TL: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

NHẬN BIẾT

Câu 1:  Cụm danh từ là gì? Cho ví dụ?

Trả lời 

- Cụm danh từ  là loại tổ hợp từ do danh từ cùng với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.

Ví dụ: tất cả bông hoa, các con gà,...

Câu 2: Cụm động từ là gì? Cho ví dụ?

Trả lời 

- Cụm động từ (CĐT) là loại tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành

Ví dụ: học môn toán, đang chạy bền,...

Câu 3:  Cụm tính từ là gì? Cho ví dụ?

Trả lời 

 - Cụm tính từ  là loại tổ hợp từ do tính từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.

Ví dụ: rất xinh đẹp, tròn triạ như hòn bi ve,...

THÔNG HIỂU

Câu 4: Tìm trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên  (Tô Hoài) các câu có sử dụng vị ngữ là một chuỗi các cụm động từ, cụm tính từ.

Trả lời 

+ Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp (Tô Hoài). Vị ngữ trong câu là chuỗi gồm hai cụm động từ.

+ Tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống. Vị ngữ trong câu là chuỗi gồm hai cụm động từ.

+ Thỉnh thoảng, tôi ngứa chân đá một cái, ghẹo anh Gọng Vó lấm láp vừa ngơ ngác dưới đầm lên. Vị ngữ trong câu này là chuỗi gồm hơn hai cụm động từ.

Câu 5: Tìm trong văn bản Giọt sương đêm (Trần Đức Tiến) các câu có sử dụng vị ngữ là một chuỗi các cụm động từ, cụm tính từ.

Trả lời 

- Ông khách lượn một vòng trên không rồi khép cánh, thận trọng đáp xuống ngọn măng trúc ngoài cùng xóm Bờ Giậu. Vị ngữ trong câu này là chuỗi gồm hơn hai cụm động từ.

- Bọ Dừa rùng mình, tỉnh hẳn. Vị ngữ trong câu là chuỗi gồm hai cụm động từ.

- Thằn Lằn vừa chui ra khỏi bình gốm vỡ, chưa kịp vươn vai tập mấy động tác thể dục, đã thấy ông khách quần áo chỉnh tề đứng chờ. Vị ngữ trong câu này là chuỗi gồm hơn hai cụm động từ.

Câu 6: Có bao nhiêu cụm danh từ trong đoạn văn sau:

Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ Mắt đổ ra con sông Cửa Lớn, xuôi về Năm Căn. Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng.

Trả lời 

Cụm danh từ: kênh Bọ Mắt; con sông Cửa Lớn; dòng sông Nam Căn mênh mông;

Câu 7:  Trong câu “Một con chiến mã màu trắng đang phi nước đại với vận tốc đáng kinh ngạc” cụm danh từ từ nào?

Trả lời 

Cụm danh từ: Một con chiến mã màu trắng

Câu 8: Trong cụm danh từ "Tất cả những bạn học sinh lớp 6A trường Trần Phú", bộ phận nào là phần trung tâm của cụm danh từ?

Trả lời 

Bộ phận trung tâm: những bạn học sinh lớp 6A.

Câu 9: Tìm các cụm đồng từ trong những câu sau :
a, Người con trưởng theo Âu Cơ được tôn lên làm vua, lấy hiệu là Hùng Vương, đóng đô ở đất Phong Châu; đặt tên nước là Văn Lang.
                                                                             (Con Rồng cháu Tiên)

b, Càng ngẫm nghĩ, chàng càng thấy lời thần nói đúng.
                                                                            (Bánh chưng, bánh giầy)
c, Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung và nó thì oai như một vị chúa tể.
                                                                             (Ếch ngồi đáy giếng)

Trả lời 

a, Được tôn lên làm vua,

b, Càng ngẫm nghĩ, càng thấy lời thần nói đúng.

c, Tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung.

VẬN DỤNG

Câu 10:Tìm các cụm động từ trong đoạn trích sau đây :
"Càng lạ hơn nữa, từ sau hôm gặp sứ giả, chú bé lớn nhanh như thổi. Cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã căng đứt chỉ. Hai vợ chồng làm ra bao nhiêu cũng không đủ nuôi con, đành phải chạy nhờ bà con, làng xóm. Bà con đều vui lòng gom góp gạo nuôi chú bé, vì ai cũng mong chú giết giặc, cứu nước".
                                                                        (Thánh Gióng)

Trả lời 

Cụm động từ: lớn nhanh như thổi,  mặc xong đã căng đứt chỉ; làm ra bao nhiêu cũng không đủ; gom góp gạo

Câu 11: Thành phần trung tâm của cụm động từ “còn đang nô đùa trên bãi biển” là gì?

Trả lời 

Trung tâm của cụm động từ: Nô đùa

Câu 12: Cho đoạn văn sau: “Lúc đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được rất ưa nhìn. Đầu tôi to và nổi lên từng tảng, rất bướng. Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc.”

Có mấy tính từ trong đoạn trích trên?

Trả lời 

 Cụm động từ: màu nâu bóng mỡ; rất ưa nhìn; to và nổi lên từng tảng; đen nhánh; nhai ngoàm ngoạp

Câu 13: Đọc câu văn: "Gọi là kênh Bọ Mắt vì ở đó tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng." Phần phụ sau của cụm tính từ trong câu trên biểu thị ý nghĩa gì?

Trả lời 

Phần phụ của cụm tính từ dùng để biểu thị vị trí của sự vật

Câu 14: Tìm cụm tính từ được sử dụng trong câu sau: “Xong, nó vui vẻ chạy đi làm những việc bố mẹ tôi phân công, vừa làm vừa hát có vẻ vui lắm.”

Trả lời 

Cụm tính từ: Vui lắm

VẬN DỤNG CAO

Câu 15: Hãy thử đóng vai Dế Mèn và viết về bài học “đầu tiên” đó bằng một đoạn văn (từ 150 đến 200 chữ), trong đó sử dụng ít nhất hai câu mở rộng thành phần chính bằng cụm từ.

Trả lời 

Tôi đứng lặng trước nấm mồ chôn Dế Choắt giữa đồng cỏ xanh um tùm. Một cảm giác tội lỗi và ân hận tràn ngập tâm trí tôi. Người bạn nhỏ bé của tôi đã không còn. Giá như tôi đồng ý cho Dế Choắt đào một cái ngách thông sang nhà mình và không trêu chọc chị Cốc để người bạn ốm yếu của tôi phải chịu hậu quả đau xót như vậy. Trước nấm mồ của bạn, tôi cũng đã tự hứa sẽ thay đổi cách sống: cần sống hoà đồng, biết sẻ chia và giúp đỡ những người bạn xung quanh mình.  Không những vậy, tôi cần phải suy nghĩ thấu đáo về mọi việc trước khi làm để không gây ra những sự việc đau lòng như vậy.

Các câu mở rộng thành phần chính:     

- Tôi đứng lặng trước nấm mồ chôn Dế Choắt giữa đồng cỏ xanh um tùm.

-Người bạn nhỏ bé của tôi đã không còn.