Câu hỏi tự luận Sinh học 7 kết nối tri thức Bài 41: Một số yếu tố ảnh hưởng đến điều khiển, điều hòa sinh sản ở sinh vật

CHƯƠNG X: SINH SẢN Ở SINH VẬT

BÀI 41 - MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐIỀU KHIỂN, ĐIỀU HÒA Ở SINH VẬT

I. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Nêu các yếu tố bên trong ảnh hưởng đến sinh sản của sinh vật.

Trả lời:

Một số yếu tố bên trong ảnh hưởng đến sinh sản của sinh vật: đặc điểm di truyền, hormone, tuổi của sinh vật.

Câu 2: Nêu các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến sinh sản của sinh vật.

Trả lời:

Các yếu tố bên ngoài chủ yếu ảnh hưởng tới quá trình sinh sản ở sinh vật: ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ và chế độ dinh dưỡng.

Câu 3: Trình bày cơ chế điều hòa sinh sản ở sinh vật.

Trả lời:

• Cơ chế điều hòa sinh sản ở sinh vật chủ yếu là điều hòa quá trình sinh giao tử.
• Ở thực vật, sự ra hoa chịu ảnh hưởng của một số hormone, ví dụ hormone florigen kích thích sự ra hoa.
• Ở động vật, một số hormone do tuyến yên tiết ra điều khiển quá trình sinh tinh trùng và trứng.

Câu 4: Nêu một số biện pháp điều hòa và điều khiển sinh sản ở sinh vật trong trồng trọt.

Trả lời:

• Sử dụng hormone hoặc điều chỉnh nhiệt độ, chế độ ánh sáng, chế độ dinh dưỡng để kích thích cây ra hoa, tạo quả trái vụ,…
• Con người còn trực tiếp thụ phấn cho cây, đồng thời bảo vệ và phát triển các loài côn trùng thụ phấn trong tự nhiên nhằm nâng cao hiệu quả thụ phấn, giúp tăng năng suất quả và hạt.
• Thực hiện một số biện pháp kĩ thuật khác để điều khiển sinh sản ở cây trồng
• Tạo quả không hạt ở chanh, nho, dưa hấu,… bằng cách ngăn không cho hoa thụ phấn và kích thích để nhụy phát triển thành quả không hạt.

Câu 5: Nêu một số biện pháp điều hòa và điều khiển sinh sản ở sinh vật trong chăn nuôi.

Trả lời:

• Con người đã tác động vào sinh sản ở động vật nhằm điều khiển số lượng hay giới tính của đàn con.
• Điều khiển số lượng đàn con bằng một số biện pháp như sử dụng hormone nhân tạo kích thích trứng chín sớm, thụ tinh nhân tạo giúp tăng hiệu quả thụ tinh, nuôi cấy phôi và điều chỉnh các yếu tố môi trường.
• Tùy từng mục đích chăn nuôi, con người có thể điều khiển giới tính vật nuôi bằng cách sử dụng hormone hoặc lọc, tách tinh trùng và lựa chọn tinh trùng đem thụ tinh với trứng để tạo đàn con có giới tính mong muốn.

II. THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Lấy ví dụ về yếu tố bên trong ảnh hưởng đến sinh sản của sinh vật.

Trả lời:

Ví dụ: Ở nữ giới, khi đến tuổi dậy thì, cơ thể bắt đầu sản sinh ra hormone FSH và LH kích thích trứng chín và rụng báo hiệu cơ thể bắt đầu có khả năng sinh sản.

Câu 2: Lấy ví dụ về yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến sinh sản của sinh vật.

Trả lời:

Ví dụ:

• Ở thực vật, độ ẩm và nhiệt độ quá cao hay quá thấp đều làm giảm hiệu quả thụ phấn và thụ tinh, làm tăng số hạt lép.
• Ở động vật, nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp làm giảm sinh trứng ở động vật.

Câu 3: Lấy ví dụ minh họa biện pháp điều khiển số lượng đàn con.

Trả lời:

Ví dụ: Người ta sử dụng hormone kích thích trứng chín và rụng, cho trứng đó thụ tinh với tinh trùng trong ống nghiệm để phát triển thành phôi, đem cấy phôi đó vào tử cung con cái hoặc tách phôi thành nhiều phần, mỗi phần phát triển thành một phôi mới rồi cấy vào tử cung con cái để tạo ra số lượng số lượng con lớn.

Câu 4: Lấy ví dụ về vận dụng kiến thức về sinh sản hữu tính trong trồng trọt.

Trả lời:

Ví dụ: Cây thanh long chỉ ra hoa và tạo quả vào mùa hè, muốn cho cây ra quả vào mùa đông người ta đã thắp đèn chiếu sáng cho cây vào ban đêm.

III. VẬN DỤNG (4 câu)

Câu 1: Nêu một số ứng dụng về điều khiển sinh sản ở động vật trong thực tiễn.

Trả lời:

Một số ứng dụng:

• Sử dụng hormone từ tuyến yên để kích thích buồng trứng ở cá làm cho cá đẻ đồng loạt, tăng tỉ lệ thụ tinh.
• Thay đổi chế độ chiếu sáng tạo ra tín hiệu cho tuyến yên sản xuất hormone điều hòa sinh sản ® thúc đẩy quá trình rụng trứng và tạo trứng ở gà.

Câu 2: Kể tên một số giống vật nuôi nhập khẩu được sản xuất bằng phương pháp nuôi cấy phôi ở nước ta.

Trả li:

Một số giống vật nuôi: Bò Holstein Friesian (HF), bò Kobe, lợn, gà, …

Câu 3: Nêu một số thành tựu điều khiển sinh sản ở động vật mà em biết.

Trả lời:

• Phát hiện hormone testosterone năm 1849.
• Tạo ra kỹ thuật trực tiếp thu tinh năm 1890.
• Xác định cơ chế hormone estrogen năm 1923.

Câu 4: Vì sao việc điều khiển giới tính ở người bị nghiêm cấm?

Trả lời:

• Đây là một hành động can thiệp vào quy luật tự nhiên, làm thay đổi tỉ lệ giới tính trong dân số, ảnh hưởng đến cân bằng giới tính.
• Phản ánh sự phân biệt giới tính, tạo ra sự bất bình đẳng giữa nam và nữ.
• Có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt hoặc thừa số lượng các giới tính, gây ra sự bất ổn trong xã hội.

IV. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Gen và di truyền ảnh hưởng đến quá trình điều hòa sinh sản ở sinh vật như thế nào?

Trả lời:

• Đa dạng di truyền: Gen và di truyền quyết định đa dạng di truyền của sinh vật. Sự đa dạng di truyền này ảnh hưởng trực tiếp đến sự lựa chọn giống và quá trình lai tạo để tạo ra gen mới.
• Quá trình lai tạo: Quá trình lai tạo là cách mà gen được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Sự kết hợp gen từ bố mẹ ảnh hưởng đến tính trạng của con chúng. Việc lựa chọn gen và di truyền thông qua quá trình lai tạo có thể tạo ra con đẻ mang các tính cách mới và cải thiện sự đa dạng di truyền.
• Điều chỉnh số lượng và thời điểm sinh sản: Gen và di truyền có thể ảnh hưởng đến sự điều hòa sinh sản bằng cách kiểm soát số lượng và thời điểm của việc sinh sản. Cơ chế di truyền có thể điều chỉnh sự phát triển của tế bào sinh sản và quyết định thời điểm bắt đầu sinh sản.
• Sức đề kháng: Các gen liên quan đến kháng bệnh có thể được truyền từ cha mẹ sang con chúng, ảnh hưởng đến khả năng sinh tồn và sinh sản của cá thể.

Câu 2: Có những phương pháp nào để điều hòa sinh sản ở động vật thủy sản và nuôi trồng thủy sản?

Trả lời:

• Chọn tạo giống và sinh sản hữu tính: Công nghệ sinh sản hữu tính cho phép người nuôi trồng lựa chọn và tạo ra giống vật nuôi có chất lượng cao, đồng thời tăng cường khả năng sinh sản. Các phương pháp như dùng hormone sinh dục và kỹ thuật lai tạo cũng được áp dụng phổ biến.
• Điều khiển ánh sáng và nhiệt độ: Điều chỉnh ánh sáng và nhiệt độ môi trường nuôi để kích thích hoặc ức chế quá trình sinh sản ở động vật thủy sản.
• Điều khiển dinh dưỡng: Cung cấp chế độ dinh dưỡng hợp lý để tối ưu hóa quá trình sinh sản và tăng cường khả năng sinh sản của động vật thủy sản.
• Sử dụng hormone sinh sản: để kích thích quá trình sinh sản hoặc giúp đồng bộ hoá quá trình sinh sản ở động vật thủy sản.
• Kiểm soát môi trường nuôi: Kiểm soát các yếu tố như pH, độ mặn, độ oxy, để tạo điều kiện thuận lợi cho sinh sản và phát triển của động vật thủy sản.