Giáo án điện tử chuyên đề Hoá học 12 chân trời Bài 2: Một số cơ chế phản ứng trong hoá học hữu cơ

BÀI 2. MỘT SỐ CƠ CHẾ PHẢN ỨNG TRONG HÓA HỌC HỮU CƠ

Thân mến chào các em học sinh đến với tiết học ngày hôm nay!

A. KHỞI ĐỘNG

 Tìm các từ hàng ngang, cuối cùng xác định từ chìa khóa: 

Câu 1. Chất có tác dụng làm tăng tốc độ phản ứng.

Câu 2. Sự mô tả chi tiết cách thức mà các chất phản ứng phải đi qua để tạo thành sản phẩm gọi là gì?

Câu 3. Tên gọi chung của các chất dùng để hòa tan các chất khác, tạo thành dung dịch.

Câu 4. Sự phân cắt liên kết mà cặp electron chung thuộc hẳn về một nguyên tử.

Câu 5. Tên gọi chung của nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử có chứa electron hóa trị độc thân. 

Câu 6. Đại lượng biểu thị cho khả năng tồn tại của một chất trước tác động bên ngoài.

Câu 7. Tên gọi chung của các chất tạo thành sau phản ứng hóa học.

Câu 8. Sự phân cắt liên kết mà cặp electron chung được chia đều cho hai nguyên tử. 

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu khái niệm về tác nhân electrophile và nucleophile

Phân biệt chất phản ứng và tác nhân phản ứng 

Dự kiến sản phẩm:

1. Khái niệm về tác nhân electrophile và nucleophile

 Tác nhân electrophile là tác nhân có ái lực với electron. Tác nhân nucleophile là tác nhân có ái lực với hạt nhân. 

Hoạt động 2. Trình bày cơ chế phản ứng thế gốc S_R vào nguyên tử carbon no của alkane 

1. Xác định các gốc tự do tạo thành trong phản ứng của methane với chlorine

2. Dự đoán các gốc tự do tạo thành khi cho propane tác dụng với bromine tạo thành dẫn xuất monobromo. So sánh độ bền của các gốc tự do này.

Dự kiến sản phẩm:

2. Một số cơ chế phản ứng thế gốc S_R vào nguyên tử carbon no của alkane

 Phản ứng của alkane với Cl₂, Br₂ xảy ra theo cơ chế thế gốc S_R. 

Hoạt động 3. Tìm hiểu cơ chế phản ứng cộng electrophile (A_E) vào liên kết đôi C=C của alkene

+ HS tìm hiểu cơ chế phản ứng cộng electrophile (A_E) vào liên kết đôi C=C của alkene Dự kiến sản phẩm:

Cơ chế phản ứng cộng electrophile (A_E) vào liên kết đôi C=C của alkene

 Trong phân cắt dị li, liên kết hóa học bị phân cắt không đồng đều. Nguyên tử có độ âm điện lớn hơn thường chiếm cặp electron chung và trở thành tiểu phân mang điện tích âm, còn nguyên tử có độ âm điện nhỏ hơn thường trở thành tiểu phân mang điện tích dương. 

Hoạt động 4. Trình bày cơ chế thế electrophile vào nhân thơm (S_EAr)

Xác định tác nhân electrophile trong phản ứng của benzene với dung dịch HNO₃ đặc và H₂SO₄ đặc.

Dự kiến sản phẩm:

Trình bày cơ chế thế electrophile (S_EAr) vào nhân thơm

 Phản ứng thế electrophile vào nhân thơm (halogen hóa, nitro hóa) xảy ra theo cơ chế S_EAr. 

…………………

C. LUYỆN TẬP

Khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng

Câu 1. Phản ứng nào dưới đây xảy ra theo cơ chế thế gốc? 

A. CH₃-CH₃ + Cl₂                 CH₃-CH₂-Cl + HCl.

B. CH₃CH₂Br + NaOH                 CH₃CH₂OH + NaBr.

C. (CH₃)₃CBr + NaOH          (CH₃)₃COH + NBr. 

D. C₆H₆ + Br₂            C₆H₅Br + HBr.

Câu 2. Phản ứng nào dưới đây xảy ra theo cơ chế cộng nucleophille?

A. CH₂=CH₂ + Br CH₂Br-CH₂Br.

B. CH₂=CH₂ + HBr CH^3-CH₂Br.

C. CH₃CH=O + HCN CH₃CH(OH)CN.

D. CH₃CH=CH₂ + H₂O CH₃CH(OH)CH₃.

Câu 3. Phát biểu nào dưới đây sai?

A. Hydrate hóa propene tạo sản phẩm chính là isopropyl alcohol.

B. Cộng HBr vào propene tạo sản phẩm chính là propyl bromide.

C. Hydrate hóa formaldehyde tạo sản phẩm là methanediol.

D. Cộng HBr vào ethylene chỉ tạo một sản phẩm duy nhất. 

Câu 4. Phát biểu nào dưới đây sai?

A. Phản ứng monobromine hóa propane tạo sản phẩm chính là isopropyl bromine.

B. Phản ứng mononitro hóa benzene (H₂SO₄ đặc xúc tác) xảy ra theo cơ chế S_EAr.

C. Phản ứng monobromine hóa benzene (FeBr₃ xúc tác) xảy ra theo cơ chế S_EAr.

D. Phản ứng thủy phân ethyl bromide bằng dung dịch NaOH xảy ra theo cơ chế S_N1. 

Gợi ý trả lời:

D. VẬN DỤNG

1. Viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra khi cho 2-methylpropane tác dụng với bromine trong điều kiện chiếu sáng tạo thành sản phẩm 2-bromo-2-methylpropane. Giải thích bằng cơ chế phản ứng. 

2. Trình bày cơ chế phản ứng cộng nước (xúc tác H⁺) vào 2- methylpropane và xác định sản phẩm chính theo quy tắc Markovnikov. 

Hướng dẫn về nhà:

- Ôn lại kiến thức đã học.

- Đọc và tìm hiểu trước nội dung kiến thức Bài 3 – Quy trình thủ công tái chế kim loại và một số ngành nghề liên quan đến hóa học tại địa phương. 

Bài học kết thúc, hẹn gặp lại các em trong buổi học sau!