Câu hỏi tự luận Ngữ văn 9 cánh diều Bài 9: Sự phát triển của ngôn ngữ - từ ngữ mới và nghĩa mới

BÀI 9: BI KỊCH VÀ TRUYỆN

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: SỰ PHÁT TRIỂN CỦA NGÔN NGỮ: TỪ NGỮ MỚI VÀ NGHĨA MỚI
(13 câu)

1. NHẬN BIẾT (4 câu)

Câu 1: Từ ngữ mới là gì? Hãy đưa ra định nghĩa và ví dụ?

Trả lời:

Định nghĩa: Từ ngữ mới là những từ hoặc cụm từ được tạo ra hoặc đưa vào sử dụng trong một ngôn ngữ trong một khoảng thời gian gần đây. Chúng thường phản ánh những khái niệm, hiện tượng, hoặc sự vật mới mà xã hội hoặc văn hóa đang trải qua.

+ Tạo từ mới: cơm bụi, thế giới mạng, truyền hình cáp…

+ Mượn từ: in-tơ-nét, khả thi, lạm phát…

Câu 2: Nguyên nhân nào dẫn đến sự xuất hiện của từ ngữ mới trong tiếng Việt? Nêu ít nhất hai nguyên nhân?

Trả lời:

-Sự phát triển của công nghệ: Khi công nghệ phát triển, nhiều thiết bị và ứng dụng mới ra đời, kéo theo sự cần thiết phải có từ ngữ mới để mô tả chúng.

-Ảnh hưởng của văn hóa toàn cầu: Sự giao lưu văn hóa và ngôn ngữ với các nước khác, đặc biệt là qua Internet, đã mang lại nhiều từ ngữ mới vào tiếng Việt.

Câu 3: Cho ví dụ về một từ ngữ mới trong tiếng Việt hiện nay và giải thích nghĩa của nó?

Trả lời:

Câu 4: Từ ngữ mới có thể xuất phát từ đâu? Liệt kê ba nguồn gốc chính?

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Giải thích sự khác nhau giữa từ ngữ mới và nghĩa mới. Đưa ra ví dụ minh họa?

Trả lời:

*Sự khác nhau:

- Từ ngữ mới là những từ hoặc cụm từ hoàn toàn mới được tạo ra hoặc đưa vào sử dụng trong ngôn ngữ.

- Nghĩa mới là sự thay đổi hoặc mở rộng nghĩa của một từ đã có trước đó, khi từ đó được sử dụng để chỉ một khái niệm, sự vật hoặc hiện tượng mới.

*Ví dụ minh họa:

-Từ ngữ mới: "Selfie" (ảnh tự chụp) là một từ mới hoàn toàn, chỉ hành động chụp ảnh bản thân.

-Nghĩa mới: Từ "virus" trước đây chỉ có nghĩa là một loại vi khuẩn gây bệnh, nhưng giờ đây còn được sử dụng để chỉ các phần mềm độc hại trong máy tính.

Câu 2: Phân tích sự cần thiết của việc sử dụng từ ngữ mới trong đời sống hiện đại?

Trả lời:

- Phản ánh sự phát triển xã hội: Từ ngữ mới giúp phản ánh những thay đổi nhanh chóng trong công nghệ, văn hóa và lối sống. Chúng cung cấp cách diễn đạt chính xác cho những khái niệm mới.

- Giao tiếp hiệu quả hơn: Sử dụng từ ngữ mới giúp người nói và người nghe hiểu rõ hơn về các vấn đề hiện đại, từ đó nâng cao hiệu quả giao tiếp.

- Thích ứng với toàn cầu hóa: Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc sử dụng từ ngữ mới giúp kết nối và hòa nhập với các nền văn hóa khác, tạo điều kiện cho sự giao lưu và hợp tác.

Câu 3: Tại sao một số từ ngữ mới lại nhanh chóng trở thành phổ biến trong xã hội?

Trả lời:

Câu 4: Nêu một số ví dụ về từ ngữ mới trong lĩnh vực công nghệ thông tin và giải thích nghĩa của chúng?

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Hãy viết một đoạn văn ngắn (5-7 câu) sử dụng ít nhất ba từ ngữ mới mà em biết?

Trả lời:

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, việc sử dụng in-ter-net đã trở thành phổ biến trong cuộc sống hàng ngày. Chúng ta có thể dễ dàng kết nối với bạn bè qua livestream trên mạng xã hội, chia sẻ những khoảnh khắc đáng nhớ ngay lập tức. Bên cạnh đó, việc sử dụng app để quản lý công việc và học tập cũng giúp chúng ta tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả. Công nghệ không chỉ thay đổi cách chúng ta giao tiếp mà còn định hình lại cách chúng ta sống và làm việc.

Câu 2: Hãy đề xuất các biện pháp để bảo tồn và phát triển ngôn ngữ tiếng Việt trong bối cảnh toàn cầu hóa?

Trả lời:

Câu 3: Tìm và phân tích nghĩa của từ mới trong câu thơ sau: 

Bui có một lòng trung lẫn hiếu

Đêm ngày cuồn cuộn nước triều dâng.

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Đọc các câu thơ sau và trả lời câu hỏi: 

a) Chân mây mặt đất một màu xanh xanh. (Nguyễn Du)

b) Xanh cuộc đời và xanh những ước mơ. (Lời một bài hát)

c) Xanh kia thăm thẳm từng trên. (Đoàn Thị Điểm)

d)

Đầu xanh có tội tình gì

Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi.

(Nguyễn Du)

Hãy giải nghĩa từ xanh trong các ví dụ trên và nói rõ phương thức chuyển nghĩa của từng trường hợp.

Trả lời:

Việc sử dụng những từ với nghĩa chuyển theo phương thức ẩn dụ đã làm tăng hiệu quả diễn đạt cho đoạn thơ. Thể hiện sự giàu đẹp và tính đa nghĩa của từ vựng tiếng Việt.

– xanh: chỉ màu sắc; xanh (b): tươi trẻ, trong sáng; xanh (c): bầu trời; xanh (d): chỉ người trẻ tuổi.

Phương thức chuyển nghĩa của từng trường hợp: xanh (a): nghĩa gốc; xanh (b): nghĩa chuyển theo phương thức ẩn dụ; xanh (c), (d): ông trời: nghĩa chuyển theo phương thức hoán dụ.

----------------------------------

----------------------- Còn tiếp -------------------------