Giáo án điện tử chuyên đề Hoá học 12 chân trời Bài 1: Khái niệm cơ chế phản ứng hữu cơ

BÀI 1. KHÁI NIỆM CƠ CHẾ PHẢN ỨNG HỮU CƠ

Xin chào các em học sinh đến với tiết học ngày hôm nay!

A. KHỞI ĐỘNG

  Phản ứng cộng nước vào propene có mặt xúc tác acid tạo thành hỗn hợp hai sản phẩm gồm: propan-2-ol (sản phẩm chính) và propan-1-ol (sản phẩm phụ). Điều này được giải thích dựa trên cơ chế phản ứng với sự hình thành hai tiểu phân trung gian carbocation khác nhau. Cơ chế phản ứng là gì? Các tiểu phân trung gian trong phản ứng hữu cơ bao gồm những loại nào? 

Gợi ý trả lời:

+ Cơ chế phản ứng hoá học là con đường chi tiết mà các chất phản ứng đi qua để tạo thành sản phẩm.

+ Các tiểu phân trung gian trong phản ứng hữu cơ: Gốc tự do; Carbocation; Carbanion.

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về cơ chế phản ứng

+ Nêu khái niệm cơ chế phản ứng.

Dự kiến sản phẩm:

1. Khái niệm cơ chế phản ứng

 Cơ chế phản ứng hóa học là con đường chi tiết mà các chất phản ứng phải đi qua để tạo thành sản phẩm. 

Hoạt động 2. Tìm hiểu sự phân cắt liên kết đồng li

+ Tìm hiểu khái niệm sự phân cắt liên kết đồng li SCĐ trang 7. 

+ Quan sát Ví dụ 4 và trả lời câu Thảo luận 1: Hãy cho biết đặc điểm chung của sự phân cắt liên kết trong Ví dụ 4. 

Dự kiến sản phẩm:

2. Sự phân cắt liên kết 

Sự phân cắt liên kết đồng li

Sự phân cắt đồng li là sự phân cắt một cách đồng đều đối với hai nguyên tử tham gia liên kết, mỗi nguyên tử chiếm một electron từ cặp electron chung và trở thành tiểu phân mang một electron độc thân.

Hoạt động 3. Tìm hiểu sự phân cắt liên kết dị li

+ Tìm hiểu khái niệm sự phân cắt liên kết dị li SCĐ trang 7. 

+ Trả lời câu Thảo luận 2: Cặp electron chung bị phân cắt như thế nào trong Ví dụ 5?

+ Trả lời câu Thảo luận 3: Khi phân cắt dị li, nguyên tố có độ âm điện lớn hơn thường mang điện tích dương hay âm?

Dự kiến sản phẩm:

Sự phân cắt liên kết dị li

 Trong phân cắt dị li, liên kết hóa học bị phân cắt không đồng đều. Nguyên tử có độ âm điện lớn hơn thường chiếm cặp electron chung và trở thành tiểu phân mang điện tích âm, còn nguyên tử có độ âm điện nhỏ hơn thường trở thành tiểu phân mang điện tích dương. 

Hoạt động 4. Tìm hiểu về gốc tự do và vai trò, ảnh hưởng của gốc tự do trong cơ thể người 

Tìm hiểu về khái niệm gốc tự do và vai trò, ảnh hưởng của gốc tự do trong cơ thể người. 

Dự kiến sản phẩm:

3. Các tiểu phân trung gian trong phản ứng hữu cơ

Gốc tự do và vai trò, ảnh hưởng của gốc tự do trong cơ thể người

- Độ bền tương đối của các gốc tự do phụ thuộc vào cấu trúc của chúng.

- Trong cơ thể, gốc tự do có thể có lợi hoặc có hại. 

…………………

C. LUYỆN TẬP

Khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng

Câu 1. Cơ chế phản ứng hóa học là

A. con đường chi tiết mà các chất phản ứng phải đi qua để tạo thành sản phẩm.

B. sự tương tác giữa chất phản ứng và tác nhân để tạo thành sản phẩm.

C. con đường chi tiết mô tả tương tác của xúc tác với chất phản ứng.

D. sự tương tác giữa tác nhân với xúc tác để tạo thành sản phẩm.

Câu 2. Phân cắt đồng li một liên kết cộng hóa trị tạo ra

A. ion.

B. phân tử.

C. gốc tự do.

D. carbocation.

Câu 3. Trong phân cắt dị li, carbocation được hình thành khi

A. electron chung được chia đều cho hai nguyên tử liên kết.

B. cả hai electron liên kết chuyển đến nguyên tử có độ âm điện thấp hơn.

C. cả hai electron liên kết chuyển đến nguyên tử có độ âm điện cao hơn.

D. không có sự chuyển dịch electron.

Câu 4. Độ bền của loại tiểu phân trung gian nào dưới đây tăng lên khi bậc carbon giảm?

A. gốc carbon tự do.

B. carbanion.

C. carbocation.

D. carbocation và gốc tự do. 

Câu 5. Quá trình nào dưới đây thể hiện vai trò tích cực của gốc tự do trong cơ thể người?

A. Phá hủy tác nhân gây bệnh.

B. Thúc đẩy quá trình lão hóa.

C. Gây bệnh, như bệnh ung thư.

D. Tấn công các tế bào và DNA.

Gợi ý trả lời:

D. VẬN DỤNG

1. Cho biết cấu tạo của các carbocation khi H⁺ kết hợp với 2-methylpropene và so sánh độ bền của chúng.

2. Tìm hiểu các thói quen sinh hoạt có thể góp phần tạo ra gốc tự do có hại trong cơ thể. 

Hướng dẫn về nhà:

- Ôn lại kiến thức đã học.

- Đọc và tìm hiểu trước nội dung kiến thức Bài 2 – Một số cơ chế phản ứng trong hóa học hữu cơ. 

Bài học kết thúc, hẹn gặp lại các em trong buổi học sau!