Đáp án Ngữ văn 12 kết nối Bài 4: Muối của rừng

BÀI 4. YẾU TỐ KỲ ẢO TRONG TRUYỆN KỂ

VĂN BẢN. MUỐI CỦA RỪNG

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Nêu một số tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố kì ảo mà bạn biết. Hãy chia sẻ cảm nghĩ của bạn về yếu tố kì ảo ở một tác phẩm trong số đó.

Soạn chi tiết: 

Các tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố kỳ ảo: Tết ở làng địa ngục (Thảo Trang), Chuyện xứ Lang- Biang ( Nguyễn Nhật Ánh), Alice ở xứ sở thần tiên (Lewis Carroll).

Chia sẻ cảm nghĩ về yếu tố kì ảo: Trong chuyện xứ Lang Biang, tác phẩm xây dựng một thế giới phù thủy đầy bí ẩn, hấp dẫn với những phép thuật kỳ diệu, những sinh vật huyền bí và những câu chuyện ly kỳ.

Câu 2: Theo bạn, con người cần phải ứng xử với thiên nhiên như thế nào?

Soạn chi tiết: 

Con người cần thể hiện một tư thế trách nhiệm, hài hòa và bền vững đối với thiên nhiên. Điều này được thể hiện thông qua những hành động cụ thể như bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lý, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường và sống hòa hợp với tự nhiên.

Bảo vệ môi trường đòi hỏi chúng ta hạn chế lượng rác thải, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ nguồn nước, bảo vệ rừng và bảo vệ các loài động vật hoang dã. Sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lý bao gồm việc khai thác có kế hoạch, khoa học và áp dụng biện pháp bảo vệ môi trường trong quá trình khai thác, cũng như tìm kiếm các nguồn năng lượng tái tạo để thay thế.

Nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường có thể được đạt đến thông qua hoạt động tuyên truyền, giáo dục và tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường, đồng thời hỗ trợ các tổ chức chuyên về bảo vệ môi trường. Sống hòa hợp với thiên nhiên có nghĩa là hiểu biết về tự nhiên, nhận thức về giá trị và tầm quan trọng của nó, sống gần gũi với thiên nhiên và coi trọng, yêu quý tự nhiên.

Việc hành động cùng nhau để bảo vệ môi trường và tự nhiên là trách nhiệm của mỗi cá nhân và cả xã hội. Chúng ta cần nhận thức trách nhiệm đối với cộng đồng và cho các thế hệ tương lai, nhằm bảo vệ môi trường sống trong sạch, an toàn cho bản thân và để đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Chi tiết nói về sự chuyển đổi tâm trạng đột ngột của nhân vật báo hiệu điều gì?

Soạn chi tiết: 

- Sự thay đổi tâm trạng đột ngột có thể báo hiệu một sự kiện quan trọng sắp xảy ra. 

- Ví dụ, trong "Muối của rừng", khi ông Diểu nhìn thấy con khỉ đầu đàn xuất hiện, ông bỗng dưng cảm thấy sợ hãi và lo lắng. Điều này báo hiệu một cuộc đối đầu gay cấn sắp diễn ra giữa ông Diểu và con khỉ đầu đàn.

Câu hỏi: Theo dõi sự tương phản giữa suy nghĩ của nhân vật và đời sống của đàn khỉ trong rừng.

Soạn chi tiết: 

Trước khi bắn khỉ, ông Diểu tràn đầy sự háo hức và sung sướng, như một chuyến đi săn đầy kích thích. Ông coi khỉ như một con mồi, một vật thể để thể hiện sự mạnh mẽ của người đàn ông. Tuy nhiên, sau khi chứng kiến cảnh gia đình khỉ đau khổ vì mất đi người cha, ông Diểu dần cảm thấy lúng túng và hối hận. Tiếng kêu thảm thiết của khỉ cái và hình ảnh những đứa con khỉ mồ côi không ngừng ám ảnh ông. Ông nhận ra sự tàn nhẫn trong hành động săn bắn và giá trị vô giá của mỗi sinh mạng trong tự nhiên.

Ngược lại với quan điểm của ông Diểu, cuộc sống của đàn khỉ đan xen với sự hòa hợp với tự nhiên. Chúng tự do sinh sống trong rừng sâu, tìm kiếm thức ăn và vui đùa trong môi trường tự nhiên. Tuy nhiên, cuộc sống bình yên của đàn khỉ bị đe dọa bởi hoạt động săn bắn của con người. Lo âu và sợ hãi luôn hiện diện trong tâm trí chúng, và nỗi đau mất đi người thân là một vết thương khó có thể xóa nhòa.

Sự mâu thuẫn và tương phản giữa quan điểm của nhân vật và cuộc sống của đàn khỉ được thể hiện rõ qua hành động của họ. Ông Diểu, vì niềm vui cá nhân, đã xâm phạm vào môi trường sống của khỉ, gây ra nỗi đau và mất mát cho chúng. Trái lại, đàn khỉ, mặc dù bị đe dọa, vẫn cố gắng bảo vệ bản thân và gia đình, sống hòa hợp với tự nhiên.

Câu hỏi: Chú ý sự mâu thuẫn trong các hành động của nhân vật 

Soạn chi tiết: 

Nhân vật ông Diểu trong truyện ngắn "Muối của rừng" của Nguyễn Huy Thiệp là một hình ảnh phức tạp và đầy mâu thuẫn: 

• Ông là một thợ săn lão luyện, thường xuyên vào rừng săn bắn, coi đó là thú vui, cách kiếm sống và thể hiện bản lĩnh đàn ông. 

• Tuy nhiên, sau khi bắn chết con khỉ đực, ông lại hối hận và ân hận, chứng kiến cảnh gia đình khỉ đau khổ, ông chấp nhận phóng sinh cho khỉ đực về với bầy khỉ.

Mâu thuẫn trong hành động của ông Diểu thể hiện rõ nét qua hai khía cạnh: giữa hành động săn bắn và lòng nhân ái, giữa sự tàn nhẫn và lòng vị tha. Một mặt, ông tàn nhẫn bắn chết con khỉ đực, thể hiện sự thiếu trân trọng đối với sinh mạng động vật. Thế nhưng hành động đắp thuốc lá cho khỉ đực, rồi trả khỉ đực về với thiên nhiên thể hiện lòng vị tha, sự hối lỗi và mong muốn sửa chữa sai lầm. Mâu thuẫn này cũng xuất phát từ mâu thuẫn giữa bản năng con người và ý thức bảo vệ thiên nhiên. Bản năng con người thúc đẩy họ săn bắt động vật để sinh tồn, nhưng ý thức bảo vệ thiên nhiên lại lên án hành vi này vì gây hại cho hệ sinh thái. Ông Diểu, với bản năng của một thợ săn, đã vướng vào mâu thuẫn này. Tuy nhiên, sau khi chứng kiến cảnh gia đình khỉ đau khổ, ông đã nhận thức được sai lầm của mình và có hành động sửa chữa.

Câu hỏi: Chú ý sự thay đổi điểm nhìn và cách đánh giá về ông Diểu

Soạn chi tiết: 

Thoạt đầu, ông Diểu hiện lên như một thợ săn lão luyện, dày dặn kinh nghiệm với bản năng săn mồi mạnh mẽ. Hình ảnh ông Diểu cầm súng đi vào rừng hiện lên đầy tự tin và bản lĩnh. Ông say mê với thú vui săn bắn, coi đó là cách thể hiện bản lĩnh đàn ông và kiếm sống. 

Tuy nhiên, sau khi chứng kiến cảnh gia đình khỉ đau khổ, đặc biệt là hình ảnh con khỉ cái cứ luôn đi theo ông khi ông cầm con khỉ đực bị thương, ông Diểu bắt đầu có sự thay đổi trong cách nhìn nhận và đánh giá bản thân. Lòng trắc ẩn thức tỉnh trong ông, khiến ông hối hận và ân hận về hành động của mình. Ông cảm nhận được sự đau đớn, mất mát của gia đình khỉ, từ đó nhận ra sai lầm của bản thân. Hành động ông tha mạng cho con khỉ đực thể hiện sự thức tỉnh về lòng nhân ái và ý thức bảo vệ thiên nhiên.

Sự thay đổi này diễn ra theo các giai đoạn: Giai đoạn đầu, ông Diểu hiện lên như một thợ săn tàn nhẫn, chỉ quan tâm đến thú vui và lợi ích cá nhân. Giai đoạn chuyển tiếp, ông Diểu bắt đầu có sự mâu thuẫn nội tâm, dao động giữa bản năng săn bắn và lòng trắc ẩn. Giai đoạn cuối, ông Diểu nhận thức được sai lầm của bản thân, thức tỉnh về lòng nhân ái và ý thức bảo vệ thiên nhiên.

Sự thay đổi này có ý nghĩa quan trọng: Thể hiện sức mạnh của lòng nhân ái trong việc thức tỉnh con người, gửi gắm thông điệp về tầm quan trọng của việc bảo vệ thiên nhiên và môi trường, làm cho nhân vật ông Diểu trở nên phức tạp, chiều sâu và có sức hấp dẫn hơn.

Câu hỏi: Theo dõi sự tự khám phá của ông Diểu về chính mình

Soạn chi tiết: 

-Thoạt đầu, ông Diểu hiện lên như một thợ săn lão luyện, dày dặn kinh nghiệm, mang trong mình bản năng săn mồi mạnh mẽ. Hình ảnh ông Diểu cầm súng đi vào rừng hiện lên đầy tự tin và bản lĩnh. Ông say mê với thú vui săn bắn, coi đó là cách thể hiện bản lĩnh đàn ông và kiếm sống. 

-Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài mạnh mẽ ấy, ông Diểu che giấu những góc khuất trong tâm hồn, sự chai sạn và thiếu đi sự trân trọng đối với thiên nhiên.

• Bắt đầu từ việc bắn chết con khỉ đực, những mâu thuẫn nội tâm trong ông Diểu dần bộc lộ. Chứng kiến cảnh gia đình khỉ đau khổ, đặc biệt là hình ảnh con khỉ con liều mình cứu mẹ, ông Diểu chìm trong hối hận và ân hận. Nỗi ám ảnh về tiếng kêu thảm thiết của con khỉ cái in sâu vào tâm trí, khiến ông không thể nào nguôi ngoai.

• Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hành trình tự khám phá của ông Diểu. Lòng trắc ẩn thức tỉnh trong ông, khiến ông nhận thức được sự tàn nhẫn và thiếu đi lòng nhân ái trong hành động của mình. Ông cảm nhận được sự đau đớn, mất mát của gia đình khỉ, từ đó nhìn nhận bản thân một cách khách quan và tỉnh táo hơn.

Câu hỏi: Hình dung cảnh tượng được miêu tả ở đoạn này

Soạn chi tiết: 

Cảnh tượng được miêu tả ở đoạn này là cảnh tượng ông Diểu rùng mình khi nghe thấy tiếng rú thê thảm của con khỉ nhỏ, ông có những thay đổi đột ngột về cảm xúc, ông kinh hoàng bởi cảnh vật dưới vực thật ngút ngàn, heo hút, ong dâng lên cảm xúc sợ hãi tột cùng. Và có lẽ từ lúc thơ ấu tới ông mới có lần bỏ chạy như ma đuổi như lần này.

Câu hỏi: Vì sao đối mặt với Hõm Chết, nhân vật lại nghĩ đến “ma”? Theo dõi tâm trạng của ông Diểu trước những “sự lạ” tiếp theo.

Soạn chi tiết: 

-Lý do ông Diểu nghĩ đến "ma" khi đối mặt với Hõm Chết:

• Hõm Chết là một nơi hoang vu, âm u, ít người qua lại. 

• Nơi đây được bao phủ bởi những vách đá cheo leo, những tán cây rậm rạp, tạo nên bầu không khí bí ẩn và những lời đồn đoán đáng sợ về người chết ở đây.

- Tâm trạng của ông Diểu trước những "sự lạ" tiếp theo: 

• Khi thấy con khỉ trắng ấy, ông sợ hãi, bàng hoàng

• Sự thay đổi tâm trạng của ông Diểu: Ban đầu, ông Diểu chạy treo con khỉ trắng đến Hõm Chết, ông bằng hoàng khi nhận ra khu vực mình tời => Ông ngờ vực khi con khỉ màu trắng đoạt lấy súng của mình => Ông mừng rỡ khi thấy được đường leo lên

Câu hỏi: Điều gì khiến ông Diểu chưa chịu bỏ cuộc?

Soạn chi tiết: 

Những điều khiến ông Diểu không chịu bỏ cuộc: 

• Niềm tin vào sự may mắn khiến ông Diểu tin rằng mình sẽ gặp được may mắn

• Sự tham lam là bản năng của một thợ săn lão luyện, khiến ông Diểu mong muốn bắt được con khỉ , con mồi quý hiếm và có giá trị cao trên thị trường, để kiếm lời.

• Lòng tự trọng cao của ông Diểu không cho phép ông thua cuộc. 

Câu hỏi: Ông Diểu đã chứng kiến “sự lạ” nào? Dự đoán những hoạt động tiếp theo của nhân vật.

Soạn chi tiết: 

- Ông Diểu đã trải qua nhiều "sự lạ" kỳ bí trong hành trình truy lùng con khỉ trắng tại khu rừng: Con khỉ đực: Rúc tay vào người ông như đang van xin sự giúp đỡ.

- Dựa trên những gì đã xảy ra, có thể dự đoán những hoạt động tiếp theo của ông Diểu như sau:

• Băng bó cho khỉ đực, cứu nó khỏi vết thương do đạn của ông rồi phóng sinh nó về rừng.

• Bỏ cuộc và quay về nhà: Sau nhiều lần thất bại và trải qua những nguy hiểm, ông Diểu có thể cảm thấy nản lòng và quyết định bỏ cuộc. 

Câu hỏi: Ông Diểu đang đối diện với tình thế gì?

Soạn chi tiết: