Giáo án điện tử chuyên đề Sinh học 12 chân trời Ôn tập CĐ 2

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

HỆ THỐNG LÍ THUYẾT

HỆ THỐNG LÍ THUYẾT

KIỂM SOÁT SINH HỌC

Khái niệm

Biện pháp làm suy giảm kích thước quần thể sinh vật gây hại và duy trì mật độ của chúng ở trạng thái cân bằng thấp bởi tác nhân kiểm soát sinh học hoặc bằng cách tăng cường sức để kháng của vật nuôi, cây trồng

Động vật, kí sinh trùng, mầm bệnh(nấm, các vi sinh vật khác) hoặc các sản phẩm của chúng,…

Tác nhân kiểm soát sinh học

Duy trì mật độ của các loài sinh vật gây hại ở mức trung bình thấp, làm giảm mức độ gây hại đến mức có thể chấp nhận được.

Mục tiêu

KIỂM SOÁT SINH HỌC

Vai trò

Đối với sức khỏe con người

Hạn chế ngộ độc thực phẩm; hạn chế các bệnh ung thư và một số bệnh khác do ô nhiễm môi trường gây ra.

Đối với nông nghiệp

Không ảnh hưởng đến môi trường và tiết kiệm được chi phí; đảm bảo không có dư lượng hóa chất có hại trong nông sản.

Đối với hệ sinh thái

Có những tác động tích cực và quan trọng để bảo vệ đa dạng sinh học và cân bằng hệ sinh thái.

KIỂM SOÁT SINH HỌC

Hạn chế

• Tác nhân được sử dụng để làm thiên địch với một loài sinh vật gây hại nhưng có thể cũng sẽ tiêu diệt một số loài có lợi khác.
• Đưa ra một sinh vật mới vào môi trường tự nhiên có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến lưới thức ăn.
• Đòi hỏi chi phi phí tôn kém.
• Không loại bỏ hoàn toàn sinh vật gây bệnh

Sinh thái học

Dựa vào các mối quan hệ sinh thái: vật ăn thịt – con mồi, kí sinh – vật chủ, mầm bệnh

Đột biến gây bất dục, tạo các sinh vật mang gene kháng tác nhân gây hại

Di truyền học

Cơ sở

KIỂM SOÁT SINH HỌC

Biện pháp

• Bảo vệ, nhận nuôi và nhập khẩu các loài thiên địch; tạo côn trùng bất dục; tăng cường sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc sinh học; tạo giống cây trồng, vật nuôi có khả năng kháng sinh vật gây hại; thực hiện các biện pháp canh tác

PHIẾU BÀI TẬP: ÔN TẬP CHUYÊN ĐỀ 2

Nhóm: ……………………………….. Lớp: ……………………………………………

Họ và tên thành viên: ……………………………………………………………………

1. Vào tháng 6, 7 năm 2020, nhiều tỉnh ở miền Bắc nước ta (Sơn La, Điện Biên, Bắc Kạn, Cao Bằng, Lạng Sơn,...) đã gánh chịu những hậu quả nặng nề do sự xâm nhập của loài châu chấu tre lưng vàng (Ceracris kiangsu). Hãy tìm hiểu và cho biết:

a) Sự xâm nhập của loài châu chấu tre lưng vàng đã gây ra hậu quả gì cho nước ta?

b) Các địa phương đã sử dụng biện pháp gì để phòng chống nạn châu chấu? Theo em, biện pháp đó có đảm bảo an toàn trong việc kiểm soát sinh học không? Tại sao?

c) Hãy để xuất hai biện pháp phòng chống nạn châu chấu và đảm bảo an toàn sinh học.

TRẢ LỜI

a) Châu chấu tre lưng vàng đã xâm nhập và gây hại cho hàng trăm ha cây trồng, chủ yếu là tre, nứa và một phần diện tích cây nông nghiệp (như ngô, lúa) gây thiệt hại cho sản xuất nông, lâm nghiệp.

c) Tăng cường sử dụng thuốc trừ sâu sinh học, sử dụng các loài thiên địch. - Tạo các giống cây trồng (lúa, ngô) chuyển gene có khả năng kháng côn trùng gây hại.

TRẢ LỜI

b) – Các biện pháp để phòng chống nạn châu chấu:

• Tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ kĩ thuật, người dân về tác hại, cách nhận biết và các biện pháp phòng, chống châu chấu.
• Xây dựng quy trình giám sát châu chấu tre lưng vàng trên đồng ruộng.
• Tăng cường phát triển và ứng dụng biện pháp sinh học; sử dụng các chế phẩm sinh học trong phòng chống châu chấu.
• Sử dụng thuốc trừ sâu hoá học trong trường hợp cấp thiết như khi châu chấu bùng phát thành dịch.

TRẢ LỜI

• Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giám sát hệ thống và cảnh báo sớm sự xuất hiện của châu chấu.
• Nghiên cứu ứng dụng một số chế phẩm sinh học như nấm Metarhizium anisopliae, Beauveria bassiana, Nuclear Polyhedrosis virus và nhân nuôi các loài thiên địch (gà, vịt, chim) để kiểm soát châu chấu tre lưng vàng tại một số tỉnh miền núi phía bắc.

GIỐNG NHAU

Dựa trên mối quan hệ đối kháng giữa các loài sinh vật (vật ăn thịt con mồi, kí sinh – vật chủ), nhờ đó, các loài sinh vật có thể kiểm soát kích thước quần thể của nhau.

2. Kiểm soát sinh học do con người thực hiện có đặc điểm gì giống và khác so với hiện tượng khống chế sinh học trong tự nhiên?

KHÁC NHAU

Cơ sở khoa học: Hiện tượng khống chế chế sinh sinh học học dựa dựa trên trên mối quan hệ sinh thái tự nhiên giữa các loài sinh vật; kiểm soát sinh học ngoài dựa trên mối quan hệ sinh thái tự nhiên còn dựa trên cơ sở di truyền học.

2. Kiểm soát sinh học do con người thực hiện có đặc điểm gì giống và khác so với hiện tượng khống chế sinh học trong tự nhiên?

KHÁC NHAU

• Phương thức tác động: Hiện tượng khống chế sinh học trong tự nhiên được thực hiện dựa trên sự tác động qua lại giữa vật ăn thịt và con mồi, vật kí sinh và vật chủ; kiểm soát sinh học được thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau như: sử dụng các loài thiên địch, dùng thuốc trừ sâu sinh học, gây đột biến bất dục,...
• Kết quả: Hiện tượng khống chế sinh học trong tự nhiên là duy trì kích thước của các quần thể sinh vật ở mức ổn định; kiểm soát sinh học làm suy giảm kích thước quần thể sinh vật gây hại nhằm phục vụ lợi ích của con người.

3. Bướm đêm (hay ngài) là một loài côn trùng thuộc bộ Cánh vảy (Lepidoptera). Đây là loài côn trùng gây hại cho nhiều loài cây ăn quả như nho, cam, táo,... Chúng thường đục và ăn phần bên trong của quả, gây rụng quả hàng loạt (Hình 1a), bên cạnh đó, các vết thương do chúng gây ra còn tăng nguy cơ nhiễm vi khuẩn, nấm ở quả. Để tiêu diệt loài côn trùng gây hại này, có hai biện pháp được sử dụng như sau:

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------