Câu hỏi tự luận lịch sử 6 kết nối tri thức Bài 20 - Vương quốc Phù Nam

CHƯƠNG 5: VIỆT NAM TỪ KHOẢNG THẾ KỈ VII TCN

ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ X

BÀI 20: VƯƠNG QUỐC CHĂM- PA TỪ THẾ KỈ II ĐẾN THẾ KỈ X

1. NHẬN BIẾT

Câu 1: Hãy trình bày quá trình ra đời của Vương quốc Chăm-pa?

Trả lời:

• Quá trình ra đời:

- Thời Bắc thuộc, nhà Hán đã thiết lập chính sách thống trị đối với vùng đất phía nam dãy Hoành Sơn của nước ta, đặt tên là quận Nhật Nam.

- Năm 192, dưới sự lãnh đạo của Khu Liên, người dân Tượng Lâm (huyện xa nhất của quận Nhật Nam) đã nổi dậy lật đổ ách cai trị của nhà Hán, lập ra nhà nước Lâm Ấp.

Câu 2: Vị trí địa lí của Chăm-pa mang đến thuận lợi cho kinh tế của Vương quốc Chăm-pa?

Trả lời:

Với vị trí thuận lợi, trong nhiều thế kỉ, vương quốc Chăm-pa trở thành cầu nối trao đổi, buôn bán thường xuyên với thương nhân các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Ả Rập.

II. THÔNG HIỂU

Câu 1: Xã hội Vương quốc Chăm-pa có sự phân hóa như thế nào?

Trả lời:

Xã hội Chăm-pa có sự phân chia giàu, nghèo với các tầng lớp chính:

+ Tăng lữ

+ Quý tộc

+ Nông dân

+ Dân tự do

+ Nô lệ.

Câu 2: Yếu tố nào sau đây là điều kiện thuận lợi để nhân dân Tượng Lâm nổi dậy giành chính quyền vào cuối thế kỉ II?

Trả lời:

Thời nhà Hán Việt Nam bị chia thành các quận huyện, trong đó huyện xa nhất là Tượng Lâm (nay thuộc Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định). Chính quyền đô hộ gần như bất lực trong việc kiểm soát các vùng xa trung tâm. Trong bối cảnh thuận lợi đó, cuối thế kỉ II, nhân dân Tượng Lâm dưới sự lãnh đạo của Khu Liên đã nổi dậy giành quyền tự chủ và giành được thắng lợi.

Câu 3: Văn hóa Chăm-pa chịu ảnh hưởng đậm nét của nền văn hóa nào trên thế giới? Chỉ ra sự ảnh hưởng của văn hóa đó đến văn hóa Chăm-pa.

Trả lời:

Văn hóa Chăm-pa chịu ảnh hưởng đậm nét của văn hóa Ấn Độ:

- Chữ viết của người Chăm được sáng tạo dựa trên cơ sở chữ Phạn

- Người Chăm du nhập các tôn giáo từ Ấn Độ (Phật giáo, Hin-đu giáo,…)

- Các công trình đền tháp tiêu biểu là thánh địa Mĩ Sơn (Quảng Nam),…

Câu 4: Nêu những biểu hiện cụ thể về đời sống kinh tế của cư dân Vương quốc Chăm-pa. Nhận xét về trình độ phát triển kinh tế của Chăm-pa từ thế kỉ II đến thế kỉ X.

Trả lời:

• Nêu những biểu hiện:

- Nguồn sống chủ yếu của cư dân Chăm-pa là nông nghiệp trồng lúa nước, mỗi năm hai vụ. Họ còn làm ruộng bậc thang ở sườn, đồi, núi.

- Ngoài ra họ còn trồng cây công nghiệp, cây ăn quả, khai thác lâm thổ sản, đánh cá và buôn bán với các nước trong vùng.

• Nhận xét:

- Nhân dân Chăm-pa đã biết sử dụng công cụ sắt và sức kéo của trâu bò.

- Họ biết trồng lúa một năm hai vụ, biết trồng các loại cây ăn quả, cây công nghiệp và buôn bán với người nước ngoài.

- Từ đó cho thấy rằng trình độ phát triển kinh tế của Chăm-pa tương đương với các nước khu vực xung quanh. 

Câu 5: Hoạt động kinh tế của Chăm-pa diễn ra như thế nào?

Trả lời:

Về kinh tế: 

- Nông nghiệp: 

+ Hoạt động chủ yếu là sản xuất nông nghiệp trồng lúa nước. 

+ Người Chăm cổ biết sử dụng công cụ bằng sắt và sử dụng trâu, bò để kéo cày. 

+ Họ sáng tạo ra xe guồng nước để đưa nước từ sông, suối lên ruộng. 

+ Họ còn biết trồng các loại cây ăn quả (cam, dừa, mít) và các loại cây khác. 

- Thủ công nghiệp: Làm gốm, xây dựng, khai thác lâm sản, đóng thuyền, đánh bắt cá... 

- Buôn bán: 

+ Là cầu nối trao đổi, buôn bán thường xuyên với thương nhân các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Ả Rập. 

+ Một số lái buôn Chăm còn kiêm cả nghề cướp biển và buôn bán nô lệ. 

III. VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy cho biết một số thành tựu của văn hóa Chăm-pa?

Trả lời:

Thành tựu văn hóa: 

- Chữ viết: Dựa vào chữ viết cổ của người Ấn Độ, từ thế kỉ IV, cư dân Chăm-pa đã sáng tạo ra chữ viết riêng, gọi là chữ Chăm cổ. 

- Về tín ngưỡng, tôn giáo: 

+ Cư dân Chăm-pa thờ tín ngưỡng đa thần (thần Núi, thần Nước, thần Lúa, thần Biển,...) và du nhập các tôn giáo từ bên ngoài (Phật giáo, Hin-đu giáo,...). 

+ Các thành tựu văn hóa khác đều mang đậm dấu ấn của tín ngưỡng, tôn giáo này. 

Qua 

- Về kiến trúc, điêu khắc: Cư dân Chăm-pa xây dựng nhiều đền, tháp thờ thần, Phật như Thánh địa Mỹ Sơn, Phật viện Đồng Dương (Quảng Nam)... 

- Về lễ hội: Cư dân Chăm-pa thường gắn với đời sống hiện thực và các sinh hoạt tín ngưỡng, tôn giáo. Trong lễ hội, cúng tế và âm nhạc truyền thống là phần không thể thiếu. 

Câu 2: Thành tựu văn hóa đặc sắc nhất của Chăm-pa là gì?

Trả lời:

Thành tựu văn hoá đặc sắc nhất của Chăm-pa: 

- Là nghệ thuật với các công trình như tháp Chăm và Thánh địa Mĩ Sơn. 

- Các công trình này thể hiện đỉnh cao của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc của người Chăm, thể hiện sự lao động cần cù, sáng tạo của nhân dân Chăm-pa. 

- Những công trình này đã được công nhận là Di sản văn hoá thế giới. 

IV. VẬN DỤNG CAO

Câu 1: Hiện nay ở Việt Nam có công trình văn hóa Chăm nào được Tổ chức UNESCO công nhận là Di sản văn hoá thế giới vào năm 1999? Nêu hiểu biết của em về công trình văn hóa đó.

Trả lời:

Thánh địa Mỹ Sơn thuộc địa phận xã Duy Phú (Duy Xuyên, Quảng Nam). Ngày 4/12/1999, tại thành phố Marr kesk - Nước cộng hòa Marocco, khu di tích Mỹ Sơn được ghi danh vào danh sách di sản văn hóa thế giới của UNESCO.

Câu 2: Đặc điểm nổi bật nhất của quốc gia cổ Cham-pa từ thế kỉ X đến thế kỉ XV là gì?

Trả lời:

Từ thế kỉ X đến thế kỉ XV, Cham-pa phát triển đến đỉnh cao. Sau đó, quốc gia này suy thoái và hội nhập, trở thành một bộ phận lãnh thổ, cư dân và văn hóa Việt Nam. Đây là đặc điểm nổi bật nhất của quốc gia cổ Cham-pa từ thế kỉ X đến thế kỉ XV.