Câu hỏi tự luận Ngữ văn 12 chân trời Ôn tập cuối học kì I

ÔN TẬP CUỐI HỌC KỲ 1

I. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Thơ ca là gì?

Trả lời: 

Thơ ca: Là thể loại văn học sử dụng ngôn từ, hình thức thơ (như vần điệu, nhịp điệu, hình ảnh, biểu tượng…) để diễn tả cảm xúc, suy tư, quan điểm của tác giả. Thơ ca có thể là các bài thơ tự do hoặc có kết cấu vần điệu, nhịp điệu cụ thể.

Câu 2: Truyện truyền kỳ là gì?

Trả lời:

Truyện truyền kỳ: Là thể loại văn học trung đại, thường được viết bằng thể thơ hoặc văn xuôi, kể về những câu chuyện kỳ lạ, huyền bí, mang yếu tố siêu nhiên. Truyện truyền kỳ kết hợp giữa yếu tố thực và tưởng tượng, thường phản ánh các giá trị văn hóa, tư tưởng thời đại.

Câu 3: Thế nào là phóng sự?

Trả lời: 

Câu 4: Thế nào là nhật kí?

Trả lời:

Câu 5: Hài kịch là gì?

Trả lời:

II. THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Hãy giải thích ý nghĩa nghịch ngữ trong câu thơ: “Cái chết chẳng qua chỉ là sự bắt đầu của cuộc sống bất tử”.

Trả lời:

Câu "Cái chết chẳng qua chỉ là sự bắt đầu của cuộc sống bất tử" là một ví dụ điển hình cho việc sử dụng nghịch lý trong thơ ca. Bằng cách đặt hai khái niệm đối lập cạnh nhau, tác giả đã tạo ra một hiệu ứng bất ngờ, kích thích trí tò mò và buộc người đọc phải suy ngẫm. Câu thơ không chỉ đơn thuần là một câu khẳng định mà còn là một lời mời gọi khám phá những tầng ý nghĩa sâu xa hơn về cuộc sống và cái chết."

Câu 2: Lập luận sau có lỗi gì, hãy chỉ ra và nêu cách khắc phục:

"Nguyễn Du là nhà thơ lớn của Việt Nam, vì vậy tác phẩm nào của ông cũng phải hay."

Trả lời:

Nguyễn Du là nhà thơ lớn của Việt Nam với những tác phẩm nổi tiếng như Truyện Kiều, nhưng không phải tác phẩm nào của ông cũng được đánh giá cao như Truyện Kiều.

Câu 3: Làm thế nào để sửa lỗi mơ hồ trong câu: "Anh ấy giàu"?

Trả lời:

Câu 4: Nêu một số ví dụ về cách xưng hô trong ngôn ngữ trang trọng và thân mật?

Trả lời:

III. VẬN DỤNG (4 câu)

Câu 1: Viết mở bài cho đề: Vẻ đẹp của người nông dân Việt Nam qua nhân vật Lão Hạc (Lão Hạc – Nam Cao)

Trả lời:

Xã hội nông thôn Việt Nam trước cách mạng tháng Tám với những bất công, ngang trái, với sự đè nén, áp bức của giai cấp thống trị đã đẩy người nông dân vào tình cảnh cơ cực, cùng đường, không lối thoát. Các nhà văn đã phản ánh tình trạng ấy một cách chân thực và sinh động vào trong những sáng tác của mình. Truyện ngắn “Lão Hạc” của nhà văn Nam Cao đã làm nổi bật phẩm chất tốt đẹp và số phận bi kịch của người nông dân Việt Nam trong xã hội thực dân nửa phong kiến.

Câu 2: Viết mở bài cho đề: Cảm nhận bức tranh phố huyện lúc chiều tà trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam.

Trả lời:

“Nếu hiểu thơ ca là sự cảm nhận thế giới và con người thì thời gian, không gian chính là hình thức để con người cảm nhận thế giới và con người" (Trần Đình Sử). Xét cho cùng mọi sự trên đời này đều gắn với hệ tọa độ không gian – thời gian xác định, và những cảm nhận của con người về thế giới đều bắt nguồn từ sự đổi thay của không gian, thời gian. Trong thế giới văn chương, mỗi nhà sáng tạo lại lựa chọn cho mình những không gian riêng để trở đi trở về. Bước vào dòng chảy văn xuôi lãng mạn Việt Nam, độc giả đã quá quen thuộc với không gian phố huyện Cẩm Giàng – nơi có cái ga xép nhỏ, một phố chợ lèo tèo vài quán hàng cùng những con người lam lũ trong buổi chiều buông hiu hắt. Mạch ngầm đó trở thành máu thịt trong văn chương Thạch Lam. Và bức tranh phố huyện lúc chiều tà trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ" của văn nhân ra đời từ mạch nguồn đó, gây cho trái tim độc giả bao nhớ thương, thổn thức, bao băn khoăn, trăn trở.

Câu 3: Chỉ ra sự sáng tạo của Huy Cận trong cách diễn đạt: Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà. Hai câu thơ cuối bộc lộ nỗi niềm, tâm trạng gì trong thi nhân?

Trả lời:

Câu 4: Viết dàn chung cho bài văn nghị luận trao đổi về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ?

Trả lời:

IV. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Hãy lập dàn ý cho đề sau: Trong truyện ngắn Đời thừa, Nam Cao đã để nhân vật Hộ nghĩ rằng: 

“Sự cẩu thả trong bất cứ nghề gì cũng là bất lương". 

Ý kiến của anh (chị) về vấn đề này? 

Theo anh (chị), mỗi người cần có thái độ như thế nào khi lựa chọn nghề nghiệp và thực hiện công việc?

Trả lời:

Dàn ý:

I. Mở bài:

• Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Giới thiệu ngắn gọn về Nam Cao và tác phẩm "Đời thừa". Nêu rõ câu nói của nhân vật Hộ và tầm quan trọng của vấn đề đặt ra.

• Đặt vấn đề: Nêu rõ vấn đề cần bàn luận: Sự cẩu thả trong công việc có phải là một hành vi bất lương không? Tại sao?

• Luận điểm: Trình bày quan điểm cá nhân về vấn đề này (đồng tình hay không đồng tình với quan điểm của Hộ).

II. Thân bài:

• Giải thích các khái niệm: 

  • Cẩu thả: Hiểu theo nghĩa là gì? Những biểu hiện cụ thể của sự cẩu thả trong công việc?

  • Bất lương: Định nghĩa, ý nghĩa và những hệ lụy của việc hành động bất lương.

• Phân tích câu nói của nhân vật Hộ: 

  • Ý nghĩa sâu xa: Câu nói này muốn nhấn mạnh điều gì?

  • Giá trị: Tại sao câu nói này vẫn còn giá trị đến ngày nay?

• Bình luận, đánh giá: 

  • Đồng tình: Vì sao đồng tình với quan điểm của Hộ? 

    • Lấy dẫn chứng từ thực tế cuộc sống, từ các tác phẩm văn học khác để minh họa.

    • Nêu rõ những tác hại của sự cẩu thả đối với bản thân, cộng đồng và xã hội.

  • Không đồng tình: Vì sao không đồng tình hoàn toàn? 

    • Đưa ra những trường hợp ngoại lệ, những yếu tố khách quan ảnh hưởng đến chất lượng công việc.

    • Tuy nhiên, cần khẳng định lại tầm quan trọng của tinh thần trách nhiệm trong công việc.

• Mở rộng vấn đề: 

  • Thái độ của mỗi người khi lựa chọn nghề nghiệp: Nên chọn nghề phù hợp với năng lực, sở thích và có ý thức đóng góp cho xã hội.

  • Thái độ khi thực hiện công việc: Cần có tinh thần trách nhiệm cao, làm việc hết mình, không ngừng học hỏi và nâng cao năng lực.

  • Vai trò của gia đình, nhà trường và xã hội: Cần giáo dục ý thức trách nhiệm từ nhỏ, tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, đánh giá đúng mức những đóng góp của mỗi cá nhân.

III. Kết bài:

• Khẳng định lại vấn đề: Nhấn mạnh một lần nữa tầm quan trọng của việc làm việc nghiêm túc, có trách nhiệm.

• Rút ra bài học: Mỗi người cần có ý thức rèn luyện bản thân, trở thành những người công dân có ích cho xã hội.

• Mở rộng: Liên hệ với thực tế cuộc sống hiện nay, đặt ra những câu hỏi để độc giả tự suy ngẫm.

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------