Đáp án Ngữ văn 9 cánh diều Bài 5: Bàn về đọc sách

BÀI 5. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

BÀN VỀ ĐỌC SÁCH (CHU QUANG TIỀM)

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Câu 1: Chú ý cách lập luận của tác giả khi đặt vấn đề

Soạn chi tiết:

Cách lập luận “không chỉ… nhưng” được lặp lại nhằm nhấn mạnh việc đọc sách không phải là toàn bộ học vấn nhưng nó là điều vô cùng quan trọng, không thể thiếu

Câu 2: Quan điểm của tác giả được thể hiện như thế nào trong câu văn này?

Soạn chi tiết:

Đọc sách là muốn trả món nợ đối với thành quả nhân loại trong quá khứ, là ôn lại kinh nghiệm, tư tưởng của nhân loại tích luỹ mấy nghìn năm trong mấy chục năm ngắn ngủi, là một mình hưởng thụ các kiến thức, lời dạy mà biết bao người trong quá khứ đã khổ công tìm kiếm mới thu nhận được. Có được sự chuẩn bị như thế thì một con người mới có thể làm được cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, nhằm phát hiện thế giới mới.

Câu 3: Chú ý cách tác giả lật ngược vấn đề để khẳng định ý kiến

Soạn chi tiết:

Nêu ra những tác hại của các loại sách không chính thống, sau đó nhấn mạnh cách đọc sách đúng đắn

Câu 4: Cách lập luận của tác giả có gì thú vị?

Soạn chi tiết:

Tác giả ví von việc đọc sách cũng giống như đánh trận, khiến người đọc cảm thấy hào hứng và thú vị.

Câu 5:  Tác giả thể hiện thái độ như thế nào trước việc đọc sách?

Soạn chi tiết:

Tác giả rất coi trọng việc đọc sách, tuy nhiên không ủng hộ việc đọc sách qua loa, lấy lệ.

Câu 6: Chú ý câu văn, hình ảnh bộc lộ thái độ của tác giả

Soạn chi tiết:

“Thế gian có biết bao người đọc sách chỉ để trang trí bộ mặt, như kẻ trọc phú khoe của, chỉ biết lấy nhiều làm quý. Đối với việc học tập, cách đó chỉ là lừa mình dối người, đối với việc làm người thì cách đó thể hiện phẩm chất tầm thường, thấp kém”

-> Thái độ phê phán, coi thường những kẻ coi việc đọc sách để trang trí bộ mặt

Câu 7: Quan điểm của tác giả ở đây có mâu thuẫn với quan điểm đã nêu ở phần trước không? Vì sao?

Soạn chi tiết:

Quan điểm của tác giả không hề có mâu thuẫn.

Câu 8: Chú ý tác dụng của những hình ảnh so sánh

Soạn chi tiết:

Những hình ảnh so sánh làm cho lời văn sinh động, hấp dẫn hơn, gợi sự liên tưởng của người đọc, dễ hình dung ra lập luận của tác giả.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Xác định luận đề của văn bản Bàn về đọc sách. Để triển khai luận đề này, tác giả đã đưa ra những luận điểm nào?

Soạn chi tiết:

Luận đề: Văn bản "Bàn về đọc sách" của Chu Quang Tiềm mang luận đề chính là: Đọc sách là một việc làm vô cùng quan trọng và cần thiết đối với mỗi người.

Luận điểm:

Để triển khai luận đề, tác giả đã đưa ra một hệ thống luận điểm chặt chẽ, logic, bao gồm:

Đọc sách giúp ta mở rộng hiểu biết và nâng cao tri thức:

• Sách là kho tàng tri thức vô tận, chứa đựng những tinh hoa của nhân loại về mọi lĩnh vực.
• Đọc sách giúp ta tiếp thu kiến thức từ người xưa, từ những nơi xa xôi, mở rộng tầm nhìn và hiểu biết về thế giới xung quanh.
• Nhờ đọc sách, ta có thể trau dồi vốn từ vựng, nâng cao khả năng tư duy, rèn luyện kỹ năng viết lách và giao tiếp.

Cần đọc sách một cách khoa học và hiệu quả:

• Đọc sách cần có mục đích rõ ràng, lựa chọn sách phù hợp với trình độ và sở thích.

Câu 2: Chỉ ra những lí lẽ được sử dụng trong phần 1 của văn bản. Nhận xét về những lí lẽ đó.

Soạn chi tiết:

Những lí lẽ được sử dụng trong phần 1 của văn bản là :

• Đọc sách là một việc quan trọng trong con đường học vấn.
• Sách chứa đựng nhiều tri thức tích lũy từ ngàn đời
• Sách bao gồm tất cả các lĩnh vực của đời sống, vì vậy nó là bách khoa toàn thư, là tài nguyên vô tận
• Đọc sách là cách tốt nhất để tiếp thu kinh nghiệm, chuẩn bị hành trang để khám phá thế giới

Nhận xét: Các kí lẽ đưa ra rất xác đáng, thuyết phục, có đi kèm dẫn chứng và được liên kết chặt chẽ với nhau

Câu 3: Trong phần 2, tác giả cho rằng "sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu", "sách nhiều dễ khiến người đọc lạc hướng". Để làm sáng tỏ các lí lẽ này, tác giả đã đưa ra những bằng chứng nào? Em có đồng ý với các lí lẽ này không, vì sao?

Soạn chi tiết:

So sánh cách đọc sách của người xưa và người nay:

• Người xưa đọc sách ít, nhưng họ đọc kỹ, nghiền ngẫm, ghi chép và tóm tắt những nội dung quan trọng. Nhờ vậy, họ có thể lĩnh hội được tinh hoa của sách và vận dụng kiến thức vào thực tế.
• Người nay có nhiều sách hơn, nhưng họ thường đọc lướt, đọc nhiều mà không chọn lọc, không ghi chép hay tóm tắt. Do đó, họ không thể nắm bắt được nội dung chính của sách, kiến thức hời hợt, rời rạc, không có khả năng vận dụng.

Phân tích tác hại của việc đọc sách nhiều mà không có chủ đích:

• Khi đọc quá nhiều sách mà không có chủ đích, người đọc dễ bị phân tâm, mất tập trung, không thể tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả.
• Việc đọc nhiều sách vô bổ, không phù hợp với trình độ và sở thích có thể khiến người đọc hoang mang, mất phương hướng, lãng phí thời gian và sức lực.

Em đồng ý với ý kiến của tác giả, bởi vì nếu đọc sách nhiều mà không hiệu quả thì cũng vừa lãng phí sách, mà chính mình cũng không hấp thu tinh hoa gì của sách.

Câu 4: Nội dung của phần (3) liên quan đến phần 1 và phần 2 như thế nào? Nêu lên một điều em tâm đắc trong phần (3) và lí giải vì sao.

Soạn chi tiết:

Sau khi biết được những giá trị cũng như khó khăn của việc đọc sách, thì phần 3 chính là đưa ra những phương pháp đọc sách vô cùng hiệu quả.

Điều em tâm đắc ở phần 3 là cách đọc sách “chọn cho tinh, đọc cho kĩ”. Việc "chọn sách tinh, đọc sách kỹ" mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Ta có thể tiết kiệm thời gian và công sức, tập trung vào những cuốn sách có giá trị, thu nhận được nhiều kiến thức và thông tin hữu ích. Nâng cao chất lượng đọc sách, giúp ta hiểu sâu sắc nội dung, ghi nhớ kiến thức tốt hơn và phát triển tư duy phản biện. Tăng hiệu quả học tập và rèn luyện, giúp ta tích lũy kiến thức, trau dồi kỹ năng và hoàn thiện bản thân. Bồi dưỡng tâm hồn và bồi dưỡng nhân cách, giúp ta mở rộng tầm nhìn, rèn luyện đạo đức, bồi dưỡng tâm hồn và trở thành người có tri thức và bản lĩnh.

Câu 5: Văn bản Bàn về đọc sách thuyết phục người đọc bởi những lí do nào? Phân tích một số bằng chứng để khẳng định câu trả lời của em.

Soạn chi tiết:

Văn bản Bàn về đọc sách thuyết phục người đọc bởi :

• Tính logic, chặt chẽ: Tác giả khẳng định tầm quan trọng của việc đọc sách: "Đọc sách là một việc làm vô cùng quan trọng và cần thiết đối với mỗi người".Hệ thống luận điểm được trình bày logic, chặt chẽ
• Bằng chứng xác thực, sinh động: Tác giả sử dụng nhiều bằng chứng xác thực, sinh động để làm sáng tỏ luận điểm
• Lập luận sắc bén, logic: Các lập luận được trình bày một cách chặt chẽ, khoa học, giúp người đọc dễ dàng hiểu và đồng tình với quan điểm của tác giả.
• Tác giả uy tín: Chu Quang Tiềm là một nhà giáo dục, nhà văn hóa uy tín.

Câu 6: Từ những vấn để được gợi ra trong văn bản, hãy nêu một ưu điểm và một hạn chế về việc đọc sách của bản thân em.

Soạn chi tiết:

Ưu điểm: Đọc sách mang lại cho tôi nhiều lợi ích to lớn. Nhờ có thói quen đọc sách, tôi có thể tiếp cận với kho tàng tri thức khổng lồ trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ đó nâng cao hiểu biết và mở rộng tầm nhìn. Việc đọc sách cũng giúp tôi rèn luyện khả năng tư duy logic, phản biện và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả. Ngoài ra, đọc sách còn giúp tôi bồi dưỡng tâm hồn, trau dồi đạo đức và hoàn thiện bản thân.

Hạn chế: Tuy nhiên, tôi cũng nhận thức được một số hạn chế trong việc đọc sách của bản thân. Đầu tiên, tôi chưa có phương pháp đọc sách khoa học. Tôi thường đọc sách một cách thụ động, chưa có kế hoạch đọc sách cụ thể và chưa biết cách ghi chép, tóm tắt nội dung quan trọng. Do đó, hiệu quả tiếp thu kiến thức từ sách còn hạn chế. Thứ hai, tôi còn thiếu kiên trì trong việc đọc sách. Có những lúc tôi cảm thấy nhàm chán và không có hứng thú đọc sách. Điều này ảnh hưởng đến hiệu quả và chất lượng việc đọc sách của tôi.