Giáo án điện tử Ngữ văn 8 chân trời Bài 4: Vắt cổ chảy ra nước; may không đi giày

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG HÔM NAY

KHỞI ĐỘNG

Em hiểu như thế nào là keo kiệt?

Keo kiệt là hà tiện tới mức bủn xỉn, chỉ biết bo bo giữ của.

Bài 4: Sắc thái của tiếng cười

Văn bản 1: Vắt cổ chày ra nước

Văn bản 2: May không đi giày

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. TRI THỨC NGỮ VĂN

Em hãy nêu khái niệm truyện cười và đặc trưng của thể loại truyện cười?

1. Khái niệm

Là thể loại tự sự dân gian chứa đựng yếu tố gây cười.

Mục đích: giải trí, hoặc phê phán, châm biếm, đả kích những thói hư, tật xấu trong cuộc sống.

Là một trong những biểu hiện sinh động cho tính lạc quan, trí thông minh sắc sảo của tác giả dân gian.

2. Đặc điểm
3. a) Cốt truyện

• Cốt truyện thường xoay quanh những tình huống, hành động có tác dụng gây cười.
• Cốt truyện thường có sự việc bất ngờ, đầy mâu thuẫn đến đỉnh điểm, lật tẩy sự thật, từ đó tạo ra tiếng cười.

1. b) Bối cảnh

• Bối cảnh thường không được miêu tả cụ thể, tỉ mỉ.
• Có thể là bối cảnh không xác định.
• Cũng có thể là bối cảnh gần gũi, thân thuộc thể hiện đặc điểm thiên nhiên, văn hóa, phong tục gắn với từng truyện.

1. c) Phân loại nhân vật

Loại thứ nhất: Những nhân vật mang thói xấu phổ biến trong xã hội

Lười biếng, tham ăn, keo kiệt,…

Mang thói xấu gắn với bản chất của một tầng lớp cụ thể.

Thầy bói xem voi

1. c) Phân loại nhân vật

Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Bằng các thủ pháp trào phúng, tác giả dân gian biến các kiểu nhân vật này thành những bức chân dung hài hước, lạ đời, tạo nên tiếng cười vừa mang ý nghĩa xã hội vừa có giá trị thẩm mĩ.

Loại thứ hai

Những nhân vật tích cực, dùng trí thông minh, sự sắc sảo, khôn ngoan để vạch trần, chế giễu, đả kích những hiện tượng và những con người xấu xa của XHPK.

Loại thứ hai

• Những nhân vật dùng khiếu hài hước để thể hiện niềm vui sống, tinh thần lạc quan trước sự trù phú của môi trường thiên nhiên hay những thách thức do chính môi trường sống mang lại.
• d) Ngôn ngữ trong truyện cười
• Ngôn ngữ thường ngắn gọn súc tích, hài hước, mang nhiều nét nghĩa hàm ẩn,…
• Các thủ pháp gây cười khá đa dạng, linh hoạt.

1. e) Một số thủ pháp thường gặp

Tạo tình huống trào phúng

Tô đậm mâu thuẫn giữa bên trong và bên ngoài, giữa thật và giả, giữa lời nói và hành động,…

Kết hợp khéo léo lời người kể chuyện và lời nhân vật hoặc lời của các nhân vật, tạo nên những liên tưởng, đối sánh bất ngờ, hài hước, thú vị.

Sử dụng các biện pháp tu từ giàu tính trào phúng (lối nói khoa trương, phóng đại, chơi chữ….)

1. TÌM HIỂU CHUNG

Dựa vào văn bản SGK, hãy trả lời những câu hỏi sau:

1. Nhan đề của bài Vắt cổ chày ra nước có ý nghĩa gì?
2. Phương thức biểu đạt của bài Vắt cổ chày ra nước?
3. Tìm những từ khó và giải nghĩa các từ đó?
4. Nhan đề

• Vắt cổ chày ra nước là câu thành ngữ chỉ những người keo kiệt đến mức bủn xỉn.

ð Nhan đề thể hiện chủ đề tác phẩm.

2. Phương thức biểu đạt:

- Phương thức biểu đạt: Tự sự

3. Giải nghĩa từ khó:

Cổ chày: phần eo lại ở giữa cái chày, dùng để cầm, nắm khi giã.

Khố tải: còn gọi là bao tải, bao dệt bằng sợi đay hay dứa gai, thường dùng để đựng lương thực

Vận (từ địa phương): mặc.

Ngốt: cảm thấy ngột ngạt, bức bối, khó chịu vì nóng bức.