BÀI 8: TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐỐI VỚI KHÍ HẬU VÀ THỦY VĂN VIỆT NAM

(15 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Dựa vào kiến thức đã học, cho biết có mấy nhóm giải pháp để ứng phó với biến đổi khí hậu?

Trả lời:

Có 2 nhóm giải pháp để ứng phó với biến đổi khí hậu là:

- Giải pháp để thích ứng với biến đổi khí hậu.

- Giải pháp để giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu.

Câu 2: Liệt kê một số giải pháp để thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trả lời:

Một số giải pháp để thích ứng với biến đổi khí hậu là:

- Sử dụng năng lượng mặt trời.

- Sử dụng năng lượng gió.

Câu 3: Liệt kê một số phong trào, chương trình để giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu.

Trả lời:

Một số phong trào bảo vệ môi trường đã được triển khai ở Việt Nam là:

- Thi đua thu gom rác tái chế tại hộ gia đình.

- Chung tay chống rác thải nhựa.

- Ngày chủ nhật xanh.

- Hưởng ứng giờ Trái Đất,

Câu 4: Kể tên một số hành động gây nên biến đổi khí hậu ở Hà Nội.

Trả lời:

- Một số hành động gây nên biến đổi khí hậu ở Hà Nội là:

+ Dân tập trung đông, sử dụng nhiều phương tiện giao thông công cộng đặc biệt là xe máy.

+ Nhiều làng nghề lân cận chưa có biện pháp bảo vệ môi trường, gây ô nhiễm không khí.

+ Nhiều phương tiện giao thông đã quá cũ và gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

+ Tập trung nhiều nhà máy, khu công nghiệp.

+ Rác thải sinh hoạt gây ô nhiễm nguồn nước đặc biệt các sông ngòi như: Sông Tô Lịch và La Khê (Hà Đông),…

Câu 5: Kể tên một số hành động có thể thực hiện để góp phần giảm nhẹ biến đổi khí hậu.

Trả lời:

- Một số hành động có thể thực hiện để góp phần giảm nhẹ biến đổi khí hậu:

+ Không vứt rác bừa bãi.

+ Sử dụng hợp lí tiết kiệm điện và nguồn nước.

+ Tuyên truyền nhắc nhở mọi người giữ gìn và bảo vệ môi trường xung quanh.

2. THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1: Trình bày tác động của biến đổi khí hậu đối với khí hậu ở nước ta.

Trả lời:

Tác động của biến đổi khí hậu đối với khí hậu Việt Nam: Biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng rõ rệt, có tác động trực tiếp đến các yếu tố của khí hậu, trước hết là nhiệt độ, mưa và các hiện tượng thời tiết cực đoan ở nước ta. Cụ thể:

- Gia tăng nhiệt độ: Nhiệt độ liên tục gia tăng. Trong giai đoạn 1958-2018, nhiệt độ trung bình năm của nước ta tăng lên 0,89^oC.

- Biến động lượng mưa:

+ Lượng mưa thay đổi mạnh nhưng rất khác nhau thời gian, không gian và cường độ.

+ Tổng lượng mưa tăng khoảng 2,1% trong giai đoạn 1958 - 2018.

+ Số ngày mưa tăng lên ở Bắc Bộ, Trung Bộ nhưng giảm đi Nam Bộ và Tây Nguyên.

+ Mưa lớn xảy ra bất thường hơn về thời gian, địa điểm và cường độ.

- Gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan:

+ Nhiệt độ tối cao và số ngày nắng nóng tăng lên trên phạm vi cả nước; số ngày rét đậm, rét hại có xu hướng giảm dần ở miền khí hậu phía bắc.

+ Tình trạng hạn hán có xu hướng tăng miền khí hậu phía bắc, giảm đi ở miền khí hậu phía nam và khu vực Trung Bộ.

+ Số lượng bão và áp thấp nhiệt đới tăng lên nhưng cơn bão mạnh tăng và thất thường về cường độ, thời gian hoạt động.

+ Số ngày rét đậm, rét hại giảm đi nhưng các ngày rét đậm, rét hại có nhiệt độ xuống thấp kỉ lục tăng lên.

Câu 2: Trình bày tác động của biến đổi khí hậu đối với thuỷ văn ở nước ta.

Trả lời:

Tác động biến đổi khí hậu đối với thủy văn: biến đổi khí hậu đã làm thay đổi chế độ dòng chảy, gia tăng thiên tai và nước biển dâng, cụ thể:

- Thay đổi chế độ dòng chảy:

+ Biến động của lượng mưa kéo theo sự thay đổi mạnh và thất thường của chế độ dòng chảy sông ngòi nước ta: mùa lũ, mực nước sông dâng cao, lũ thường lên nhanh và bất thường nên rất khó dự báo để phòng tránh; mùa cạn, dòng chảy sông ngòi giảm mạnh, mực nước sông hạ thấp.

- Gia tăng lũ lụt, sạt lở, hạn hán và xâm nhập mặn: Biến đổi khí hậu làm gia tăng tình trạng lũ lụt, sạt lở bờ sông trong mùa lũ; hạn hán kéo dài ở nhiều vùng trên cả nước và nhiễm mặn ở các đồng bằng ven biển trong mùa cạn.

- Nước biển dâng: Biến đổi khí hậu làm mực nước biển, đại dương tăng lên. Tính trung bình, mực nước tại các trạm hải văn ven biển có xu thế tăng 2,74 mm/năm.

Câu 3: Trình bày ảnh hưởng của khí hậu đến sông ngòi nước ta.

Trả lời:

Ảnh hưởng của khí hậu đến sông ngòi nước ta là:

- Lượng mưa lớn làm cho quá trình cắt xẻ địa hình diễn ra mạnh nên nước ta có nhiều sông ngòi, sông nhiều nước.

- Chế độ mưa theo mùa làm cho chế độ dòng chảy sông ngòi cũng diễn biến theo mùa, theo sát nhịp điệu mưa. Mùa lũ tương ứng với mùa mưa, mùa cạn tương ứng với mùa khô. Chế độ mưa thất thường làm cho chế độ dòng chảy sông ngòi cũng diễn biến thất thường.

- Mưa lớn tập trung theo mùa làm cho quá trình xâm thực diễn ra mạnh ở vùng đồi núi nên sông ngòi giàu phù sa.

Câu 4: Nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu ở Việt Nam là?

Trả lời:

Nguyên nhân biến đổi khí hậu ở Việt Nam là:

- Nguyên nhân chủ quan:

+ Do nhu cầu sinh hoạt và lao động, con người đã không ngừng thay đổi mục đích sử dụng đất và nước. Cùng với đó, lượng khí thải lớn trong quá trình sinh hoạt, sản xuất, đặc biệt là ở thời đại máy móc công nghiệp càng khiến khí hậu bị ảnh hưởng nặng nề. Lượng khí thải tăng cao khiến nồng độ CO₂ trong không khí vượt ngưỡng cho phép, các khí nhà kính tồn tại trong khí quyển là một trong những nguyên nhân biến đổi khí hậu ở Việt Nam.

- Nguyên nhân khách quan:

+ Nóng lên toàn cầu.

+ Nước biển dâng bất thường.

+ Xuất hiện các hiện tượng thời tiết cực đoan: lốc xoáy, bão tố, ngập lụt,...

Câu 5: Trình bày những hậu quả mà biến đổi khí hậu mang lại.

Trả lời:

Những hậu quả mà biến đổi khí hậu mang lại:

- Đánh mất sự đa dạng sinh học, phá hủy hệ sinh thái tự nhiên

- Ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt, an toàn của con người.

- Khả năng dịch bệnh bùng phát cao.

3. VẬN DỤNG (2 câu)

Câu 1: Trình bày giải pháp để thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trả lời:

- Một số giải pháp để thích ứng với biến đổi khí hậu:

+ Thay đổi cơ cấu mùa vụ, lựa chọn các cây trồng, vật nuôi có khả năng thích nghi với các tác động của biến đổi khí hậu; xây dựng các công trình thuỷ lợi.

+ Bảo vệ rừng, trồng rừng phòng hộ đầu nguồn và ven biển.

+ Xây dựng các cơ sở sản xuất ít gây ô nhiễm môi trường.

+ Phát triển giao thông công cộng và khuyến khích người dân sử dụng.

+ Sử dụng năng lượng (điện, xăng, dầu,...) tiết kiệm và hiệu quả.

Câu 2: Trình bày giải pháp để giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu.

Trả lời:

- Một số giải pháp để giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu:

+ Phát triển nền nông nghiệp hữu cơ để hạn chế sử dụng phân bón hoá học, thuốc bảo vệ thực vật,...

+ Xử lí và tái sử dụng các phụ phẩm phế thải.

+ Cải tiến công nghệ, kĩ thuật để tiết kiệm nguồn năng lượng.

+ Phát triển và sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo như: năng lượng gió, năng lượng mặt trời,...

+ Tuyên truyền nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu.

4. VẬN DỤNG CAO (3 câu)

Câu 1: Cho ví dụ để chứng minh mối quan hệ của sông ngòi nước ta với các nhân tố tự nhiên.

Trả lời:

- Địa chất, địa hình quyết định độ dốc lòng sông, hướng chảy và tốc độ dòng chảy cũng như hình dạng mạng lưới sông (dạng lông chim, dạng nan quạt, dạng cành cây), dòng chảy mặt, dòng chảy ngầm.

- Khí hậu (lượng mưa, nhiệt độ) quyết định lưu lượng nước, mùa nước, tính liên tục của dòng chảy (thường xuyên hay tạm thời).

Câu 2: Giải pháp cần có đối với ảnh hưởng của biến đổi khí hậu ở Việt Nam.

Trả lời:

Những giải pháp cần có đối với ảnh hưởng của biến đổi khí hậu ở Việt Nam là:

- Tăng cường phổ biến, truyền thông, nâng cao nhận thức về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu cho mọi tầng lớp nhân dân, các cấp, các ngành nhất là những diễn biến trong bối cảnh mới.

- Biến những thách thức của biến đổi khí hậu thành những cơ hội để chủ động giảm thiểu và thích ứng dựa trên nguyên tắc giải quyết hài hòa, tính hiệu quả, phù hợp với diễn thế của thiên nhiên được đặt lên hàng đầu.

- Trong quy hoạch và xây dựng chính sách cần phải lồng ghép yếu tố biến đổi khí hậu để có biện pháp chủ động ứng phó phù hợp với những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đối với từng ngành, lĩnh vực và từng vùng phù hợp với thực tiễn đang và sẽ diễn ra.

- Tăng cường khả năng chống chịu trước ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, phát triển các mô hình kinh tế dựa vào hệ sinh thái (EbA), dựa vào cộng đồng (CbA) và dựa vào tự nhiên (NbS), cho mỗi địa phương, lấy kiến thức bản địa kết hợp với khoa học công nghệ mới đầu tư phát triển, đặt sinh kế và sự an toàn của người dân lên hàng đầu.

- Cần có sự phối hợp với các tổ chức, các quốc gia trong khu vực và trên thế giới, hơn nữa chúng ta đã cam kết cùng nỗ lực toàn cầu để giảm thiểu phát thải khí nhà kính, chính vì vậy cần tăng cường hơn nữa hợp tác quốc tế, nắm bắt cơ hội để có những chuyển giao về khoa học công nghệ thế hệ mới, đầu tư tài chính và kinh nghiệm quốc tế trong ứng phó với biến đổi khí hậu.

Câu 3: Là một học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, em cần làm gì để giảm thiểu biến đổi khí hậu?

Trả lời:

Những hành động để giảm thiểu biến đổi khí hậu là:

- Khuyến khích sử dụng năng lượng sạch.

- Trồng nhiều cây xanh.

- Tắt các thiết bị điện khi không sử dụng.

- Không sử dụng túi nilon.

- Đạp xe.

- Thu gom rác thải biển.

- Tuyên truyền bạn bè, người thân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, chung tay ứng phó biến đổi khí hậu.