Giáo án Khoa học 5 cánh diều Bài 16: Quá trình phát triển của con người

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Kết nối được kiến thức HS đã biết với nội dung kiến thức mới của bài, tạo hứng thú cho HS. 

b. Cách tiến hành: 

- GV tổ chức cho HS chia sẻ theo nhóm (4 – 6 HS) về sự thay đổi chiều cao, cân nặng của các em từ khi học lớp 1 đến lớp 5. 

- GV mời đại diện một số nhóm trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá, khen ngợi HS phát hiện ra sự thay đổi của bản thân. 

- GV nhận xét chung và dẫn dắt vào bài: Con người lớn lên theo từng giai đoạn khác nhau. Mỗi giai đoạn đều có tên riêng và con người trong giai đoạn này cũng sẽ có đặc điểm riêng. Để biết sâu hơn về các giai đoạn này, chúng ta cùng tìm hiểu Bài 16 – Qúa trình phát triển của con người.  

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Xác định các giai đoạn phát triển của con người

a. Mục tiêu: HS phân biệt được một số giai đoạn phát triển chính của con người (tuổi ấu thơ, tuổi dậy thì, tuổi trưởng thành...).

b. Cách tiến hành: 

- GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm đôi, quan sát và đọc thông tin liên quan đến từng giai đoạn phát triển của con người trong hình 1 SGK tr.72 để hoàn thành yêu cầu: 

+ Từ lúc sinh ra con người trải qua những giai đoạn nào?

+ Mỗi giai đoạn ứng với lứa tuổi nào? 

- GV mời đại diện 2 – 3 HS đại diện nhóm trình bày. Các nhóm khác chú ý lắng nghe và nhận xét.

- GV nhận xét. 

- GV hướng dẫn HS rút ra kết luận: Từ khi sinh ra con người trải qua 4 giai đoạn phát triển bao gồm tuổi ấu thơ (từ khi sinh – 9 tuổi), tuổi vị thành niên (10 – 19 tuổi), tuổi trưởng thành (20 – 60 tuổi), tuổi già (trên 60 tuổi).

Hoạt động 2: Tìm hiểu về một số đặc điểm của tuổi ấu thơ. 

a. Mục tiêu: HS trình bày được một số đặc điểm của tuổi ấu thơ. 

b. Cách tiến hành:

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm 4, đọc thông tin hình 3 SGK tr.73 để thực hiện nhiệm vụ: 

Trình bày một số đặc điểm của tuổi ấu thơ theo tiến trình thời gian. 

- GV mời 3 đại diện 3 nhóm trình bày lận lượt một thời kì tuổi ấu thơ. Các nhóm khác chú ý lắng nghe và nhận xét. 

- GV mời một số HS chia sẻ các đặc điểm nổi bật ở tuổi ấu thơ của bản thân với các bạn trong lớp. HS khác lắng nghe, đặt câu hỏi (nếu có). 

- GV hướng dẫn HS rút ra kết luận: Người ở tuổi ấu thơ, cơ thể phát triển nhanh về thể chất và trí tuệ; hoạt động chủ yếu là vui chơi, sau đó chuyển dần sang hoạt động học tập. 

Hoạt động 3: Tìm hiểu về đặc điểm của tuổi vị thành niên

a. Mục tiêu: HS trình bày được một số đặc điểm của tuổi vị thành niên. 

b. Cách tiến hành: 

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm 4 HS, đọc thông tin, quan sát hình 4 SGK tr.74:

Nêu một số đặc điểm của con người ở tuổi vị thành niên. 

- GV mời một số nhóm, mỗi thành viên luân phiên trình bày trước lớp. Các HS nhóm khác nhận xét và bổ sung.

- GV nhận xét, chốt lại những ý chính: 

Người ở tuổi vị thành niên, cơ quan sinh dục phát triển, có khả năng sinh sản, có sự phát triển về trí tuệ, cảm xúc và các mối quan hệ xã hội; bắt đầu suy nghĩ và hành động độc lập nhưng vẫn phụ thuộc vào gia đình. 

Hoạt động 4: Tìm hiểu về đặc điểm của tuổi trưởng thành

a. Mục tiêu: HS trình bày được một số đặc điểm của tuổi trưởng thành. 

b. Cách tiến hành: 

- GV yêu cầu HS làm việc nhóm (4 – 6 HS) quan sát hình 5 SGK tr.75, thực hiện nhiệm vụ:

Nêu một số đặc điểm của con người trong độ tuổi trưởng thành. 

- GV mời đại diện 2 – 3 nhóm trình bày câu trả lời. Các nhóm còn lại lắng nghe và bổ sung. 

- GV nhận xét, chốt lại ý chính: Người ở tuổi trưởng thành chiều cao phát triển đến giới hạn tối đa; có thể tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong cuộc sống; có thể xây dựng gia đình riêng, sinh con,...; đóng góp sức lao động và trí tuệ cho xã hội. 

Hoạt động 5: Tìm hiểu về đặc điểm của tuổi già

a. Mục tiêu: HS trình bày được một số đặc điểm của tuổi già. 

b. Cách tiến hành: 

- GV yêu cầu HS làm việc nhóm (4 – 6 HS) quan sát hình 6 SGK tr.76, thực hiện nhiệm vụ:

Nêu một số đặc điểm của con người trong độ tuổi già. 

- GV mời đại diện 2 – 3 nhóm trình bày câu trả lời. Các nhóm còn lại lắng nghe và bổ sung. 

- GV nhận xét, chốt lại ý chính: Người ở tuổi già tuy sức khỏe suy giảm nhưng vẫn có thể sống vui khỏe và truyền lại những kinh nghiệm đã tích lũy được cho thế hệ sau. 

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: HS vận dụng những kiến thức đã học về vi khuẩn và vi khuẩn gây bệnh ở người để hoàn thành phiếu bài tập. 

b. Cách tiến hành

 ...................................

- HS chia sẻ theo nhóm. 

- HS trả lời: Từ lớp 1 đến lớp 5, mỗi năm HS sẽ cao thêm và nặng hơn so với năm cũ.

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài mới. 

- HS quan sát hình, thực hiện nhiệm vụ. 

- Đại diện HS trả lời: 

+ Từ lúc sinh ra con người trải qua 4 giai đoạn bao gồm: tuổi ấu thơ, tuổi vị thành niên, tuổi trưởng thành, tuổi già. 

+ Tuổi ấu thơ: từ mới sinh đến 9 tuổi. 

+ Tuổi vị thành niên bao gồm tuổi dậy thì từ 10 đến 19 tuổi.

+ Tuổi trưởng thành từ 20 tuổi đến 60 tuổi.

+ Tuổi già: trên 60 tuổi. 

 - HS lắng nghe.

- HS lắng nghe, ghi nhớ.

- HS thực hiện nhiệm vụ. 

- HS trình bày:

+ Mới sinh – 2 tuổi: Khi mới sinh, chức năng của các cơ quan trong cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh; cần uống sữa và chăm sóc đặc biệt. Sau đó, cơ thể tăng nhanh về chiều cao và cân nặng; chức năng của các cơ quan hoàn thiện dần; có thể thực hiện được các hoạt động như: lật, bò, đứng, đi; có thể ăn nhiều loại thức ăn; học nói để phát triển khả năng giao tiếp. 

+ 3 – 5 tuổi: Chức năng của các cơ quan trong cơ thể phát triển hơn. Cơ thể tiếp tục tăng về chiều cao và cân nặng; giao tiếp bằng ngôn ngữ tốt hơn và rất hiếu động. 

+ 6 – 9 tuổi: Chiều cao và cân nặng phát triển tương đối đồng đều. Trí tuệ phát triển, thực hiện nhiều hoạt động học tập, vui chơi với các bạn. 

- HS chia sẻ với cả lớp. 

- HS lắng nghe, ghi nhớ. 

- HS quan sát hình, thảo luận trả lời câu hỏi. 

- Đại diện HS trình bày:

1. Thời kì đầu của tuổi vị thành niên (tuổi dậy thì):

+ Cơ thể phát triển nhanh cả về chiều cao và cân nặng. 

+ Cơ quan sinh dục bắt đầu phát triển, nữ xuất hiện kinh nguyệt, nam có hiện tượng xuất tinh. 

+ Thay đổi về cảm xúc, tâm trạng, nhận thức và mối quan hệ xã hội. 

2. Thời kì sau của tuổi vị thành niên: 

+ Các đặc điểm giới tính ngày càng rõ nét như: ở nữ có kinh nguyệt đều hơn; ở nam thay đổi giọng nói, cân nặng, chiều cao...

+ Muốn học cách độc lập và thể hiện suy nghĩ của bản thân; dễ bị ảnh hưởng từ bạn bè, quan tâm đến việc lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai. 

+ Tuy nhiên, độ tuổi này vẫn còn phụ thuộc vào gia đình. 

- HS lắng nghe, ghi nhớ. 

- HS hoạt động nhóm hoàn thành nhiệm vụ. 

- HS trình bày:

+ Chiều cao phát triển đến giới hạn tối đa. 

+ Có thể xây dựng gia đình, sinh con

+ Phải chịu trách nhiệm về suy nghĩ, hành vi và cảm xúc của bản thân. 

+ Lựa chọn nghề nghiệp, làm việc để nuôi bản thân, gia đình và đóng góp cho xã hội. 

- HS lắng nghe. 

- HS hoạt động nhóm hoàn thành nhiệm vụ. 

- HS trình bày:

+ Người ở tuổi già, sức khỏe bắt đầu suy giảm nhưng vẫn có thể cống hiến những kinh nghiệm đã tích lũy được cho gia đình và xã hội. 

+ Tuy nhiên, người giad không nên làm những việc nặng nhọc. 

+ Gia đình và xã hội cần dành nhiều sự quan tâm, chăm sóc cho người già. 

- HS lắng nghe. 

...................................