Đáp án Kinh tế pháp luật 11 chân trời sáng tạo Bài 9: Văn hóa tiêu dùng (P2)

Trường hợp 1

      Công ty M trong quá trình sản xuất và kinh doanh luôn đặt tiêu chí chất lượng sản phẩm lên hàng đầu. Vì vậy, họ tập trung cải tiến máy móc, dây chuyền sản xuất, chọn lọc những nguồn nguyên liệu chất lượng,... Từ khi thành lập, Công ty M đã giải quyết vấn đề việc làm cho hàng nghìn người lao động. Đồng thời, ngoài việc đóng thuế, công ty luôn gắn lợi ích doanh nghiệp với lợi ích xã hội thông qua việc trích một khoản lợi nhuận để xây dựng đường xá, trường học, trao học bổng khuyến học cho những em học sinh các vùng khó khăn.

         Trường hợp 2

        Nhận thức được tác hại của túi ni lông với môi trường, chị T đã chuyển sang sử dụng túi vải khi đi chợ. Chị không còn mua sắm theo thói quen, sở thích. Chị ưu tiên mua và sử dụng hàng hoá do doanh nghiệp Việt Nam cung ứng, phù hợp với năng lực tài chính, nhu cầu của gia đình, tốt cho sức khoẻ, không gây hại môi trường và phù hợp chuẩn mực văn hoá chung. Bên cạnh đó, chị T còn vận động bạn bè, người thân sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường.

- Nhà nước Việt Nam có những chính sách và biện pháp nào để xây dựng văn hóa tiêu dùng và bảo vệ người tiêu dùng?

- Mục đích và ý nghĩa của cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt" là gì?

- Chủ thể trong các trường hợp trên đã làm gì để góp phần xây dựng văn hoá tiêu dùng?

Trả lời:

- Những chính sách và biện pháp của Nhà nước để xây dựng văn hóa tiêu dùng và bảo vệ người tiêu dùng:

• Ban hành các chính sách, pháp luật bảo vệ người sản xuất và người tiêu dùng
• Tuyên truyền nâng cao ý thức tôn vinh hàng Việt Nam
• Tạo kênh kết nối giữa nhà sản xuất với người tiêu dùng

- Mục đích và ý nghĩa của cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt:Phát huy mạnh mẽ lòng yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, tự tôn dân tộc, xây dựng văn hóa tiêu dùng của người Việt Nam và sản xuất ra nhiều hàng Việt Nam có chất lượng, sức cạnh tranh cao, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

- Chủ thể trong các hợp trên đã làm những việc sau để góp phần xây dựng văn hóa tiêu dùng:

• Tập trung cải tiến máy móc, dây chuyền sản xuất, chọn lọc những nguồn nguyên liệu chất lượng
• Ngoài việc đóng thuế, công ty luôn gắn lợi ích doanh nghiệp với lợi ích xã hội thông qua việc trích một khoản lợi nhuận để xây dựng đường xá, trường học, trao học bổng khuyến học cho những em học sinh các vùng khó khăn.
• Chuyển sang sử dụng túi vải khi đi chợ; ưu tiên mua và sử dụng hành hóa do doanh nghiệp Việt Nam cung ứng, phù hợp với năng lực tài chính, nhu cầu của gia đình, tốt cho sức khỏe, không gây hại môi trường và phù hợp chuẩn mực văn hóa chung; vận động bạn bè, người thân sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây?

1. Khâu đầu tiên của quá trình tái sản xuất, động lực, mục đích của sản xuất là tiêu dùng.
2. Tiêu dùng chỉ có vai trò thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng.
3. Chiến lược sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp vừa hướng tới lợi nhuận, vừa phải đáp ứng các giá trị tốt đẹp.
4. Doanh nghiệp biết phát huy các giá trị truyền thống và tiếp thu các giá trị hiện đại sẽ tạo được những sản phẩm đáp ứng yêu cầu của thị trường hội nhập quốc tế.

Trả lời:

Em đồng tình với các nhận định:

• Chiến lược sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp vừa hướng tới lợi nhuận, vừa phải đáp ứng các giá trị tốt đẹp. Bởi vì đây là yêu cầu tất yếu giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, góp phần tạo nên văn hóa tiêu dùng.

1. Doanh nghiệp biết phát huy các giá trị truyền thống và tiếp thu các giá trị hiện đại sẽ tạo được những sản phẩm đáp ứng yêu cầu của thị trường hội nhập quốc tế. Bởi vì đây là trách nhiệm của doanh nghiệp đối với văn hóa tiêu dùng.

Em không đồng tình với các nhận định:

• Khâu đầu tiên của quá trình tái sản xuất, động lực, mục đích của sản xuất là tiêu dùng. Bởi vì, tiêu dùng là khâu cuối cùng, là điểm kết thúc của một quá trình tái sản xuất.

1. Tiêu dùng chỉ có vai trò thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng. Bởi vì tiêu dùng vừa thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng, vừa mang lại lợi nhuận cho người sản xuất.

Câu 2: Em hãy nhận xét về việc làm của chủ thể kinh tế trong các trường hợp sau:

1. Chị B vận động các bạn tích cực tham gia Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam".
2. Chị A ưu tiên lựa chọn sản phẩm nhựa, sử dụng một lần vì sự tiện lợi.
3. Anh P lựa chọn hình thức thanh toán không dùng tiền mặt mỗi khi mua sắm vì sự thuận tiện.
4. Doanh nghiệp M đổi mới, sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiện đại, học hỏi kinh nghiệm của các doanh nghiệp khác trong xây dựng văn hóa tiêu dùng.

Trả lời:

1. Chị B đã thể hiện tốt trách nhiệm của mình trong việc tuyên truyền hành vi tiêu dùng có văn hóa. Hành động này khơi gợi lòng yêu nước và tinh thần tự hào dân tộc, đồng thời cũng góp phần khuyến khích người tiêu dùng ủng hộ và sử dụng các sản phẩm Việt Nam.
2. Chị A không thực hiện đúng hành vi tiêu dùng có văn hóa vì sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần sẽ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
3. Anh P lựa chọn hình thức thanh toán không dùng tiền mặt mỗi khi mua sắm vì sự thuận tiện là một hành động tích cực của chủ thể kinh tế. Hình thức thanh toán không dùng tiền mặt giúp giảm thiểu rủi ro về an toàn và tiện ích cho người sử dụng.
4. Doanh nghiệp M đổi mới, sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiện đại, học hỏi kinh nghiệm của các doanh nghiệp khác trong xây dựng văn hóa tiêu dùng là một hành động rất tích cực của chủ thể kinh tế. Hành động này giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện trải nghiệm của người tiêu dùng, đồng thời cũng giúp doanh nghiệp cạnh tranh và phát triển bền vững hơn.

Câu 3: Em hãy xác định đặc điểm văn hóa tiêu dùng trong các trường hợp sau:

1. Gia đình chị A thường lựa chọn mua sắm hàng hoá ở các siêu thị, trung tâm thương mại. Theo chị A, ưu điểm của kênh siêu thị so với các hình thức thương mại truyền thống trước tiên là giá cả hàng hoá được niêm yết, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, nhờ đó, tạo dựng sự tin tưởng và an tâm nhất định cho khách hàng. Tiếp đến là sự đa dạng về mẫu mã, chủng loại sản phẩm từ hàng trăm, thậm chí hàng nghìn thương hiệu trong nước lẫn quốc tế, cùng các chương trình ưu đãi hấp dẫn luôn được cập nhật thường xuyên, công khai. Đây cũng chính là lí do khiến xu hướng tiêu dùng hiện đại đang có sự dịch chuyển mạnh mẽ sang các kênh siêu thị, trung tâm thương mại.

b.Trước đây, khi tiêu dùng, anh D chủ yếu quan tâm đến lợi ích đối với sức khoẻ, giá cả và niềm tin vào nhãn hàng, thì nay có thêm yếu tố “tái chế! Anh ưu tiên lựa chọn những sản phẩm có thể tái chế, sử dụng nhiều lần thay vì một lần. Mỗi ngày, anh đều chia sẻ trên trang mạng xã hội những thông tin khuyến khích mọi người nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong tiêu dùng.

Trả lời:

1. Đặc điểm văn hóa tiêu dùng trong trường hợp này là sự tin tưởng vào nguồn gốc, chất lượng sản phẩm được niêm yết rõ ràng, tầm nhìn hiện đại về tiêu dùng đòi hỏi sự đa dạng về sản phẩm và chương trình ưu đãi; xu hướng mua sắm chuyển dịch đến các kênh siêu thị, trung tâm thương mại.
2. Đặc điểm văn hóa tiêu dùng trong trường hợp này là tập trung vào trách nhiệm với môi trường và sức khoẻ, sự tôn trọng và hỗ trợ cho các sản phẩm có khả năng tái chế, minh bạch thông tin tiêu dùng và chia sẻ trên mạng xã hội về trách nhiệm trong tiêu dùng.

Câu 4: Em hãy nhận xét về biện pháp xây dựng văn hoá tiêu dùng của chủ thể trong các trường hợp sau:

1. Công ty A khi đưa ra chiến lược kinh doanh, quảng cáo các sản phẩm luôn chú ý đến yếu tố mang tính truyền thống, bản sắc dân tộc và sức khoẻ người tiêu dùng. Công ty A chú trọng đầu tư, cải tiến mẫu mã, chất lượng sản phẩm và đặc biệt là chính sách chăm sóc khách hàng chu đáo.
2. Anh B cho rằng, người tiêu dùng phải biết tự bảo vệ mình; cần có kiến thức, thông tin nhất định về chất lượng, giá cả, nguồn gốc xuất xứ,... trước khi ra quyết định lựa chọn tiêu dùng sản phẩm. Khi phát hiện có dấu hiệu bất thường về sản phẩm của doanh nghiệp, chúng ta cần báo với cơ quan có liên quan để giải quyết kịp thời.

Trả lời:

1. Công ty A có biện pháp xây dựng văn hoá tiêu dùng khá tích cực và đáng khuyến khích. Chú trọng đến các giá trị truyền thống, bản sắc dân tộc và sức khoẻ người tiêu dùng giúp tăng tính xác định và sự tương tác của đối tượng khách hàng. Đầu tư và cải tiến sản phẩm, đưa ra chính sách chăm sóc khách hàng chu đáo làm tăng độ hài lòng của khách hàng.
2. Anh B cũng có một biện pháp khá tốt trong việc xây dựng văn hoá tiêu dùng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, không phải ai cũng có đầy đủ kiến thức để tự bảo vệ mình khi tiêu dùng. Do đó, đòi hỏi nhà sản xuất cần phải đưa ra thông tin chính xác và đầy đủ về sản phẩm để giúp khách hàng tiêu dùng chọn lựa đúng sản phẩm. Khi phát hiện có dấu hiệu bất thường về sản phẩm cần phải báo với cơ quan có liên quan để giải quyết kịp thời.

Câu 5: Em hãy xử lí các tình huống sau:

1. Em và bạn A vào nhà hàng tự chọn, bạn A có thói quen lấy nhiều thức ăn nhưng không sử dụng hết. Điều này khiến nhân viên nhà hàng rất khó chịu.

b.Chị B rất thích mua sắm trên sàn thương mại điện tử. Chị thường xuyên sử dụng thẻ tín dụng thanh toán trực tuyến để mua nhiều món hàng mới lạ, độc đáo để khoe với bạn bè dù không có nhu cầu sử dụng.

- Em sẽ đưa ra lời khuyên như thế nào với bạn A?

- Nếu là người thân, em sẽ đưa ra lời khuyên gì cho chị B?

Trả lời:

1. Với tình huống của bạn a, em có thể đưa ra lời nhắc nhở cho bạn a về việc lấy đồ ăn nhiều sẽ gây lãng phí thực phẩm và không làm tốt cho môi trường. Em cũng có thể khuyến khích bạn a chỉ lấy đúng số lượng thực phẩm cần thiết để tránh lãng phí thực phẩm và tài nguyên.
2. Với tình huống của chị b, em có thể đưa ra lời khuyên cho chị b rằng việc mua sắm nhiều hàng hóa không cần thiết sẽ dẫn đến lãng phí tiền bạc và tài nguyên. Chị b nên xem xét kỹ càng nhu cầu và tính cẩn trọng trước khi sử dụng thẻ tín dụng để mua các sản phẩm trực tuyến. Em cũng có thể khuyến khích chị b nên đưa ra quyết định thành thật với chính mình về việc mua sắm và đầu tư vào những món hàng có giá trị thực sự đối với chị.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy sưu tầm và chia sẻ thông tin, câu chuyện về văn hóa tiêu dùng

Trả lời:

     Văn hóa tiêu dùng là tập quán, phong tục và hành vi tiêu dùng của một nhóm người trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là một phần quan trọng của văn hóa mỗi quốc gia và được ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như cảm hứng từ truyền thông, quảng cáo, sự tiến bộ của công nghệ, văn hóa địa phương, sự giàu có của người dân và thị trường tiêu dùng phát triển.

    Một ví dụ về văn hóa tiêu dùng được phản ánh trong việc người tiêu dùng tìm kiếm các sản phẩm thân thiện với môi trường và cá nhân hóa. Người tiêu dùng đang trở nên nhạy cảm hơn với vấn đề về môi trường và đang thường xuyên lựa chọn sản phẩm có hậu quả thấp đến môi trường hoặc có tính thải rác không hoặc thấp. Ngoài ra, người tiêu dùng cũng đòi hỏi được cá nhân hóa sản phẩm hoặc dịch vụ theo nhu cầu của mình, chẳng hạn như sử dụng bao bì, màu sắc, kiểu dáng hoặc kích thước phù hợp với sở thích và mục đích sử dụng để cải thiện trải nghiệm của họ.

    Một câu chuyện thú vị về câu chuyện văn hóa tiêu dùng là về một công ty sản xuất áo phông nổi tiếng trong lĩnh vực thể thao. Công ty này thường xuyên tung ra những bộ sưu tập mới hàng năm với một số mẫu áo phông độc đáo, tuy nhiên, họ đã phát hiện ra rằng khách hàng của họ thường xuyên lựa chọn một mẫu áo phông cụ thể và mua nhiều lần. Sau khi thực hiện một cuộc khảo sát, công ty nhận thấy rằng khách hàng của họ thích sử dụng những mẫu áo phông cũ hơn thay vì lựa chọn những bộ áo phông mới. Vì vậy, công ty đã cho ra mắt một bộ sưu tập áo phông theo phong cách retro, khai thác nhu cầu của khách hàng và giúp tăng doanh thu và hiệu quả kinh doanh. Câu chuyện này cho thấy sự quan tâm của một công ty đối với văn hóa tiêu dùng của khách hàng cũng như sự linh hoạt và sáng tạo trong việc phát triển sản phẩm và dịch vụ.

Câu 2: Em hãy vẽ tranh tuyên truyền với chủ đề "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam"

Trả lời: