Đáp án Ngữ văn 9 kết nối Bài 2: Văn bản 2. Tiếng đàn mưa

BÀI 2. NHỮNG CUNG BẬC TÂM TRẠNG

VĂN BẢN 2. TIẾNG ĐÀN MƯA (BÍCH KHÊ)

TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu hỏi 1: Hãy chia sẻ cảm nhận về một âm thanh hoặc bản nhạc từng khiến em cảm động.

Soạn bài chi tiết

"Hopefully Sky" - ca khúc của Jeong Eun Ji, một bản nhạc đã từng khiến tôi rung động mạnh mẽ bởi giai điệu đẹp đến mê hoặc và ca từ đầy ý nghĩa. Âm thanh guitar dịu dàng, sâu lắng như len lỏi vào từng ngóc ngách tâm hồn, khơi gợi những cảm xúc sâu sắc và đầy tinh tế.

Mỗi nốt nhạc vang lên mang theo một thông điệp, một câu chuyện về cuộc sống, về hy vọng và ước mơ. Khi lắng nghe "Hopefully Sky", tôi như lạc vào một thế giới khác, nơi thời gian dường như ngừng lại, chỉ còn lại sự đồng điệu giữa tâm hồn và âm nhạc.

Cảm xúc dâng trào trong tôi, từ sự bình yên, thanh thản đến những suy tư về cuộc sống, về những khoảnh khắc đẹp đẽ bên gia đình, đặc biệt là người cha kính yêu. Âm nhạc như xoa dịu tâm hồn, xua tan đi những muộn phiền, lo âu, giúp tôi tìm thấy sự bình yên và niềm hy vọng trong cuộc sống.

"Hopefully Sky" không chỉ là một bản nhạc, mà còn là một người bạn đồng hành, là nguồn động lực giúp tôi vượt qua những khó khăn, thử thách. Mỗi khi cảm thấy mệt mỏi, chán nản, tôi lại tìm đến "Hopefully Sky", để được tiếp thêm sức mạnh và niềm tin vào cuộc sống.

Tôi vô cùng trân trọng món quà âm nhạc tuyệt vời này, và biết ơn vì đã có cơ hội được trải nghiệm nó. "Hopefully Sky" sẽ mãi là một phần không thể thiếu trong tâm hồn tôi, là nguồn cảm hứng bất tận cho những ước mơ và hoài bão.

ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi 1: Những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa.

Soạn bài chi tiết

Những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa là: hoa xuân, bóng dương, nước non, thềm nhà.

Câu hỏi 2: Những nơi mưa rơi xuống

Soạn bài chi tiết

Các nơi mưa rơi xuống: thềm lan, ngoài nội, trên ngàn, xuống lầu, ngoài nẻo dặm ngàn, ý khách, đầm mưa, nẻo đồi.

Câu hỏi 3: Cách sử dụng các biện pháp tu từ.

Soạn bài chi tiết

Tác giả sử dụng các biện pháp tu từ như điệp từ “mưa xuống”; “bóng dương tà… bóng tà dương”, “mưa”. Đảo ngữ: “Đầm mưa xuống, nẻo đồi mưa xuống”. Các biện pháp như hoán dụ “giọt đàn”, “rụng bóng”. Cảnh vật xung quanh càng trở nên tĩnh lặng, hiu quạnh, càng tô đậm thêm nỗi cô đơn trong tâm hồn kẻ tha hương. Nỗi nhớ quê như cuộn trào mãnh liệt, khiến họ chỉ muốn bật khóc, “muôn hàng lệ rơi” để vơi đi phần nào nỗi niềm thương nhớ quê hương.

Câu hỏi 4: Nguyên nhân khiến nhân vật “khách tha hương” phải rơi lệ.

Soạn bài chi tiết

Vào thời điểm hoàng hôn, chính là lúc con người kết thúc công việc sau một ngày làm việc vất vả cực nhọc. Người khách tha hương – chính là những người đi xa quê hương vì mục đích kiếm sống lại càng nhớ nhà hơn. Hoàng hôn buông, mưa xuống càng làm cho cảnh vật thêm não nề, lạnh lẽo. Sự cô đơn như bao trùm, cùng nỗi nhớ về vùng đất xưa mà “muôn hàng lệ rơi”.  

SAU KHI ĐỌC

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu hỏi 1: Chỉ ra những đặc điểm của thể thơ song thất lục bát thể hiện trong bài thơ Tiếng đàn mưa.

Soạn bài chi tiết

Những đặc điểm của thể thơ song thất lục bát thể hiện trong bài thơ:

+ Được cấu tạo từ hai câu thất – bảy chữ (song thất) và 2 câu lục bát (sáu chữ và tám chữ).

+ Chữ cuối câu bảy vần với chữ cuối câu lục “lan; ngàn”, tiếng cuối câu lục vần với chữ thứ 6 câu bát “ngàn; đàn”.

+ Câu thất ngôn thường ngắt nhịp theo 4/3 hoặc 3/4, câu lục bát thường ngắt nhịp theo 2/2/2 hoặc 3/2/3.

Câu hỏi 2. Bố cục của bài thơ gồm mấy phần? Nêu nội dung chính của từng phần

Soạn bài chi tiết

Bố cục bài thơ gồm 4 phần tương ứng với 4 khổ thơ:

Khổ 1: Những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa. 

Khổ 2: Những nơi mưa rơi xuống.

Khổ 3: Cảnh vật nơi mưa rơi xuống. 

Khổ 4: Nguyên nhân khiến nhân vật “khách tha hương” rơi lệ.

Câu hỏi 3: Những từ ngữ nào được sử dụng nhiều lần trong bài thơ? Nêu tác dụng của việc sử dụng với tần suất cao những từ ngữ ấy.

Soạn bài chi tiết

Những từ ngữ được sử dụng nhiều lần: “mưa; ý khách; bóng dương”.

Tác dụng: Hình ảnh cơn mưa gợi lên nỗi buồn, sự hiu quạnh, cô đơn của người con xa quê hương nhớ nhà. Ý khách chính là việc tự coi mình là khách ở nơi chốn xa lạ này, tâm hồn không thuộc về nơi này khiến con người xa lạ vô cùng. Bóng dương tàn, chí khoảnh khắc hoàng hôn khiến con người càng thêm cô đơn, chỉ mong có thể trở về nơi mà mình thuộc về. Sự lặp lại những từ ngữ này tạo nên một âm điệu du dương, trầm buồn như tiếng lòng ai đang thổn thức, nghẹn ngào. Đồng thời cũng thể hiện sự dai dẳng, ám ảnh của tâm trạng buồn bã, cô đơn trong lòng người con xa xứ.

Câu hỏi 4: Nêu đặc điểm chung của những sự vật, hiện tượng phụ họa cùng mưa trong bài thơ. Tác giả muốn khắc họa tâm trạng gì qua những sự vật, hiện tượng ấy?

Soạn bài chi tiết

Những đặc điểm chung của sự vật hiện tượng phụ họa trong mưa chính là đều song hành, cùng rơi với những giọt mưa. Hoa rơi cùng, thềm lan hứng nước mưa, nước non cùng rả rích càng khắc hoa lên tâm trạng cô đơn, nhớ nhà của nhân vật trữ tình. Tất cả đều hòa quyện vào nhau, cùng nhịp điệu với những giọt mưa rơi như vẽ nên bức tranh tâm trạng cô đơn, nhớ nhà da diết của nhân vật trữ tình.

Câu hỏi 5: Chỉ ra mối liên hệ giữa hình ảnh nước non ở ba khổ thơ đầu với nội dung của hai câu thơ cuối.

Soạn bài chi tiết

Hình ảnh "nước non" như một sợi chỉ đỏ xuyên suốt bài thơ "Tiếng đàn mưa", kết nối các khổ thơ, tạo nên một mạch cảm xúc liền mạch, da diết. Khổ đầu, nước non hiện diện như bản nhạc du dương hòa cùng tiếng mưa xuân, vẽ nên khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, khơi gợi trong lòng thi nhân nỗi nhớ quê da diết. Đến khổ cuối, nước non như nốt luyến cuối cùng, đẩy cảm xúc lên cao trào, khiến những giọt lệ nhớ nhung tuôn rơi. Nỗi cô đơn, buồn tủi không chỉ còn vang vọng trong tiếng mưa ngoài hiên mà còn lan tỏa, thấm đẫm trong từng câu thơ.

Câu hỏi 6: Em có ấn tượng nhất với điều gì ở bài thơ? Vì sao?

Soạn bài chi tiết

Trong số những hình ảnh thơ đầy ấn tượng trong "Tiếng đàn mưa" của Bích Khê, hai câu thơ gây ấn tượng với em nhất là:

Bóng dương tà rụng bóng tà dương

Mưa trong ý khách muôn hàng lệ rơi

Bức tranh hoàng hôn hiện lên với vẻ đẹp buồn bã, nơi ánh sáng và bóng tối đan xen, càng làm tăng thêm tâm trạng u sầu, cô đơn của thi nhân. Từ "rụng" được sử dụng tinh tế, gợi lên cảm giác sụt lún, sụp đổ, như chính tâm hồn thi nhân đang chìm trong nỗi buồn vô tận. Khi hoàng hôn buông xuống, nhuộm đỏ cả bầu trời, ánh sáng le lói yếu ớt không còn đủ sức soi chiếu vạn vật, ta không còn thấy hình ảnh mưa rơi trên thềm lan hay dưới mái hiên nữa, mà nó đã hòa quyện vào những giọt nước mắt sầu thương của kẻ tha hương, hiện diện trong tâm hồn thi nhân đầy u uất.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Viết đoạn văn (khoảng 7 - 9 câu) phân tích cảm xúc của nhân vật

Soạn bài chi tiết

Dưới ngòi bút tài hoa của Bích Khê, "Tiếng đàn mưa" vang lên như bản nhạc vĩ cầm da diết, dành riêng cho những tâm hồn xa quê đang chìm trong nỗi cô đơn mãnh liệt. Tiếng mưa rơi nhịp nhàng như những nốt nhạc du dương, khơi gợi trong lòng người đọc bức tranh thiên nhiên rộng lớn bao trùm tâm hồn thi nhân. Từ thềm lan, dưới lầu, cánh đồng lúa xanh cho đến tận non nước xa xăm, tất cả đều hiện lên trong một không gian mênh mông, khoáng đạt. Tuy nhiên, ẩn sau vẻ đẹp hùng vĩ ấy là nỗi cô đơn, bé nhỏ đến nao lòng của con người giữa cõi trời đất bao la. Tiếng mưa như lời thủ thỉ tâm tình, dẫn dắt thi nhân đến với khoảnh khắc bộc lộ cảm xúc mãnh liệt nhất: những giọt lệ nhớ nhung tuôn rơi, hòa quyện vào từng cung bậc cảm xúc và tâm hồn. Bóng hình "khách tha hương" hòa lẫn trong ánh nắng tàn cuối ngày, vẽ nên bức tranh cô đơn vô bờ bến, khiến lòng người xao xuyến, bâng khuâng. Bài thơ đã đạt được thành công vang dội khi thể hiện nỗi nhớ quê da diết và nỗi cô đơn sâu thẳm một cách nhẹ nhàng, tinh tế, như những giọt mưa âm vang tiếng đàn ai oán.