Giáo án và PPT Ngữ văn 6 cánh diều Bài 5: Thực hành tiếng Việt

BÀI 5: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt câu hỏi yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Dựa vào kiến thức đã học từ tiểu học, em hãy cho biết vai trò của thành phần chủ ngữ và vị ngữ trong câu?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu lí thuyết về mở rộng vị ngữ trong câu

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: 

• Chỉ ra vị ngữ trong câu văn sau, vị ngữ có đặc điểm gì? Tôi đang đi du lịch.

• So với vị ngữ chỉ có động từ “đi” với cụm từ “đi du lịch”, vị ngữ nào sẽ phản ánh đầy đủ hơn? Từ đó, hãy rút ra vai trò của việc mở rộng vị ngữ trong câu?

Sản phẩm dự kiến:

1. Xét ví dụ

Tôi // đang đi du lịch.

- Vị ngữ là một cụm danh từ, trong đó “đi” là động từ trung tâm.

2. Nhận xét

- Vị ngữ là một trong hai thành phần chính của câu, chỉ hoạt động, trạng thái, đặc điểm của sự vật, hiện tượng nêu ở chủ ngữ.

- Vị ngữ thường được biểu hiện bằng động từ (cụm động từ)

- Mở rộng vị ngữ là thêm cho vị ngữ thành tố phụ, làm cho ý nghĩa của câu được đầy đủ, rõ ràng hơn, phù hợp với ngữ cảnh và mục đích giao tiếp hơn.

Hoạt động 2. Tìm hiểu về cụm động từ, cụm tính từ

GV đưa ra câu hỏi: Em hãy quan sát cụm động từ ở ví dụ trên, hãy chỉ ra mô hình cấu tạo của cụm động từ?

Sản phẩm dự kiến:

- Những từ làm phụ ngữ ở phần trước: đã, sẽ, đang, sắp…

- Những từ làm phụ ngữ phía sau bổ sung cho phần trung tâm: thường là các danh từ

- Từ trung tâm: động từ hoặc tính từ

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Vị ngữ là gì?

A. Là thành phần chính trong câu chỉ người, sự vật làm chủ sự việc. 

B. Là thành phần chính trong câu dùng để nêu rõ hoạt động, đặc điểm, bản chất, tính chất, trạng thái.. của người, sự vật đã được nhắc đến trong câu.

C. Là thành phần phụ của câu, bổ sung cho nòng cốt câu, tức là bổ nghĩa cho chủ ngữ.

D. Là thành phần phụ đứng trước hoặc sau động từ hoặc tính từ để bổ nghĩa cho động từ hay tính từ đó và góp phần tạo thành cụm động từ hay cụm tính từ.

Câu 2: Vị ngữ thường có cấu tạo?

A. Động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ, danh từ hoặc cụm danh từ

B. Phó từ chỉ quan hệ thời gian

C. Đại từ, chỉ từ, lượng từ

D. Tình thái từ

Câu 3: Vị ngữ là thành phần thường trả lời cho các câu hỏi nào?

A. Làm gì? Ai? Cái gì? 

B. Làm gì? Như thế nào? Là gì?

C. Ai? Cái gì? Con gì? Việc gì?

D. Khi nào? Cái gì? Con gì?

Câu 4: Không thể thêm vị ngữ nào vào chỗ trống của câu sau “Giữa cánh đồng lúa chín,..”

A. Bà con đang gặt hái sôi nổi

B. Các loài chim hót vang

C. Xe máy, ô tô đi lại nườm nượp, bóp còi inh ỏi

D. Từng đàn cò trắng lượn ngang.

Câu 5: Câu “Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình, chỉ trong vòng sáu tháng” sai ở đâu?

A. Thiếu chủ ngữ và vị ngữ

B. Thiếu chủ ngữ

C. Thiếu vị ngữ

D. Thiếu thành phần phục của câu

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Hãy viết một đoạn văn ngắn về một sự kiện lịch sử mà em nhớ và ấn tượng nhất, sau đó liệt kê ra các cụm danh từ trong đoạn văn ?

Câu 2: Viết đoạn văn (khoảng 4 - 5 dòng) nêu cảm nghĩ của em về một văn bản thông tin đã học (trong đoạn văn đó có sử dụng vị ngữ là cụm từ). Xác định vị ngữ là cụm từ trong đoạn văn đó.