BÀI 8: DINH DƯỠNG VÀ TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT

(19 câu)

1. NHẬN BIẾT (3 câu)

Câu 1. Dinh dưỡng ở động vật là?

Trả lời:

Quá trình lấy chất dinh dưỡng ở dưới dạng thức ăn và tổng hợp thành các chất sống của cơ thể, đảm bảo cho cơ thể tồn tại và phát triển.

Câu 2. Tiêu hóa ở động vật là gì?

Trả lời:

Tiêu hoá ở động vật là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.

Câu 3. Quá trình dinh dưỡng của động vật có mấy giai đoạn? Là những giai đoạn nào?

Trả lời:                            

Có 4 giai đoạn bao gồm

- Lấy thức ăn

- Tiêu hóa thức ăn

- Hấp thụ chất dinh dưỡng

- Đồng hóa các chất

2. THÔNG HIỂU (6 câu)

Câu 1. Phân tích cách tiêu hóa thức ăn ở động vật chưa có cơ quan tiêu hóa?

Trả lời:

- Các động vật chưa có cơ quan tiêu hóa, chẳng hạn như nhện, ong, kiến và một số loài sâu bướm, có cơ chế tiêu hóa thức ăn khác với các động vật có cơ quan tiêu hóa. Thay vì nuốt và tiêu hóa thức ăn trong dạ dày, chúng sử dụng các phương pháp khác để tiêu hóa thức ăn.

- Các động vật này thường sử dụng các loại enzyme đặc biệt để tiêu hóa thức ăn. Ví dụ, nhện sử dụng enzyme để phân hủy thức ăn bên trong các túi tiêu hóa bên ngoài cơ thể của chúng.

- Một số động vật chưa có cơ quan tiêu hóa có thể tiêu thụ chất dinh dưỡng qua bề mặt cơ thể của chúng. Ví dụ, một số loài sâu trưởng thành ăn phấn hoa bằng cách nuốt phấn hoa và hấp thụ chất dinh dưỡng qua bề mặt cơ thể của chúng.

- Tóm lại, các động vật chưa có cơ quan tiêu hóa sử dụng enzyme, vi khuẩn, hoặc bề mặt cơ thể để tiêu hóa thức ăn.

Top of Form

Câu 2. Phân tích cách tiêu hóa thức ăn ở động vật có túi tiêu hóa?

Trả lời:

- Quá trình tiêu hóa của các động vật có túi tiêu hóa bắt đầu với việc nuốt thức ăn và đưa nó xuống túi tiêu hóa, một phần của bộ phận tiêu hóa bên ngoài cơ thể. Tại đây, thức ăn bị xé nhỏ và tiêu hóa bởi các enzyme và acid trong túi tiêu hóa. Sau đó, thức ăn tiếp tục đi xuống vào các khu vực tiêu hóa khác nhau của cơ quan tiêu hóa, như dạ dày và ruột. Tại đây, các chất dinh dưỡng được hấp thụ vào cơ thể, còn các chất thải được đưa ra khỏi cơ thể qua hậu môn.

- Các động vật có túi tiêu hóa thường có khả năng thích ứng với thức ăn khác nhau. Ví dụ, chim ăn hạt, con mồi và côn trùng có thể có các loại túi tiêu hóa khác nhau để tiêu hóa các loại thức ăn khác nhau.

Câu 3. Phân tích các tiêu hóa thức ăn ở động vật có ống tiêu hóa?

Trả lời:

- Quá trình tiêu hóa ở động vật có ống tiêu hóa bắt đầu từ khi chúng nuốt thức ăn, sau đó thức ăn đi qua ống tiêu hóa qua các khu vực khác nhau của cơ quan tiêu hóa. Ở đó, các chất dinh dưỡng được tiêu hóa và hấp thụ vào cơ thể, còn các chất thải được đưa ra khỏi cơ thể qua hậu môn.

- Các động vật có ống tiêu hóa có các bộ phận tiêu hóa khác nhau. Ví dụ, ở người, cơ quan tiêu hóa bao gồm miệng, hầu hết các bộ phận trong cơ thể và hậu môn. Trong miệng, thức ăn bị xé nhỏ và được trộn với nước bọt và enzyme tiêu hóa. Sau đó, thức ăn đi qua thực quản và tiếp tục đi xuống dạ dày, nơi nó tiếp tục được xử lý bởi enzyme và acid tiêu hóa. Sau đó, thức ăn tiếp tục đi xuống qua ruột non và ruột già, nơi các chất dinh dưỡng được hấp thụ và các chất thải được đưa ra khỏi cơ thể qua hậu môn.

- Các động vật khác, chẳng hạn như cua và tôm, có cơ quan tiêu hóa khác nhau để giúp tiêu hóa thức ăn của chúng.

Câu 4. Trình bày quá trình tiêu hóa ở ruột non?

Trả lời:

- Tiêu hóa cơ học: Các nhu động của ruột non (co thắt từng đoạn, dao động kiểu con lắc và nhu động kiểu làn sóng) có tắc dụng nhào trộn thức ăn với dịch tụy, dịch mật, dịch ruột, đồng thời đẩy thức ăn từ ruột non về phía ruột già.

- Tiêu hóa hóa học: Các enzyme trong dịch ruột và dịch tụy thủy phân các chất dinh dưỡng trong thức ăn thành các chất dinh dưỡng đơn giản có thể hấp thụ được.

Câu 5. Phân tích sự đồng hóa và sử dụng chất dinh dưỡng ở động vật?

Trả lời:

- Sự đồng hóa là quá trình phân hủy thức ăn thành các chất dinh dưỡng đơn giản hơn, chẳng hạn như các axit amin, đường và lipid. Quá trình này bắt đầu trong miệng của động vật. Sau đó, thức ăn đi qua ống tiêu hóa, nơi các enzyme được tiết ra để phân hủy các chất dinh dưỡng thành các hợp chất đơn giản hơn.

- Sau khi các chất dinh dưỡng được đồng hóa, chúng sẽ được hấp thu vào máu và chuyển đến các tế bào của cơ thể để sử dụng như là nguồn năng lượng. Các chất dinh dưỡng còn lại sẽ được lưu trữ trong cơ thể để sử dụng cho những lần sau.

- Các động vật sử dụng các phương pháp khác nhau để sử dụng chất dinh dưỡng một cách hiệu quả. Chẳng hạn, các loài ăn thịt sẽ sử dụng các enzyme để phân hủy protein thành axit amin, trong khi đó, các loài ăn thực vật có thể sản xuất các enzyme để phân hủy tế bào thành tinh bột và đường.

- Đối với những động vật có khả năng tiêu hóa chất xơ, chúng có thể sử dụng vi khuẩn và vi sinh vật trong đường ruột để phân hủy các chất xơ thành các chất dinh dưỡng có thể hấp thụ.

Câu 6. Quá trình chuyển hóa và hấp thụ các chất dinh dưỡng ở động vật diễn ra tại các bộ phận và cơ quan nào ở động vật?

Trả lời:

Quá trình hấp thụ các chất dinh dưỡng ở động vật diễn ra chủ yếu tại đường ruột và các cơ quan liên quan đến nó, bao gồm

- Miệng: Quá trình tiêu hóa bắt đầu tại miệng với sự giúp đỡ của nước bọt và enzyme có trong nước bọt để phân hủy thức ăn.

- Dạ dày: Sau khi thức ăn được nhai và nuốt xuống dạ dày, nó được xử lý bởi nước dạ dày và các enzyme có trong nước dạ dày.

- Ruột non: Thức ăn từ dạ dày chuyển đến ruột non, nơi các enzyme tiếp tục giải phóng chất dinh dưỡng. Tại đây, các chất dinh dưỡng hấp thụ vào thành mạch máu và sau đó chuyển đến gan để được xử lý.

- Ruột già: Sau khi thức ăn được tiêu hóa ở ruột non, chất dinh dưỡng và nước tiếp tục di chuyển đến ruột già, nơi các chất dinh dưỡng cuối cùng được hấp thụ.

- Gan: Gan có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa chất dinh dưỡng. Nó xử lý các chất dinh dưỡng được hấp thụ từ ruột non và ruột già và chuyển chúng đến toàn bộ cơ thể.

- Thận: Thận loại bỏ các chất thải khỏi cơ thể, bao gồm cả chất dinh dưỡng không được sử dụng.

3. VẬN DỤNG (7 câu)

Câu 1. Vì sao càng nhai cơm lâu thì càng cảm thấy có vị ngọt trong miệng?

Trả lời:

Khi ta nhai cơm lâu trong miệng thấy có cảm giác ngọt vì tinh bột trong cơm đã chịu tác dụng của enzyme amilase trong nước bọt và biến đổi một thành phần thành đường mantose, đường này đã tác động vào các gai vị giác trên lưỡi cho ta cảm giác ngọt.

Câu 2. Vì sao cả trâu và bò đều ăn cỏ nhưng thịt trâu lại khác thịt bò?

Trả lời:

Thịt có liên quan đến cấu trúc của protein, mà cấu trúc protein đặc thù do gen mã hóa. Tuy có thể có những đặc tính giống nhau hay cùng điều kiện sống nhưng thịt trâu và thịt bò khác nhau.

Khi cơ chất (Cỏ) vào cơ thể, thì việc còn lại là sự tổng hợp hay các phản ứng sinh hóa khác nhau tùy thuộc vào từng loài hay từng cá thể. Mỗi một loài hay mỗi một cá thể trong quần thể có khả năng thích ứng, hấp thu hay tổng hợp các chất dinh dưỡng khác nhau cách không ít thì nhiều. Vì vậy mà có sự không giống nhau giữa thịt trâu và thịt bò, thậm chí giữa những con bò với nhau.

 Câu 3. Đối với trẻ mới biết đi; trẻ em, thiếu niên; và độ tuổi dạy thì, lượng calo cần được cung cấp cho mỗi ngày để duy trì sự cân bằng thể trạng của cơ thể là bao nhiêu?

Trả lời:

- Đối với trẻ mới biết đi thì cần khoảng 1 200 đến 1 400 calo mỗi ngày

- Đối với trẻ em, thiếu niên thì cần trung bình 2 000 – 2 800 calo mỗi ngày

- Đối với trẻ lớn hơn, ở độ tuổi dậy thì, thanh niên thì cần trung bình 2 400 – 3 000 calo mỗi ngày

Câu 4. Theo một số nghiên cứu thực tế thì khi bắt thỏ không đc túm ở bụng mà phải túm ở tai. Bạn hãy giải thích điều này bằng kiến thức khoa học?

Trả lời:

Vì Thỏ là loại động vật có dạ dày đơn, trong đó quan trọng nhất là ruột tịt. Khi bắt thỏ nếu ta túm phải ruột tịt thì thỏ sẽ bị rối loạn tiêu hoá hoặc xuất huyết đường ruột gây tử vong cho thỏ. Vì vậy khi bắt thỏ ta ko được túm ở bụng.

Câu 5. Tại sao khi làm món dạ dày lợn người ta sẽ thường không làm thật sạch như mề gà, vịt, hay bất cứ loại dạ dày của con vật nào khác?

Trả lời:

Tuy lợn là loài ăn tạp nhưng lợn lại chủ yếu ăn thực vật nhiều hơn. Do vậy, trong dạ dày lợn có nhiều vi sinh vật để phân giải cenlulose trong thực vật mà những vi sinh vật này có lợi cho hệ tiêu hoá của con người. Vậy nên, khi làm dạ dày lợn người ta ko làm sạch.

Câu 6. Ông bà ta thường hay nói “Lôi thôi như các trôi lòi ruột”, dùng kiến thức khoa học để giải thích tác dụng của ruột các trôi đối với bản thân nó?

Trả lời:

Do thức ăn chính của cá trôi là thực vật, mà thực vật có chứa nhiều cenlulose. Vậy nên, ruột cá trôi dài để có thể phân giải hết lượng cenlulose đó. Đồng thời ruột dài thì có thể hấp thụ được tối đa nguồn chất dinh dưỡng cho cơ thể.

Câu 7. Dân gian có câu “thẳng như ruột ngựa” hãy cho biết, theo khía cạnh khoa học sinh học, bạn hãy cho biết ruột ngựa thẳng thì có ý nghĩa gì với ngựa?

Trả lời:

- Ruột ngựa phải thẳng vì điều này giúp cho quá trình tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng diễn ra hiệu quả hơn. Điều này đặc biệt quan trọng đối với ngựa vì chúng là động vật ăn cỏ và phải tiêu hóa một lượng lớn chất xơ từ thức ăn để cung cấp năng lượng và duy trì sức khỏe.

- Ruột thẳng cũng giúp cho việc loại bỏ chất thải và chất độc hại khỏi cơ thể dễ dàng hơn. Nếu ruột uốn cong, các chất thải có thể bị mắc kẹt trong các khúc quanh cong, gây ra các vấn đề về sức khỏe và khó khắc phục.

4. VẬN DỤNG CAO (3 câu)

Câu 1. Giả sử một con vật ăn một lượng thức ăn nhất định và sau đó đo lường khối lượng phân thải ra. Số liệu cụ thể như sau:

Khối lượng thức ăn được ăn là 500g

Khối lượng phân thải ra là 50g

Hãy tính toán hiệu suất tiêu hóa của con vật này?

Trả lời:

- Tỉ lệ phân thải và thức ăn là:

50g/500g = 0,1g

- Tỉ lệ trên có thể được chuyển đổi sang dạng phần trăm bằng cách nhân với 100, ta có:

0,1 × 100 = 10%

Vì vậy, hiệu suất tiêu hóa của con vật trong ví dụ này là 10%. Điều này có nghĩa là chỉ có 10% lượng thức ăn đã được tiêu hóa và hấp thu bởi cơ thể của động vật, trong khi 90% còn lại đã bị đào thải ra ngoài.

Câu 2. Giả sử một con vật được cho ăn một lượng thức ăn nhất định, và sau đó đo lường lượng dinh dưỡng hấp thu được từ thức ăn đó. Số liệu cụ thể như sau:

Lượng thức ăn được ăn là 500g

Lượng protein hấp thu là 50g

Lượng carbohydrate hấp thu là 80g

Lượng lipid hấp thu là 30g

Hãy tính toán tổng lượng dinh dưỡng hấp thu của con vật?

Trả lời:

- Tổng lượng thức ăn đã ăn bằng tổng lượng protein, carbohydrate và lipid:

50g + 80g + 30g = 160g

- Tỷ lệ dinh dưỡng hấp thu bằng tổng lượng dinh dưỡng hấp thu chia cho lượng thức ăn đã ăn:

160g / 500g = 0,32g

- Tỷ lệ trên có thể được chuyển đổi sang dạng phần trăm bằng cách nhân với 100, ta có: 7

0,32 × 100 = 32%

Vì vậy, động vật trong ví dụ này hấp thu được khoảng 32% dinh dưỡng từ lượng thức ăn đã ăn.

Câu 3. Làm thế nào đường ruột của các loài động vật có thể phân biệt được các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể và các chất độc hại, đồng thời loại bỏ những chất không cần thiết và chất thải?

Trả lời:

Các đường ruột của các loài động vật có một số cơ chế để phân biệt các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể và các chất độc hại, đồng thời loại bỏ những chất không cần thiết và chất thải.

- Hệ thống tiêu hóa: Hệ thống tiêu hóa của động vật, bao gồm miệng, thực quản, dạ dày và ruột, có khả năng phân biệt các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể và các chất độc hại. Khi các chất thức ăn được tiêu hóa, các enzyme và acid trong dạ dày và ruột sẽ phân hủy các phân tử lớn thành các chất nhỏ hơn, dễ hấp thu hơn bởi cơ thể. Đồng thời, các chất độc hại cũng sẽ được loại bỏ khỏi cơ thể thông qua hệ thống tiêu hóa.

- Sự hấp thu: Sau khi các chất dinh dưỡng được phân hủy, chúng sẽ được hấp thu qua thành màng ruột và đi vào máu. Màng ruột có các cấu trúc nhỏ như tuyến tá tràng và các sợi tóc trên bề mặt tạo ra diện tích lớn để hấp thu các chất dinh dưỡng. Tuy nhiên, các chất độc hại thường không được hấp thu vào cơ thể và sẽ được đưa ra khỏi đường ruột.

- Hệ thống thận: Hệ thống thận của động vật có chức năng lọc các chất thải và chất không cần thiết khỏi máu và đưa chúng ra khỏi cơ thể thông qua nước tiểu. Quá trình này giúp cân bằng các chất dinh dưỡng và chất thải trong cơ thể.

- Khả năng cảm nhận: Nhiều loài động vật có khả năng cảm nhận các chất độc hại trong thức ăn thông qua vị giác hoặc khứu giác. Chúng sẽ tránh những thức ăn có mùi hoặc vị kém chất lượng và chỉ chọn lựa những thức ăn tốt cho sức khỏe.