Câu hỏi tự luận Địa lí 7 kết nối tri thức Ôn tập Chương 3: Châu Phi (P2)
Bộ câu hỏi tự luận Địa lí 7 kết nối tri thức. Câu hỏi và bài tập tự luận Ôn tập Chương 3: Châu Phi. Bộ tài liệu tự luận này có 4 mức độ: Nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao. Phần tự luận này sẽ giúp học sinh hiểu sâu, sát hơn về môn học Địa lí 7 kết nối tri thức.
ÔN TẬP CHƯƠNG 3
CHÂU PHI
Câu 1: Xác định phạm vi môi trường nhiệt đới ở châu Phi?
Trả lời:
Môi trường nhiệt đới ở châu Phi có phạm vi gần như trùng với ranh giới đới khí hậu cận xích đạo
Câu 2: Xác định phạm vi môi trường cận nhiệt ở châu Phi?
Trả lời:
Môi trường cận nhiệt ở châu Phi có phạm vi ở phần cực bắc và cực nam châu Phi.
Câu 3: Người dân châu Phi khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường cận nhiệt như thế nào?
Trả lời:
Cách thức con người khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường cận nhiệt:
Tận dụng lợi thế khí hậu ở môi trường cận nhiệt các nước đã trong các loài cây ăn quả (nho, cam, chanh, ô liu,... ) có giá trị xuất khẩu và một số cây lương thực (lúa mi, ngô). Gia súc chính là cừu.
Hoạt động khai thác khoáng sản rất phát triển, khu vực là một trung tâm lớn của thế giới về khai thác dầu (An-giê-ri), đồng thời đứng hàng đầu thế giới về khai thác vàng, kim cương (Cộng hoà Nam Phi).
Môi trường cận nhiệt cũng thuận lợi để phát triển các hoạt động du lịch.
Câu 4: So sánh cách thức khai thác thiên nhiên ở các môi trường tự nhiên ở châu Phi?
Trả lời:
|
Môi trường xích đạo |
Môi trường nhiệt đới |
Môi trường hoang mạc |
Môi trường cận nhiệt |
|
|
Cách thức khai thác thiên nhiên |
- Hình thành các vùng chuyên canh cây dầu, cao,...) theo quy lớn nhằm mục đích xuất khẩu hoặc cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến. |
- Tại những khu vực khô hạn làm nương rẫy vẫn là hình thức canh tác phổ biến, cây trồng chính là lạc, bông, kê,...; chăn nuôi dê, cừu,... theo hình thức chăn thả. - Ở những khu vực có khí hậu nhiệt đới ẩm hình thành các vùng trồng cây ăn quả (chuối,... ) và cây công nghiệp (mía, chè, thuốc lá, bông, cà phê,...) với mục đích xuất khẩu. - Một số nước cũng phát triển công nghiệp chế biến sản phẩm cây nông nghiệp và sản phẩm chăn nuôi. |
- Tại các ốc đảo, người dân trồng cây ăn quả (cam, chanh và đặc biệt là cây chà là) và một số cây lương thực (lúa mạch,....) trên những mảnh ruộng nhỏ. - Nhờ tiến bộ của kĩ thuật khoan sâu, nhiều mỏ dầu khí lớn, các mỏ khoáng sản và các túi nước ngầm được phát hiện. - Hoạt động du lịch phát triển |
- Tận dụng lợi thế khí hậu ở môi trường cận nhiệt các nước đã trong các loài cây ăn quả (nho, cam, chanh, ô liu,... ) có giá trị xuất khẩu và một số cây lương thực (lúa mi, ngô). - Hoạt động khai thác khoáng sản rất phát triển. - Thuận lợi để phát triển các hoạt động du lịch. |
Câu 5: Người dân châu Phi đã làm gì để bảo vệ thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới?
Trả lời:
Ở môi trường nhiệt đới, cần chú ý xây dựng các công trình thuỷ lợi để đảm bảo nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân trong mùa khô.
Một số quốc gia châu Phi (Kê-nia, Tan-da-ni-a,...) đã thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên (vườn quốc gia) vừa đề bảo vệ các hệ sinh thái tự nhiên, vừa phát triển du lịch sinh thái.
Câu 6: Trình bày vấn đề xung đột quân sự ở châu Phi?
Trả lời:
Xung đột quân sự (còn gọi là xung đột vũ trang) là một vấn đề đang nổi cộm tại châu Phi. Xung đột xảy ra do mâu thuẫn giữa các bộ tộc, do cạnh tranh về tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là tài nguyên nước,... ở một số khu vực của châu Phi.
Câu 7: Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên cao dẫn đến hậu quả gì đối với sự phát triển của các nước châu Phi?
Trả lời:
Tăng dân số nhanh là một trong những nguyên nhân kìm hãm sự phát triển, dẫn đến đói nghèo, tài nguyên bị khai thác kiệt quệ, suy thoái và ô nhiễm môi trường,... ở châu Phi.
Câu 8: Quan sát bảng số liệu về tỉ lệ tăng dân số tự nhiên của thế giới và châu Phi và nhận xét tỉ lệ tăng dân số tự nhiên ở châu Phi?
TỈ LỆ TĂNG DÂN SỐ TỰ NHIÊN CỦA THẾ GIỚI VÀ CHÂU PHI
GIAI ĐOẠN 1950 – 2020 (%)
|
Khu vực |
1950 – 1955 |
1970 – 1975 |
1990 – 1995 |
2015 – 2020 |
|
Thế giới |
1,78 |
1,95 |
1,51 |
1,09 |
|
Châu Phi |
2,13 |
2,73 |
2,62 |
2,54 |
Trả lời:
Tỉ lệ tăng dân số tự nhiên của châu Phi luôn lớn hơn mức tăng trung bình của thế giới (luôn lớn hơn 2%).
Tuy trong từ giai đoạn 1990 – 1995 trở về sau đã có sự giảm xuống nhưng tỉ lệ tăng dân số của châu Phi luôn nằm ở mức cao nhất thế giới
Câu 9: Cuộc xung đột sắc tộc ở châu Phi dẫn đến những hậu quả gì?
Trả lời:
- Hình thành những làn sóng người tị nạn từ vùng có chiến tranh hoặc xung đột sắc tộc đến những nơi an toàn hơn.
- Làng mạc, thành phố bị tàn phá, các nhà máy, xí nghiệp, hầm mỏ, đồn điền, đồng ruộng bị phá hủy, đốt cháy, bỏ hoang, sản xuất đình trệ, mức sống bị hạ thấp,...
- Những nơi tiếp nhận người tị nạn có nhiều vấn đề xã hội phải giải quyết: nạn thất nghiệp, bệnh tật, tiếp tế nước sạch, thực phẩm, thuốc men, phòng chống dịch bệnh, suy dinh dưỡng...
- Sự đoàn kết thống nhất trong một nước giữa các dân tộc, các sắc tộc,... không bền vững, mầm mống bất ổn định kinh tế – xã hội vẫn duy trì lâu dài, cản - trở sự phát triển kinh tế đất nước.
Câu 10: Trình bày đặc điểm địa hình của châu Phi?
Trả lời:
Đặc điểm địa hình của châu Phi:
Địa hình châu Phi khá đơn giản. Gần như toàn bộ châu lục là một khối cao nguyên khổng lồ với độ cao trung bình khoảng 750 m; trên đó, chủ yếu là các sơn nguyên xen các bồn địa thấp. Phần phía đông được nâng lên mạnh, nền đã bị nứt vỡ và đồ sụp, tạo thành nhiều thung lũng sâu, nhiều hồ dài và hẹp. Châu Phi có rất ít núi cao và đồng bằng thấp.
Câu 11: Trình bày đặc điểm khí hậu của châu Phi?
Trả lời:
Châu Phi có khí hậu khô nóng bậc nhất thế giới, nhiệt độ trung bình năm trên 20°C, lượng mưa tương đối thấp. Các đới khí hậu phân bố gần như đối xứng qua Xích đạo, gồm: khí hậu xích đạo, khí hậu cận xích đạo, khí hậu nhiệt đới, khí hậu cận nhiệt.
Câu 12: Trình bày đặc điểm của các đới khí hậu ở châu Phi?
Trả lời:
Đặc điểm các đới khí hậu ở châu Phi:
- Khí hậu xích đạo: nóng ẩm, mưa nhiều quanh năm.
- Khí hậu cận xích đạo: chịu tác động của gió mùa, một mùa nóng ẩm, mưa nhiều; một mùa khô, mát.
- Khí hậu nhiệt đới: ở Bắc Phi mang tính lục địa, rất khô và nóng; ở Nam Phi ẩm và đỡ nóng hơn.
- Khí hậu cận nhiệt: mùa đông ấm, ẩm ướt, mùa hạ khô, trời trong sáng.
Câu 13: Hiện nay châu Phi đang gặp những vấn đề nào trong sử dụng thiên nhiên?
Trả lời:
Một số vấn đề môi trường trong sử dụng thiên nhiên ở châu Phi hiện nay là:
- Suy giảm tài nguyên rừng: tốc độ khai thác quá nhanh lại không có biện pháp khôi phục diện tích đã khai thác, khiến diện tích rừng giảm. Hậu quả là các loài động vật hoang dã mất đi môi trường sống, tỉnh trạng hoang mạc hóa diễn ra ngày càng nhanh, nguồn nước bị suy giảm.
- Nạn săn bắt và buôn bán động vật hoang dã, lấy ngà voi, sừng tê giác đã làm giảm số lượng động vật hoang dã, nhiều loài đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Hiện nay, các tổ chức bảo vệ động vật hoang dã trên thế giới và chính quyền các nước châu Phi đã có nhiều biện pháp như kiểm soát, tuyên truyền, ban hành các quy định và xây dựng các khu bảo tồn thiên nhiên để bảo vệ động vật hoang dã cũng như môi trường sống của chúng.
Châu Phi có thiên nhiên phong phú, đa dạng, với nhiều loài động, thực vật đặc hữu. Tuy nhiên, ở một vài nơi thiên nhiên châu Phi đang bị khai thác bất hợp lý khiến môi trường bị huỷ hoại. Vì vậy, cần có những biện pháp bảo vệ và sử dụng hợp lí thiên nhiên.
Câu 14: So sánh đặc điểm các môi trường tự nhiên ở châu Phi?
Trả lời:
|
Môi trường xích đạo |
Môi trường nhiệt đới |
Môi trường hoang mạc |
Môi trường cận nhiệt |
|
|
Phạm vi |
Gồm bồn địa Công-gô và duyên hải phía bắc vịnh Ghi-nê |
Có phạm vi gần như trùng với ranh giới đới khí hậu cận xích đạo |
Gồm hoang mạc Xa – ha – ra, bán đảo Xô – ma – li và hoang mạc Ca – la – ha – ri. |
ở phần cực bắc và cực nam châu Phi |
|
Khí hậu |
Khí hậu nóng và ẩm điều hoà |
Có sự phân hoá ra mùa mưa và mùa khô rõ rệt |
Có khí hậu khắc nghiệt, ít mưa, biên độ nhiệt độ giữa ngày và đêm lớn. |
Mùa đông ấm, ẩm; mùa hạ nóng, khô |
|
Sinh vật |
Thảm thực vật rừng rậm xanh quanh năm. |
Thảm thực vật chủ yếu là rừng thưa và xavan cây bụi. Nhờ nguồn thức ăn phong phú, xa van là nơi tập trung nhiều động vật ăn cỏ (ngựa vằn, sơn dương, hươu cao cổ,...) và động vật ăn thịt (sư tử, bảo gắm,...). |
Hệ thực, động vật nghèo nàn. Động vật chủ yếu là rắn độc, kỳ đà và một số loài gặm nhấm,... |
Thảm thực vật là rừng và cây bụi lá cứng. |
Câu 15: Tại sao hoang mạc chiếm diện tích lớn ở Bắc Phi?
Trả lời:
Hoang mạc lại chiếm diện tích lớn ở Bắc Phi là bởi:
+ Chí tuyến đi qua giữa Bắc Phi nên quanh năm Bắc Phi nằm dưới áp cao cận chí tuyến, thời tiết rất ổn định, không có mưa.
+ Phía bắc của Bắc Phi là lục địa Á – u, một lục địa lớn nên gió mùa đông bắc từ lục địa Á – u thổi vào Bắc Phi khô ráo, khó gây ra mưa.
+ Lãnh thổ Bắc Phi rộng lớn, lại có độ cao trên 200m nên ảnh hưởng của biển khó ăn sâu vào đất liền.
Câu 16: Trình bày sự phân bố khoáng sản của châu Phi?
Trả lời:
|
Các khoáng sản chính |
Sự phân bố |
|
Dầu mỏ, khí đốt |
Đồng bằng ven biển Bắc Phi và Tây Phi (ven vịnh Ghi - nê),… |
|
Sắt |
Dãy núi trẻ Atlas,.. |
|
Vàng |
Khu vực Trung Phi (gần xích đạo), các cao nguyên ở Nam Phi |
|
Côban, mangan, đồng, chì, kim cương, uranium |
Các cao nguyên Nam Phi |
Câu 17: Tại sao khí hậu châu Phi khô và hình thành những hoang mạc lớn?
Trả lời:
Khí hậu châu Phi khô, hình thành hoang mạc lớn nhất thế giới (Xa-ha-ra) vì:
+ Bờ biển châu Phi không bị cắt xẻ nhiều. Châu Phi là một lục địa hình khối. Kích thước châu Phi rất lớn. Ảnh hưởng của biển không vào sâu trong đất liền nên châu Phi có khí hậu khô.
+ Chí tuyến đi qua giữa Bắc Phi nên quanh năm Bắc Phi nằm dưới áp cao cận chí tuyến, thời tiết rất ổn định, không có mưa.
+ Phía bắc của Bắc Phi là lục địa Á – u, một lục địa lớn nên gió mùa đông bắc từ lục địa Á – u thổi vào Bắc Phi khô ráo, khó gây ra mưa.
+ Lãnh thổ Bắc Phi rộng lớn, lại có độ cao trên 200m nên ảnh hưởng của biển khó ăn sâu vào đất liền.
Câu 18: Các dòng biển nóng, lạnh có ảnh hưởng như thế nào tới lượng mưa của các vùng ven biển châu Phi?
Trả lời:
Dòng biển lạnh Ca-na-ri chảy ven bờ biển Tây Bắc châu Phi, dòng biển lạnh Ben-ghê-la chảy ven bờ biển Tây Nam châu Phi, lượng mưa vùng ven biển dưới 200mm.
Dòng biển nóng Ghi-nê chảy ven vịnh Ghi-nê, lượng mưa vùng ven biển trên 2000mm.
Dòng biển nóng Mô-dăm-bích, dòng biển nóng Mũi Kim chảy ven bờ biển Đông châu Phi, lượng mưa vùng ven biển từ 200mm đến 2000mm.
Câu 19: Đặc điểm đường bờ biển châu Phi có ảnh hưởng như thế nào tới khí hậu?
Trả lời:
- Đường bờ biển châu Phi ít khúc khuỷu, không có nhiều bán đảo, vịnh và biển ven bờ. Vì thế, khoảng cách từ trung tâm Bắc Phi đến bờ biển lớn, ảnh hưởng của biển không thể vào sâu trong lục địa khu vực Bắc Phi.
- Khoảng cách từ trung tâm Nam Phi đến bờ biển nhỏ hơn khoảng cách Khoảng cách trung thành thường biển có thể vào sâu trong địa Nam Phi.
Chính vị thế, mặc dù Nam Phi có đường chí tuyến Nam đi qua, nhưng ảnh hưởng biển rõ hơn Bắc Phi. Khí hậu Nam Phi ẩm hơn khí hậu Bắc Phi.
Câu 20: Trình bày đặc điểm sông, hồ của châu Phi?
Trả lời:
Mạng lưới sông ngòi của châu Phi phân bố không đều, tùy thuộc vào lượng mưa. Đặc biệt, các sông có nhiều thác ghềnh nên không thuận lợi cho giao thông, nhưng có nguồn trữ năng thuỷ điện lớn.
Châu Phi có nhiều hồ lớn. Trong đó, nhiều hồ được hình thành bởi các đứt gãy như hồ Tan-ga-ni-ca, hồ Tuốc-ca-na....