BÀI 20: SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT

(20 câu)

1. NHẬN BIẾT (4 câu)

Câu 1. Sinh trưởng sơ cấp ở thực vật là gì?

Trả lời:

Là kết qủa hoạt động của mô phân sinh đỉnh và mô phân sinh lóng dẫn đến sự gia tăng chiều cao của cây và chiều dài của rễ.

Câu 2. Sinh trưởng thứ cấp ở thực vật là gì?

Trả lời:

Là kết quả phân chia của tế bào mô phân sinh bên có ở thân và rễ của các cây hai lá mầm.

Câu 3. Hormone ở thực vật là gì?

Trả lời:                            

Là các chất hữu cơ có hoạt tính sinh học cao, được tổng hợp với lượng nhỏ các cơ quan, bộ phận nhất định trong cây, tham gia điều tiết các hoạt động sống ở thực vật.

Câu 4. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở thực vật?

Trả lời:

Một số yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở thực vật là: Nước, ánh sáng, nhiệt độ, chất dinh dưỡng, các hormone khi bị kích thích,….

2. THÔNG HIỂU (6 câu)

Câu 1. Trình bày về các loại hormone ở thực vật?

Trả lời:

- Auxin: Auxin thúc đẩy sự kéo dài và phân chia tế bào, giúp cây tăng trưởng và phát triển. Nó cũng giúp thực vật tìm kiếm ánh sáng để có thể phát triển hướng đúng.

- Gibberellin: Gibberellin giúp kích thích sự phát triển của thân cây, củng cố cấu trúc của cây và giúp cây phát triển nhanh hơn.

- Cytokinin: Nó giúp tăng tốc độ phân chia tế bào và sự phát triển của cây, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trạng thái trẻ của cây.

- Ethylene: Ethylene được sản xuất bởi thực vật trong điều kiện stress và giúp đẩy nhanh quá trình trưởng thành và chín của quả. Ethylene cũng giúp quản lý quá trình rụng lá và rụng hoa.

- Abscisic acid (ABA): ABA giúp điều chỉnh quá trình chuyển động của cây, đặc biệt là trong điều kiện khô hạn. Nó làm chậm sự tăng trưởng của cây để tiết kiệm nước và giúp thực vật chịu đựng được những điều kiện khắc nghiệt hơn.

Câu 2. Phân tích sự khác nhau của sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp?

Trả lời:

- Sinh trưởng sơ cấp: Quá trình này xảy ra nhanh chóng trong giai đoạn đầu của sự sống của cây.

- Sinh trưởng thứ cấp: Quá trình này xảy ra trong suốt cuộc đời của cây và diễn ra chậm hơn so với sinh trưởng sơ cấp.

- Đặc điểm khác nhau: Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp khác nhau về mục đích, quy mô, tốc độ và cơ chế điều khiển.

+ Sinh trưởng sơ cấp tập trung vào việc tạo ra cơ bản cho cây phát triển.

+ Sinh trưởng thứ cấp tập trung vào việc duy trì và phát triển các cơ quan sinh sản của cây.

+ Sinh trưởng sơ cấp diễn ra nhanh hơn và được điều khiển chủ yếu bởi các chất điều hòa sinh trưởng.

+ Sinh trưởng thứ cấp diễn ra chậm hơn và phụ thuộc vào nhiều yếu tố bên ngoài như ánh sáng, nước và dinh dưỡng.

Câu 3. Trình bày mối tương quan giữa các hormone trong thực vật?

Trả lời:

* Mối tương quan hormone của thực vật có hai dạng là: Tương quan chung và tương quan riêng.

- Tương quan chung:

+ Tương quan chung là tương quan giữa hormone thuộc nhóm kích thích sinh trưởng với hormone thuộc nhóm ức chế sinh trưởng.

+ Ở giai đoạn cây đang sinh trưởng và phát triển, hormone kích thích được tổng hợp với lượng lớn, chi phối và thúc đẩy hình thành các cơ quan sinh dưỡng. Khi cây chuyển sang giai đoạn sinh sản và bước vào giai đoạn già hoá, hormone ức chế được tổng hợp với lượng tăng dần.

+ Căn cứ vào kiểu tương quan này, người ta có thể điều khiển thời gian ra hoa, tạo quả,

chín của quả,... thông qua các biện pháp kĩ thuật như sử dụng hormone ngoại sinh, gây

stress,... để phục vụ mục đích của con người.

- Tương quan riêng:

 - Là tương quan giữa hai hay nhiều loại hormone khác nhau thuộc cùng một nhóm hay khác nhóm. Một quá trình phát triển có thể được kích thích bởi một hoặc nhiều loại hormone, đồng thời lại bị ức chế bởi loại hormone khác.

Câu 4. Trình bày quá trình phát triển ở thực vật có hoa?

Trả lời:

- Sinh trưởng ban đầu (Giai đoạn hạt – Giai đoạn non trẻ): Khi hạt giống được nảy mầm, nó sẽ phát triển thành một cây non, có thân cây, lá và rễ. Trong giai đoạn này, cây sẽ tiếp nhận năng lượng từ ánh sáng mặt trời và chuyển hóa nó thành chất hữu cơ thông qua quá trình quang hợp.

- Phát triển cây trưởng thành (Giai đoạn trưởng thành): Khi cây trưởng thành, nó sẽ tiếp tục phát triển thêm các cơ quan mới như hoa, quả và hạt. Các hoa được hình thành trên đầu của cây và chứa phần sinh dục của nó.

- Thụ phấn (Giai đoạn sinh sản): Phấn hoa sẽ được chuyển từ phần đực của hoa sang phần cái của hoa để giao phối. Sau khi thụ phấn xảy ra, quả bắt đầu phát triển từ hoa. Quả có thể là loại quả thịt hoặc loại quả khô, tùy thuộc vào loài cây.

- Rụng lá và lá khô (Giai đoạn già): Trong mùa thu, cây sẽ rụng đi các lá cũ và bắt đầu đưa ra lá mới để tiếp tục quá trình quang hợp. Những lá cũ rụng sẽ trở thành phân bón tự nhiên để hỗ trợ sự phát triển của cây.

- Chu kỳ nghỉ đông: Trong mùa đông, nhiệt độ giảm và ánh sáng mặt trời giảm sút, do đó cây sẽ giảm sự hoạt động và chuẩn bị cho một chu kỳ mới của sinh trưởng và phát triển khi mùa xuân đến.

Câu 5. Trình bày sự phù hợp của bộ rễ phù hợp với sự sinh trưởng và phát triển của thực vật?

Trả lời:

* Bộ rễ của thực vật có vai trò rất quan trọng trong việc cung cấp nước, dinh dưỡng và hỗ trợ sự sinh trưởng và phát triển của cây. Sự phù hợp của bộ rễ với sự sinh trưởng và phát triển của thực vật được thể hiện qua các đặc điểm sau:

- Hấp thụ nước và dinh dưỡng: Bộ rễ của thực vật có khả năng hấp thụ nước và dinh dưỡng từ đất để cung cấp cho các cơ quan khác của cây, đảm bảo sự sinh trưởng và phát triển của cây.

- Tăng trưởng và phát triển: Bộ rễ phải có khả năng tăng trưởng và phát triển để đáp ứng nhu cầu của. Nó cũng phải phù hợp với kích thước và khối lượng của thân cây và hệ thống lá để cung cấp đủ dinh dưỡng cho toàn bộ cây.

- Tương tác với môi trường: Bộ rễ cần phù hợp với môi trường sống của cây, bao gồm đất, ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm.

- Độ bền và khả năng chống lại bệnh tật: Bộ rễ cần phải có độ bền và khả năng chống lại bệnh tật để đảm bảo sự sống của cây. Nó cũng phải có khả năng phục hồi và tái tạo sau khi bị tổn thương.

Câu 6. Nếu cũng cấp đủ ánh sáng, nước, khí oxi, chất khoáng mà cây vẫn chết, thì nguyên nhân có thể là do?

Trả lời:

Có thể do một số nguyên nhân sau đây:

- Đất không phù hợp: Đất quá nghèo hoặc quá giàu chất dinh dưỡng đều có thể gây ra sự chết cây.

- Bệnh và sâu bọ: Chúng có thể gây ra sự suy yếu và chết cây nếu không được xử lý kịp thời.

- Thời tiết khắc nghiệt: Thời tiết khắc nghiệt, chẳng hạn như đóng băng, gió lớn, hoặc nắng nóng quá mức, có thể gây ra sự chết cây.

- Phản ứng hóa học: Một số chất hóa học, chẳng hạn như thuốc trừ sâu, thuốc trừ cỏ hoặc phân bón quá liều có thể gây ra sự chết cây nếu không được sử dụng đúng cách.

- Lỗi trong quá trình chăm sóc: Một số lỗi trong quá trình chăm sóc cây, chẳng hạn như quá nước hoặc không tưới nước đúng cách, có thể gây ra sự chết cây.

3. VẬN DỤNG (7 câu)

Câu 1. Tại sao cây trồng cần phải được bổ sung hormone sinh trưởng?

Trả lời:

Khi cây trồng thiếu hormone sinh trưởng, chúng có thể không phát triển đầy đủ hoặc không phát triển đúng cách. Việc bổ sung hormone có thể giúp tăng cường sự sinh trưởng, tăng cường khả năng chống chịu với các bệnh và môi trường khắc nghiệt, và cải thiện năng suất cây trồng.

Câu 2. Những hormone sinh trưởng như gibberellin có thể được sử dụng để điều khiển thời gian và mức độ chín của trái cây như thế nào? Cho ví dụ minh họa?

Trả lời:

Gibberellin có thể kích thích sự tăng trưởng của trái cây và tăng cường quá trình chín. Điều này có thể được sử dụng để điều khiển thời gian và mức độ chín của trái cây. Ví dụ, việc phun gibberellin trên trái táo có thể kéo dài thời gian cho đến khi táo chín hoàn toàn.

 Câu 3. Làm thế nào để tăng tốc độ sinh trưởng của các loại cây trồng như cà phê hay cao su?

Trả lời:

Có thể tăng tốc độ sinh trưởng của cây trồng bằng cách tăng cường ánh sáng, cung cấp đủ chất dinh dưỡng, tưới nước đúng cách và sử dụng phân bón phù hợp.

Câu 4. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự phát triển của các loại cây trồng như lúa, ngô hay khoai tây?

Trả lời:

Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng bao gồm nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, chất dinh dưỡng, độ pH của đất, độ thông thoáng của đất, và sự tác động của côn trùng và các tác nhân bệnh hại.

Câu 5. Làm thế nào để xác định thời điểm thu hoạch hoa quả đúng lúc?

Trả lời:

Thời điểm thu hoạch hoa quả đúng lúc phụ thuộc vào loại cây trồng và các chỉ số như màu sắc, kích thước, độ chín và độ mềm của quả. Thông thường, việc xác định thời điểm thu hoạch đúng lúc được thực hiện bằng cách quan sát quả, kiểm tra chất lượng, độ chín và độ mềm, và thử nghiệm trên một số quả để đảm bảo chúng đạt độ chín và chất lượng mong muốn.

Câu 6. Hãy cho ví dụ về sử dụng gibberellin để điều khiển thời gian và mức độ chín của trái cây

Trả lời:

Ví dụ về sử dụng gibberellin để điều khiển thời gian và mức độ chín của trái cây: Trong sản xuất nho, nhà vườn có thể sử dụng gibberellin để kéo dài thời gian cho đến khi nho chín hoàn toàn và đạt được kích thước lớn hơn. Ngoài ra, trong sản xuất đào, gibberellin cũng có thể được sử dụng để kích thích sự tăng trưởng của trái cây và giúp đào chín đều.

Câu 7. Tại sao khi để các loại quả xanh gần các loại quả chín thì quả xanh sẽ chín nhanh hơn?

Trả lời:

Khi để các loại quả xanh gần các loại quả chín, quả chín sẽ tiết ra một loại khí gọi là ethylene. Ethylene là một loại hormone sinh học tự nhiên được sản xuất bởi các loại quả khi chúng chín. Khí ethylene này sẽ lan tỏa trong không khí và ảnh hưởng đến các quả xanh gần đó, làm cho quá trình chín của chúng diễn ra nhanh hơn.

4. VẬN DỤNG CAO (3 câu)

Câu 1. Bằng cách nào các yếu tố môi trường như ánh sáng, nước và chất dinh dưỡng ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa carbon và sinh trưởng của cây trồng? Lấy ví dụ để chứng minh?

Trả lời:

* Ánh sáng, nước và chất dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình quang hợp và chuyển hóa carbon, từ đó ảnh hưởng đến tốc độ sinh trưởng của cây trồng. Các yếu tố này có thể tác động đến quá trình hấp thụ nước và chất dinh dưỡng của cây, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất đường và quang hợp của cây.

* Ví dụ:

- Ánh sáng: Cây cà chua cần ánh sáng để thực hiện quá trình quang hợp, trong đó năng lượng từ ánh sáng được sử dụng để hấp thụ carbon dioxide từ không khí và sản xuất đường và oxy. Điều này giúp cây cà chua tăng trưởng và phát triển.

- Chất dinh dưỡng: Cây cà chua cần nhiều chất dinh dưỡng để tăng trưởng và sản xuất trái. Các chất dinh dưỡng như nitơ, photpho, kali và các khoáng chất khác được hấp thụ từ đất và bổ sung cho quá trình chuyển hóa carbon. Nếu thiếu chất dinh dưỡng, cây cà chua sẽ phát triển chậm và không sản xuất được trái.

Câu 2. Tại sao một số cây trồng có thể sinh trưởng và phát triển tốt ở môi trường có nhiều độc tố và chất ô nhiễm, trong khi các loài cây khác lại không thể? Cho ví dụ để chứng minh?

Trả lời:

* Một số loài cây trồng có khả năng chịu đựng và phát triển tốt ở môi trường có nhiều độc tố và chất ô nhiễm do chúng có khả năng chuyển hóa và loại bỏ các chất độc hại này. Điều này có thể liên quan đến việc sản xuất enzym đặc biệt trong cây trồng, cho phép chúng chuyển hóa các chất độc hại thành dạng không độc hại.

* Ví dụ:

Cây dại Bắc Mỹ được biết đến là loài cây khá chịu đựng và phát triển tốt ở môi trường có nhiều độc tố và chất ô nhiễm, chẳng hạn như ở các bãi đổ rác hoặc các vùng đất ô nhiễm. Cây dại Bắc Mỹ có khả năng chịu đựng độc tố được nâng cao thông qua khả năng tăng cường quá trình chuyển hóa và loại bỏ các hợp chất độc hại trong cây.

Câu 3. Làm thế nào các tế bào và mô của cây trồng tương tác với nhau để điều chỉnh quá trình sinh trưởng và phát triển của cây?

Trả lời:

Các tế bào và mô của cây trồng có thể tương tác với nhau thông qua các tín hiệu hóa học như hormone và chất truyền thông khác, để điều chỉnh quá trình sinh trưởng và phát triển của cây. Ví dụ, tế bào ở đầu rễ có thể sản xuất auxin để kích thích sự phát triển của rễ, trong khi các mô của cây trồng khác có thể sản xuất cytokinin để kích thích sự phát triển của thân cây và lá.