Giáo án và PPT Ngữ văn 6 cánh diều Bài 2: Ca dao Việt Nam

BÀI 2: CA DAO VIỆT NAM

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Em có biết bài ca dao dân ca nào về tình cảm gia đình không? Hãy đọc và trao đổi cùng các bạn trong nhóm.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu chung

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Em hãy trình bày đặc điểm thể loại?

Sản phẩm dự kiến:

1. Đọc- chú thích

2. Thể thơ

- Cùng chủ đề về tình cảm gia đình.

- Bài thơ ngắn

- Thể thơ: lục bát.

- Nội dung phản ánh: tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước, cuộc sống lao động sản xuất…

Hoạt động 2. Tìm hiểu chi tiết

Nhiệm vụ 1: Bài ca dao 1

GV đưa ra câu hỏi: 

• Bài ca dao là lời nói của ai với ai? Nói về việc gì?

• Công lao trời biển của cha mẹ được diễn tả qua những hình ảnh, chi tiết nào?

• Em hiểu gì về hình ảnh “núi ngất trời” và “nước ngoài biển Đông”?

• Em có nhận xét gì về cách dùng hình ảnh so sánh ở đây? So sánh như vậy nhằm khẳng định điều gì về công lao của cha mẹ?

• Em hiểu “cù lao 9 chữ” như thế nào?

• Cảm nhận của em về ngôn ngữ, giọng điệu ở cuối bài ca dao? Ẩn chứa trong đó là lời nhắn nhủ nào tới những người làm con?

Sản phẩm dự kiến:

- Lời mẹ ru con, nói với con về công lao cha mẹ và bổn phận của người làm con.

+ Công cha - núi ngất trời

+ Nghĩa mẹ - nước ngoài biển Đông.

-> Hình ảnh so sánh cụ thể

=> Khẳng định công lao to lớn của cha mẹ đối với con cái.

- "Cù lao 9 chữ ghi lòng con ơi !"

-> Giọng điệu tôn kính, nhắn nhủ, tâm tình.         

=> Lời khuyên thấm thía, sâu sắc về bổn phận trách nhiệm của con cái.

Nhiệm vụ 2: Bài ca dao 2

GV đưa ra câu hỏi: Bài thơ sử dụng biện pháp nghệ thuật gì, thể hiện tình cảm nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Sử dụng biện pháp so sánh.

- Nhấn mạnh mỗi con người đều có cội nguồn, phải biết ơn và trân trọng.

…..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Từ “hai thân” trong câu “Yêu nhau thể tay chân/ Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy” ý nhằm chỉ ai?

A. Hai anh em

B. Bố và mẹ

C. Ông và bà

D. Hai người hàng xóm

Câu 2: Chọn khái niệm đúng về ca dao?

A. Là tên gọi chung của các thể loại trữ tình dân gian kết hợp giữa lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.

B. Kể về những sự kiện và nhân vật có liên quan đến lịch sử, thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo; thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với nhân vật và sự kiện lịch sử được kể đến.

C. Sáng tác dân gian thuộc loại hình tự sự, chủ yếu sử dụng yếu tố nghệ thuật kì ảo để thể hiện cái nhìn hiện thực của nhân dân với đời sống, bộc lộ quan niệm về đạo đức cũng như về công lí xã hội và ước mơ một cuộc sống tốt đẹp hơn của nhân dân lao động.

D. Loại truyện được kể, bằng văn xuôi hoặc văn vần, mượn chuyện của đồ vật, con vật,... hoặc về chính con người để nói bóng gió,kín đáo chuyện con người, nhằm khuyên nhủ, răn dạy con người ta một bài học nào đó trong cuộc sống.

Câu 3: Thể thơ được sử dụng nhiều nhất trong ca dao là thể thơ nào?

A. Thơ 5 chữ

B. Thơ 6 chữ

C. Thơ 8 chữ

D. Lục bát

Câu 4: Đặc sắc nghệ thuật của các bài Ca dao Việt Nam là gì?

Chọn đáp án không phù hợp:

A. Sử dụng thể thơ lục bát gần gũi, trữ tình

B. Hình ảnh ví von, so sánh quen thuộc, dễ liên tưởng

C. Giọng thơ trang trọng

D. Ngôn ngữ không theo hình thức đối đáp mà chỉ là lời nhắn nhủ, tâm tình

Câu 5: Các bài ca dao về tình cảm gia đình giáo dục chúng ta điều gì?

A. Lòng biết ơn, sự hiếu thảo

B. Tình yêu thương

C. Sự kính trọng

D. Tất cả đáp án trên

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Hãy tưởng tượng và vẽ minh họa cho bài ca dao thứ nhất và miêu tả nội dung bức tranh bằng lời.

Câu 2: Em thích bài ca dao nào nhất? Vì sao?