Giáo án điện tử chuyên đề Sinh học 12 chân trời Bài 5: Khái quát về kiểm soát sinh học

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC!

KHỞI ĐỘNG

Hãy nêu lên suy nghĩ của bản thân về các thực trạng đã quan sát, hậu quả sẽ xảy ra nếu làm dụng thuốc BVTV, hóa chất trong sản xuất nông nghiệp một cách không kiểm soát.

BÀI 5.

KHÁI QUÁT VỀ KIỂM SOÁT SINH HỌC

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

Khái niệm kiểm soát sinh học

II

Vai trò của kiểm soát sinh học

I

KHÁI NIỆM KIỂM SOÁT SINH HỌC

THẢO LUẬN NHÓM

• Có ý kiến cho rằng: “Nhện linh miêu (Oxyopes javanus) sống trong tán lá lúa và ăn thịt các loài bướm, do đó ngăn chặn được thế hệ mới của sâu hại. Đó chính là kiểm soát sinh học tự nhiên”. Em hãy đưa ra quan điểm của mình về ý kiến trên.
• Mục tiêu của kiểm soát sinh học nhân tạo là gì? Để đạt được mục tiêu đó, con người đã tác động như thế nào?

3. Cho các ví dụ về kiểm soát sinh học sau:

• Thả ong mắt đỏ để kiểm soát số lượng sâu đục thân lúa.

• Nuôi mèo để bắt chuột.

• Dùng nấm đối kháng (nấm xanh (Metarhizium anisopliae), nấm trắng (Beauveria bassiana)) kí sinh rầy hại cây lúa.

• Thả bọ xít hoa gai vai nhọn (Cantheconidae furcellata), bọ rùa mười chấm (Harmonia octomaculata), chuồn chuồn cỏ (Chrysopa sp.) ăn rệp hại cây trồng.

• Sử dụng kiến vàng (Oecophylla smaragdina) tấn công bọ xít xanh (Rhynchocoris humeralis) giảm tỉ lệ cam, quýt bị rụng quả.

• Ong (Cotesia flavipes) kí sinh sâu đục thân mía (Chilo tumidicostalis).

• Dùng vi khuẩn (Bacillus popilliae và Bacillus lentimorbus) gây ra bệnh trên bọ dừa nhật bản và nhiều loại bọ cánh cứng khác.

a) Hãy xác định đối tượng được dùng để kiểm soát sinh vật gây hại trong từng ví dụ.

b) Trong các ví dụ trên, hãy cho biết sinh vật gây hại có bị tiêu diệt hoàn toàn hay không.

Trả lời câu hỏi thảo luận:

1. Ý kiến trên là đúng vì đây chính là mối quan hệ "vật ăn thịt – con mồi", quần thể nhện linh miêu (Oxyopes javanus) đã kiểm soát kích thước quần thể sâu hại.

2. Mục tiêu của kiểm soát sinh học nhân tạo là làm suy giảm kích thước quần thể sinh vật gây hại cho vật nuôi, cây trồng. Để đạt được mục tiêu đó, con người đã tác động lên quần thể sinh vật gây hại bằng cách: sử dụng mối quan hệ đối kháng tự nhiên để kiểm soát số lượng sinh vật gây hại; tăng cường sức đề kháng của vật nuôi, cây trồng.

3. a) Đối tượng được dùng để kiểm soát sinh vật gây hại trong từng ví dụ được mô tả trong bảng sau:

b) Trong các ví dụ trên, sinh vật gây hại không bị tiêu diệt hoàn toàn mà chỉ bị giảm số lượng ở mức không gây hại đối với nông nghiệp.

Khái niệm

Kiểm soát sinh học là biện pháp làm suy giảm kích thước quần thể sinh vật gây hại và duy trì mật độ của chúng ở trạng thái cân bằng thấp bởi tác nhân kiểm soát sinh học hoặc bằng cách tăng cường sức đề kháng của vật nuôi, cây trồng.

Ví dụ

Một số sinh vật được dùng trong kiểm soát sinh học

Lúa OM5954 có khả năng kháng rầy nâu gây hại

II

VAI TRÒ CỦA KIỂM SOÁT SINH HỌC

Nhóm 1

Nhóm 2

Nhóm 3

Mối, kiến, gián là những loài thường gặp ở nơi sinh sống của con người. Chúng là vật trung gian lây truyền nhiều bệnh cho người và gây bất tiện trong sinh hoạt. Ngày nay, con người đã tạo ra nhiều loại chế phẩm sinh học để tiêu diệt chúng. Hãy phân tích ưu điểm của việc sử dụng các chế phẩm sinh học ứng dụng trong diệt mối, kiến, gián so với sử dụng hoá chất.

Vì sao nên sử dụng tác nhân kiểm soát sinh học để hạn chế sinh vật gây hại hơn là dùng thuốc bảo vệ thực vật?

Vì sao kiểm soát sinh học mang lại nhiều lợi ích nhưng việc loại bỏ hoàn toàn thuốc bảo vệ thực vật hoá học ra khỏi danh mục các chất phương pháp kiểm soát dịch bệnh vẫn chưa được thực hiện?

NHÓM CHUYÊN GIA

NHÓM MẢNH GHÉP

Yêu cầu:

• Tạo nhóm mảnh ghép từ 2 nhóm chuyên gia, mỗi nhóm 4 - 5 HS.
• Các thành viên trong nhóm mảnh ghép thảo luận, thống nhất ý kiến cho các câu hỏi và tập hợp lại thành nội dung hoàn chỉnh.

NHÓM 1: ƯU ĐIỂM

Thân thiện với môi trường và an toàn cho con người

Sử dụng các chế phẩm sinh học, giảm sử dụng chất hoá học độc hại đảm bảo ít ảnh hưởng đến môi trường, hệ sinh thái và sức khoẻ con người.

Đảm bảo cân bằng sinh thái

Chế phẩm sinh học thường không tiêu diệt hoàn toàn sinh vật gây hại (mối, kiến, gián). Điều này giúp tạo ra sự cân bằng tự nhiên và giảm thiểu sự phát triển của mối, kiến, gián một cách hiệu quả.

Giảm sự kháng thuốc

Sử dụng các chế phẩm sinh học sẽ ít gây kháng thuốc hơn so với sử dụng chất hoá học.

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------