Giáo án và PPT Ngữ văn 6 cánh diều Bài 1: Thánh Gióng

BÀI 1: THÁNH GIÓNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Hình ảnh sau gợi em nhớ đến nhân vật nào trong truyền thuyết? Hãy nêu những hiểu biết của em về nhân vật này?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu chung

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về thể loại

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Dựa vào mục Kiến thức ngữ văn, hãy nêu khái niệm, chi tiết, cốt truyện, nhân vật của thể loại truyền thuyết?

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: Truyện truyền thuyết là loại truyện dân gian, có yếu tố hoang đường, kì ảo, kể về các sự kiện và nhân vật liên quan đến lịch sử hoặc giải thích nguồn gốc phong tục, cảnh vật địa phương theo quan niệm của nhân dân.

- Các yếu tố của truyện truyền thuyết:

+ Chi tiết là những sự việc nhỏ trong văn bản, tạo nên sự sinh động của tác phẩm.

+ Cốt truyện là một hệ thống sự kiện được sắp xếp theo một ý đồ nhất định nhằm thể hiện nội dung, ý nghĩa của tác phẩm.

+ Nhân vật là người, con vật, đồ vật.... được miêu tả, thể hiện trong tác phẩm văn học. Đặc điểm của nhân vật thường được bộc lộ qua hình dáng, cử chỉ, hoạt động, lời nói, ý nghĩ,...

- Thánh Gióng truyền thuyết thuộc thể loại truyền thuyết thời đại Hùng Vương thời kì giữ nước.

Nhiệm vụ 2: Đọc - kể tóm tắt

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Câu chuyện được kể bằng lời của nhân vật nào? Kể theo ngôi thứ mấy?

Sản phẩm dự kiến:

- Nhân vật chính: Gióng.

- Ngôi kể: ngôi thứ ba 

- PTBĐ: tự sự

Nhiệm vụ 3: Bố cục

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Em hãy xác định bố cục của văn bản.

Sản phẩm dự kiến:

- P1: từ đầu… nằm đấy : Sự ra đời kỳ lạ của Gióng

- P2: Tiếp… cứu nước: Sự trưởng thành của Gióng

- P3: Tiếp… lên trời: Gióng đánh tan giặc và bay về trời 

- P4: Còn lại: Những vết tích còn lại của Gióng.

Hoạt động 2. Tìm hiểu chi tiết

Nhiệm vụ 1: Sự ra đời của Gióng

GV đưa ra câu hỏi: Em hãy tìm những chi tiết kể về sự ra đời của Gióng? Có những chi tiết nào là chi tiết hoang đường? Qua đó, em có nhận xét gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Thời gian, địa điểm: vua Hùng thứ 6, tại làng Gióng.

- Vợ chồng ông lão phúc đức, hiếm muộn

- Bà mẹ ướm vào vết chân lạ → thụ thai 

- Mang thai 12 tháng mới sinh

- Gióng lên ba: không biết nói, cười, không biết đi.

→ Sự ra đời kì lạ, báo hiệu một con người phi thường

Nhiệm vụ 2: Sự trưởng thành của Gióng

GV đưa ra câu hỏi: 

• Sự kiện gì đã xảy ra? Tiếng nói đầu tiên của Gióng là tiếng nói gì? Em có nhận xét gì về tiếng nói ấy?

• Bà con xóm làng đã có hành động gì giúp đỡ Gióng? Ý nghĩa của hành động đó là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Hoàn cảnh: Giặc Ân xâm lược.

- Gióng cất tiếng nói muốn đi đánh giặc cứu nước.

→ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.

- Sau khi gặp sứ giả, Gióng lớn nhanh như thổi→sự trưởng thành để đáp ứng nhiệm vụ cao cả.

- Bà con góp gạo nuôi chú bé.

→ thể hiện tinh thần đoàn kết của nhân dân. Gióng là người anh hùng của nhân dân, được dân nuôi lớn, mang theo sức mạnh của toàn dân.

Nhiệm vụ 3: Gióng đánh giặc và bay về trời

GV đưa ra câu hỏi: Theo dõi văn bản và hình ảnh, cho biết chiến công phi thường mà Gióng đã làm nên là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Tư thế, hành động:

+ phi thẳng đến nơi có giặc

+ Đón đầu, giết hết lớp này đến lớp khác

→ Sự oai phong, lẫm liệt, sức mạnh không thể địch nổi của tráng sĩ

- Khi roi sắt gẫy, tráng sĩ nhổ bụi tre quật vào giặc

- Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay về trời.

…..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Câu chuyện Thánh Gióng diễn ra vào khoảng thời gian nào?

A. Đời Hùng Vương thứ tư

B. Đời Hùng Vương thứ năm

C. Đời Hùng Vương thứ sáu

D. Đời Hùng Vương thứ bảy

Câu 2: Tác phẩm Thánh Gióng thuộc thể loại truyện dân gian nào?

A. Cổ tích

B. Thần thoại

C. Ngụ ngôn

D. Truyền thuyết

Câu 3: Thời bấy giờ, bọn giặc nào đã xâm lược bờ cõi nước ta?

A. Giặc Ân

B. Giặc Tống

C. Giặc Minh

D. Giặc Thanh

Câu 4: Nghệ thuật tiêu biểu của truyện Thánh Gióng là gì?

A. Sử dụng những hình ảnh miêu tả đặc sắc

B. Xây dựng nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo

C. Lối kể chuyện hấp dẫn

D. Các sự kiện được kể một cách trung thực

Câu 5: Sự ra đời của Gióng có điều gì kì lạ?

A. Cậu có hình dạng một quả dừa

B. Lên 3 tuổi vẫn không biết đi, không biết nói cười

C. Cậu núp trong thân thể một con cóc

D. Cậu đã sinh ra từ tảng đá

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Viết đoạn văn ngắn (từ 5-7 câu) nêu ý nghĩa hình tượng Thánh Gióng.

Câu 2: Thông qua truyện Thánh Gióng, các tác giả dân gian muốn để lại bài học, ý nghĩa cuộc sống gì cho các thế hệ sau. Viết một đoạn văn (khoảng 5 -7 câu) nêu cảm nhận của em về điều đó?