Giáo án và PPT Ngữ văn 6 cánh diều Bài 3: Trong lòng mẹ

BÀI 3: TRONG LÒNG MẸ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Em hãy nêu những suy nghĩ và cảm nhận của mình về tình mẫu tử? Chia sẻ những kỉ niệm, tình cảm và ấn tượng sâu sắc của em về mẹ.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu chung

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Dựa vào tìm hiểu ở nhà, em hãy trình bày những hiểu biết về tác giả và tác phẩm? Xác định thể loại văn bản. Văn bản sử dụng ngôi kể thứ mấy? Có thể chia văn bản thành mấy phần và nội dung của từng phần?

Sản phẩm dự kiến:

1. Tác giả

- Tên: Nguyên Hồng

- Năm sinh – năm mất: (1918- 1982)

- Quê ở Nam Định. 

- Là nhà văn của phụ nữ, nhi đồng, của những người cùng khổ.

- Văn xuôi Nguyên Hồng giàu chất trữ tình, nhiều khi dạt dào những cảm xúc thiết tha, rất mực chân thành.

2. Tác phẩm

- “Những ngày thơ ấu” là tập hồi kí đăng báo 1938 in thành sách năm 1940 gồm 9 chương.

- Văn bản "Trong lòng Mẹ" là chương thứ IV của tập hồi kí.

- Thể loại: Hồi kí là một thể văn ghi chép, kể lại những biến cố đã xảy ra trong quá khứ mà tác giả đồng thời là người kể người tham gia hoặc chứng kiến.

- Ngôi kể: ngôi thứ nhất

3. Bố cục: 2 phần

- P1: Từ đầu đến… và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ?...: Cuộc đối thoại giữa bà cô cay độc và chú bé Hồng. Qua đó bộc lộ ý nghĩ, cảm xúc của chú bé Hồng về người mẹ bất hạnh.

- P2: Đoạn còn lại: Cuộc gặp lại bất ngờ với mẹ và cảm giác vui sướng cực điểm của chú bé Hồng.

Hoạt động 2. Tìm hiểu chi tiết

Nhiệm vụ 1: Hình ảnh người cô của bé Hồng

GV đưa ra câu hỏi: 

• Mở đầu đoạn trích, tác giả đã cho người đọc thấy được cảnh ngộ của nhân vật “tôi” như thế nào? Cảnh ngộ đó tạo nên thân phận của bé Hồng như thế nào?

• Hình ảnh người cô được khắc họa qua những chi tiết nào? Bà cô muốn gì khi cho rằng mẹ chú bé đang phát tài và nhất là cố ý phát âm hai tiếng em bé ngân dài, thật ngọt?

Sản phẩm dự kiến:

* Cảnh ngộ của bé Hồng:

- Cha vừa mất, mẹ bỏ nhà đi tha phương cầu thực.

- Anh em Hồng phải sống nhờ bà cô ruột.

-> Cô độc, đau khổ luôn khát khao tình yêu thương.

 => Rất đáng thương.

* Hình ảnh bà cô: 

- Xuất hiện trong cảnh ngộ thương tâm côi cút của bé Hồng.

+ Vẻ mặt tươi cười rất kịch.

+ Giọng nói ngọt ngào đầy mỉa mai cay độc.

+ Cử chỉ thân mật giả dối.

=> Gieo rắc vào đầu đứa cháu những ý nghĩ hoài nghi, khinh miệt, ruồng rẫy người mẹ bất hạnh.

- Đó là người đàn bà vô cảm, lạnh lùng, độc ác thâm hiểm, hiện thân cho thành kiến cổ hủ lạc hậu, phi nhân đạo của  xã hội thực dân nửa phong kiến lúc bấy giờ.

…..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Nhà văn Nguyên Hồng sáng tác ở thời kì nào?

A. Sau Cách mạng tháng Tám

B. Trước Cách mạng tháng Tám

C. Sáng tác trong thời gian từ 1918 - 1982

D. Sáng tác ở cả hai thời kì trước và sau Cách mạng tháng Tám

Câu 2: “Những ngày thơ ấu” của Nguyên Hồng được viết theo thể loại nào?

A. Bút kí

B. Hồi kí

C. Truyện ngắn

D. Tiểu thuyết

Câu 3: Nhan đề “Trong lòng mẹ” nói lên ý nghĩa gì?

A. Hồng được ngồi trong lòng mẹ

B. Hồng được sống trong tình yêu thương của mẹ

C. Khao khát được sống trong tình yêu thương

D. Cả A, B, C đều đúng

Câu 4: Tình huống truyện của văn bản Trong lòng mẹ là gì?

A. Cậu bé Hồng chạy theo mẹ và cùng mẹ trở về nhà.

B. Cậu bé Hồng bất hạnh, sống trong sự tàn nhẫn của họ hàng và sau đó được hạnh phúc khi gặp lại mẹ.

C. Mẹ cậu bé âu yếm dẫn bé Hồng về nhà.

D. Người cô dùng những lời lẽ cay nghiệt để nói chuyện với bé Hồng.

Câu 5: Cảm xúc bao trùm lên đoạn trích Trong lòng mẹ là gì?

A. Những nỗi đau khổ của mẹ bé Hồng

B. Những tâm địa độc ác của người cô của bé Hồng

C. Những tủi hờn của Hồng khi gặp mẹ

D. Những nỗi đau sỉ nhục và tình yêu của chú bé Hồng

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Văn bản có tiêu đề “Trong lòng mẹ”, em có đồng ý với cách đặt tiêu đề ấy không? Vì sao?

Câu 2: Viết đoạn văn ngắn 5 - 7 câu nêu cảm nhận của em về tình mẫu tử được thể hiện trong đoạn trích.