Giáo án gộp Khoa học 5 cánh diều kì II

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS nêu được một số loại rau quả muối chua, sữa chua.

b. Cách tiến hành: 

- GV yêu cầu HS quan sát hình sau.

- GV yêu cầu HS: Em hãy cho biết tên gọi và vị của loại thức ăn trong hình.

- GV mời đại diện 2 – 3 HS chia sẻ cảm nhận. Các HS khác lắng nghe, bổ sung.

- GV nêu câu hỏi bổ sung: Em hãy kể tên một số loại rau quả muối chua, sữa chua mà em biết.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét chung và dẫn dắt vào bài: Rau củ muối chua và sữa chua có hương vị thơm ngon, thích hợp để chế biến thành nhiều món ăn. Vậy, làm thế nào để tạo ra mùi vị đó? Để biết câu trả lời, chúng ta cùng tìm hiểu Bài 13 – Vi khuẩn có ích trong chế biến thực phẩm.  

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Tìm hiểu việc sử dụng vi khuẩn có ích trong làm sữa chua

a. Mục tiêu: HS trình bày được ví dụ về việc sử dụng vi khuẩn có ích để chế biến sữa thành sữa chua. 

b. Cách tiến hành: 

- GV mời 1 HS đứng dậy đọc mục Con ong SGK trang 61.

- GV yêu cầu HS quan sát hình 1 SGK trang 61 và thực hiện nhiệm vụ: 

 Trình bày các bước làm sữa chua ở hình 1.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày các bước làm sữa chua. 

- GV nhận xét. 

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi trả lời câu hỏi:  

+ Vì sao khi làm sữa chua cần cho sữa chua có sẵn vào sữa tươi?

+ Khi làm sữa chua, vì sao cần có bước ủ ấm sữa?  

- GV mời đại diện 2 – 3 nhóm trả lời. Các nhóm còn lại lắng nghe và bổ sung. 

- GV xác nhận ý kiến đúng. 

- GV mời 1 HS trả lời câu hỏi: 

 Nhờ vi khuẩn có ích, sữa có thể được chế biến thành sản phẩm nào khác sữa chua?

- GV nhận xét, kết luận: Con người sử dụng vi khuẩn có ích trong chế biến sữa thành sữa chua, phô mai,...  

Hoạt động 2: Vi khuẩn có ích trong chế biến một số rau quả

a. Mục tiêu: HS trình bày được ví dụ về việc sử dụng vi khuẩn có ích để muối chua một số rau quả. 

b. Cách tiến hành:

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm 4 tìm hiểu vai trò của vi khuẩn có ích trong chế biến một số rau quả:

+ Bước 1: Thu thập thông tin về vai trò của vi khuẩn trong chế biến một số rau quả muối chua.

+ Bước 2: Trình bày thông tin mà em tìm hiểu được.  

- GV mời đại diện 2 nhóm trình bày. Các nhóm khác chú ý lắng nghe và nhận xét. 

- GV nhận xét, tuyên dương nhóm thực hiện tốt

- GV yêu cầu HS tiếp tục thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi:

 Trong quá trình muối chua rau quả, nếu để xảy ra các trường hợp sau thì kết quả thu được sẽ như thế nào? Vì sao?

- GV mời đại diện 1 nhóm trình bày kết quả thảo luận. Các nhóm còn lại lắng nghe và nhận xét.  

- GV xác nhận ý kiến đúng. 

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: HS vận dụng những kiến thức đã học về vi khuẩn và vi khuẩn gây bệnh ở người để hoàn thành phiếu bài tập. 

b. Cách tiến hành:                           

- GV phát phiếu bài tập, yêu cầu HS cá nhân hoàn thành phiếu bài tập. 

- GV chữa bài. Mỗi một câu, GV mời một HS nêu đáp án. Các HS còn lại chú ý lắng nghe và nhận xét. 

- GV nhận xét và chốt lại đáp án. 

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Hoạt động 1: Giải thích việc sử dụng vi khuẩn có ích trong làm sữa chua

a. Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức đã học về vi khuẩn có ích trong làm sữa chua để trả lời câu hỏi.  

b. Cách tiến hành: 

- GV yêu cầu cá nhân HS suy nghĩ trả lời câu hỏi:  

 Trong quá trình làm sữa chua, nếu cho sữa chua vào sữa tươi rồi mang đặt luôn vào ngăn đá tủ lạnh thì kết quả thu được sẽ như thế nào?  

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày câu trả lời. Các HS khác lắng nghe và nhận xét. 

- GV nhận xét, xác nhận ý kiến đúng. 

Hoạt động 2: Thực hành muối chua một loại rau quả có sẵn ở địa phương

a. Mục tiêu: HS trải nghiệm cách muối chua một loại rau quả sẵn có ở địa phương.  

b. Cách tiến hành:

- GV phổ biến việc trải nghiệm muối chua rau quả ở nhà cho HS: 

+ Với sự giúp đỡ của người thân, em hãy lựa chọn một loại rau quả sẵn có ở địa phương để trải nghiệm cách muối chua. 

+ Trong quá trình làm cần ghi lại (hoặc chụp ảnh) từ khâu chuẩn bị nguyên liệu đến các bước tiến hành và sản phẩm thu được. 

+ Chia sẻ kết quả trải nghiệm muối chua rau quả với cả lớp trong tiết học sau.  

- GV gợi ý HS tham khảo cách tiến hành:

Chuẩn bị nguyên liệu:

+ Rau củ cải: 1 kg.

+ Nước đun sôi để nguội: 1 lít.

+ Muối hạt: 60 g (khoảng 3 thìa).

+ Đường: 20 g (khoảng 1 thìa). 

Thực hiện:

+ Bước 1: Rau củ cải mua về đem cắt lá rửa sạch rồi thái khúc dài khoảng 5 cm. Phần củ đem gọt bỏ lớp ngoài rồi thái mỏng. Cho phần rau củ cải vừa sơ chế lên mâm hoặc giá rồi đem phơi cho héo. Rửa lại rau củ cải với nước sạch, để ráo. 

+ Bước 2: Đổ nước vào hũ thủy tinh, nêm vào đây 3 thìa muối, 1 thìa đường, sau đó khuấy đều lên.

+ Bước 3: Lấy rau củ cải vừa sơ chế ở trên vào hũ nước muối rồi nén chặt. Sau khoảng 2 – 3 ngày là ăn được. 

- GV cho HS đọc mục Con ong SGK trang 63.                          

* CỦNG CỐ

- GV nhận xét, tóm tắt lại những nội dung chính của bài học.

- GV nhận xét, đánh giá sự tham gia của HS trong giờ học, khen ngợi những HS tích cực; nhắc nhở, động viên những HS còn chưa tích cực, nhút nhát.

* DẶN DÒ                                                     

- Ôn tập kiến thức đã học; hoàn thành các bài tập trong VBT.

- Về nhà tìm hiểu nội dung bài Ôn tập chủ đề vi khuẩn.   

- HS quan sát hình.

- HS lắng nghe yêu cầu của GV.

- HS chia sẻ: Dưa muối chua có vị chua dịu, giòn, mùi thơm.

- HS lắng nghe câu hỏi. 

- HS trả lời: Dưa chuột, su hào muối chua; sữa chua dẻo, sữa chua Hy Lạp, sữa chua uống,....

 - HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài.

- HS đọc mục Con ong. 

- HS quan sát hình, tìm hiểu các bước làm sữa chua. 

- HS trình bày:  

+ Bước 1: Chuẩn bị.

+ Bước 2: Cho sữa chua có sẵn và sữa tươi vào bình, khuấy đều rồi rót vào các lọ.

+ Bước 3: Ủ các lọ sữa ở nhiệt độ khoảng 30 – 45 ^oC để vi khuẩn có ích hoạt động và phát triển.

+ Bước 4: Kết quả: Sau khoảng 8 – 12 giờ ủ thì tạo thành sữa chua. 

- HS lắng nghe. 

- HS hoạt động nhóm đôi. 

- Đại diện HS trình bày:

+ Khi làm sữa chua cần cho sữa chua có sẵn vào sữa tươi vì trong sữa chua có chứa sẵn vi khuẩn có ích giúp quá trình lên men của sữa tươi để tạo thành sữa chua thuận lợi.

+ Cần có bước ủ ấm sữa để tạo điều kiện cho vi khuẩn có ích hoạt động và phát triển. 

- HS lắng nghe. 

- HS trả lời: 

 Người ta có thể sử dụng vi khuẩn có ích để chế biến sữa thành phô mai. 

- HS lắng nghe. 

- HS làm việc nhóm 4, nhóm trưởng điều khiển các bạn thảo luận để đề xuất cách thu thập thông tin và phân công nhiệm vụ cho từng thành viên của nhóm. 

- Đại diện nhóm trình bày thông tin về vai trò của vi khuẩn có ích để muối chua một số loại rau quả mà nhóm đã thu thập được:

 Giúp rau quả lên men một cách tự nhiên, bảo quản được thực phẩm.   

 - HS lắng nghe.

- HS thảo luận trả lời câu hỏi.

- HS trình bày:

 Để muối rau quả ngon, người ta thường lưu ý cho lượng muối, đường vừa đủ đối với từng loại rau quả. Nếu cho không đủ muối rau quả sẽ không lên men được. Nếu cho thừa muối, rau quả muối chua sẽ bị mặn hoặc thừa đường thì ngọt quá rất khó ăn. 

- HS lắng nghe. 

- HS hoàn thành phiếu bài tập.

- HS trả lời: 

Câu 1. A.

Câu 2. D.

Câu 3. B. 

Câu 4. A. 

Câu 5. D. 

Câu 6. C. 

- HS lắng nghe. 

- HS suy nghĩ trả lời câu hỏi. 

- HS trình bày: 

 Trong quá trình làm sữa chua, sau khi cho sữa chua có sẵn vào sữa tươi mang đặt luôn vào ngăn đá tủ lạnh thì không tạo được sữa chua. Vì ở điều kiện quá lạnh vi khuẩn có ích không hoạt động được. 

- HS lắng nghe. 

- HS lắng nghe yêu cầu. 

- HS lắng nghe. 

- HS đọc mục Con ong SGK trang 63.                   

- HS lắng nghe, ghi nhớ.

- HS lắng nghe, rút kinh nghiệm. 

- HS lắng nghe và thực hiện.

- HS lắng nghe và chuẩn bị cho tiết học sau.

Họ tên:....................................................

PHIẾU BÀI TẬP

Câu 1. Nên sử dụng loại nước nào sau đây để muối chua rau, củ, quả?

A. Nước đun sôi để nguội đến nhiệt độ khoảng 50 ^oC.

B. Nước lạnh được lấy từ ngăn mát tủ lạnh.

C. Nước đun sôi và sử dụng ngay.

D. Nước lã trong đó có nhiều loại vi khuẩn sinh sống. 

Câu 2. Sản phẩm nào dưới đây không có ứng dụng vi khuẩn?

Câu 3. Sản phẩm nào dưới đây có ứng dụng vi khuẩn?

Câu 4. Khi làm sữa chua, nên ủ sữa trong bao nhiêu giờ?

A. 8 giờ đến 12 giờ.

B. 12 giờ đến 24 giờ.

C. 2 đến 3 giờ.

D. 3 đến 4 giờ. 

Câu 5. Cho các hình dưới đây:

Sắp xếp các hình trên theo đúng thứ tự các bước làm sữa chua là

A. a  d  b  c.

B. b  c  a  d.

C. c  b  d  a.

D. b  c  d  a.

Câu 6. Chọn phát biểu sai.

A. Không nên ăn sống rau, củ muối khi có váng trắng mà cần rửa sạch, đem xào hoặc nấu chín,...

B. Khi muối rau, củ, quả trong mùa đông lạnh, cần sử dụng nước ấm để tạo điều kiện cho vi khuẩn lactic hoạt động.

C. Bệnh nhân cao huyết áp, tim mạch, thận yếu,… nên ăn nhiều rau, củ, quả muối vì món ăn này tốt cho hệ tiêu hóa.

D. Cho đường vào nước muối rau, củ, quả để cung cấp chất dinh dưỡng cho vi khuẩn lactic hoạt động.