy..."

=> Sách mang lại tri thức, mở mang trí tuệ cho Pê-xcốp; sách bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm; giúp cuộc sống Pê-xcốp có ý nghĩa hơn trong khát vọng đạt tới cái thiện và cái đẹp. Sách chứa đựng những tri thức, hiểu biết về tự nhiên, xã hội đã tích lũy từ ngàn đời.  Sách bao gồm tất cả các lĩnh vực của đời sống, vì vậy mà sách vở chính là những cuốn bách khoa toàn thư về thế giới, là một nguồn tài nguyên vô tận mà con người có thể thỏa sức tìm tòi, học hỏi, làm cơ sở cho mọi sáng tạo giúp Pê-xcốp tích lũy nâng cao vốn hiểu biết học vấn.