Giáo án và PPT Ngữ văn 10 chân trời Bài 8: Đất rừng phương Nam (Đoàn Giỏi)

VĂN BẢN 1: ĐẤT RỪNG PHƯƠNG NAM

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Nêu những hiểu biết của em về vùng đất phương Nam.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Hãy trình bày hiểu biết của em về tác giả Đoàn Giỏi và tác phẩm Đất rừng phương Nam?

Sản phẩm dự kiến:

1.Tác giả

a. Cuộc đời – sự nghiệp

- Nhà văn Đoàn Giỏi sinh ngày 17/5/1925 mất ngày 02/04/1989 quê ở thị xã Mỹ Tho, Tỉnh Mỹ Tho. Nay thuộc xã Tân Hiệp, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang.

- Ông xuất thân trong một gia đình địa chủ lớn trong vùng và giàu lòng yêu nước.

- Ông có nhiều bút danh khác nhau có thể kể đến như: Nguyễn Hoài, Nguyễn Phú Lễ, Huyền Tư.

b. Sự nghiệp sáng tác

- Ông có một số tác phẩm tiêu biểu như: Đường về gia hương (1948), Cá bống mú (1956),  Đất rừng Phương Nam (1957)…

c. Phong cách sáng tác

- Hầu hết các sáng tác của Đoàn Giỏi đều viết về thiên nhiên, con người và cuộc sống Nam Bộ.

- Tái hiện vẻ đẹp của vùng đất phương Nam trù phú và những người dân Nam Bộ chất phác, thuần hậu, can đảm, trọng tình nghĩa.

- lối miêu tả vừa hiện thực vừa trữ tình và ngôn ngữ đậm màu sắc địa phương.

2. Tác phẩm

- Đoạn trích Đất rừng phương Nam thuộc chương 9 trong Tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Đoàn Giỏi

Hoạt động 2: Tìm hiểu chi tiết

Nhiệm vụ 1: Bố cục và thể loại

+ Xác định thể loại văn bản?

+ Đoạn trích được chia thành mấy phần? Bố cục từng đoạn?

+ Ý nghĩa nhan đề Đất rừng phương Nam gợi cho em suy nghĩ gì?

Sản phẩm dự kiến:

a. Thể loại: Tiểu thuyết

b. Bố cục: 4 phần

+ Phần 1: Từ đầu đến bụi cây: Chuẩn bị đi lấy ăn ong

+ Phần 2: Tiếp theo cho đến im im đi tới: con đường đến chỗ lấy mật

+ Phần 3: Tiếp theo đến trở về: Quá trình lấy mật ong

+ Phần 4:  Còn lại: trên đường trở về nhà

c. Ý nghĩa nhan đề

Gợi cho người đọc về thiên nhiên cảnh sắc miền đất phương Nam Tổ quốc.

Nhiệm vụ 2: Tóm tắt tác phẩm

GV đưa ra câu hỏi: Tóm tắt đoạn trích Đất rừng phương Nam

Sản phẩm dự kiến:

Đoạn trích kể lại một ngày đi lấy kèo ong của An, Cò và tía nuôi của An. Trong chuyến đi, An đã được chứng kiến quá trình tía nuôi và thằng Cò đi ‘ăn ong”. An được biết cách tía dẫn ong về những kèo để làm tổ và được chứng kiến cách tía lấy mật ong. Không gian rừng U minh và quá trình lấy mật ong đã khiến An đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác, An cũng thầm ngưỡng mộ quá trình nuôi ong của những người dân nơi đây.

Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu về thiên nhiên, cuộc sống con người phương Nam

GV đưa ra câu hỏi:

+ Thiên nhiên được miêu tả trong không gian nào?

+ Tìm những chi tiết cho thấy sự thay đổi của thiên nhiên ở những thời điểm khác nhau trong ngày. Từ đó nêu cảm nhận của em về thiên nhiên?

+ Cảnh sắc thiên nhiên rừng U Minh được nhà văn tái hiện qua cái nhìn của ai? Nhận xét khả năng quan sát và cảm nhận về thiên nhiên của nhân vật ấy?

Sản phẩm dự kiến:

- Không gian: rừng tràm U Minh

- Thời gian:

+ Buổi sáng: bình yên, trong vắt, mát lành.

+ Buổi trưa: tràn đầy ánh nắng, ngây ngất hương thơm hoa tràm, tiếng chim hót líu lo và hàng ngàn con chim bay lên; những loài cây và màu sắc của từng phiến lá, những loài côn trùng bé nhỏ, kì lạ; thế giới loài ong nhiều bí ẩn…

=> Vẻ đẹp đầy chất thơ, hoang dã của rừng U Minh, sức sống đa dạng của các loài sinh vật mang đến sự hấp dẫn, lôi cuốn người đọc.

- Cảnh sắc thiên nhiên được tái hiện qua cái nhìn của nhân vật An => khả năng quan sát tinh tế, trong sáng, biết phát hiện, cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên.

………………………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Tác giả của Đất rừng phương Nam là ai?

A. Ma Văn Kháng.

B. Đoàn Giỏi.

C. Nguyễn Khải.

D. Sơn Nam.

Câu 2: Tác phẩm Đất rừng phương Nam thuộc thể loại gì?

A. Tản văn.

B. Truyện ngắn.

C. Tiểu thuyết.

D. Hồi kí.

Câu 3: Việc liên hệ, so sánh những cách nuôi ong, lấy mật khác nhau có tác dụng gì?

A. Hướng dẫn người đọc cách lấy mật ong sao cho đúng.

B. Cho thấy sự đặc biệt của các kiểu tổ ong như vùng U Minh.

C. Giới thiệu cho người đọc những cách lấy mật ong.

D. Thể hiện sự hiểu biết của tác giả.

Câu 4: Trong văn bản trên, lời đối thoại giữa An với các nhân vật (Cò, tía nuôi, má nuôi) có tác dụng gì?

A. Giúp cho câu chuyện trở nên thật hơn đối với người đọc.

B. Thể hiện rõ tính cách của từng nhân vật.

C. Người đọc có được những cái nhìn cụ thể và đầy đủ nhất về thiên nhiên, con người Nam Bộ.

D. Tất cả đáp án trên.

Câu 5: Chủ đề của văn bản là gì?

A. Công việc đi lấy mật của con người phương Nam.

B. Cuộc sống sinh hoạt của con người phương Nam.

C. Đặc sản của phương Nam.

D. Những nét tính cách đặc trưng của con người phương Nam.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1. Em hãy nhận xét về cách kể chuyện của Đoàn Giỏi trong văn bản "Đất rừng phương Nam" (trích). Cách kể chuyện này để lại cho em những ấn tượng gì?

Câu 2. Viết đoạn văn 5-7 câu trình bày cảm nhận của em về một chi tiết thú vị trong đoạn trích Đất rừng phương Nam – Đoàn Giỏi, SGK ngữ văn tập 2 lớp 10 Chân trời sáng tạo