Đáp án Ngữ văn 9 kết nối Bài 2: Thực hành tiếng việt trang 47

BÀI 2. NHỮNG CUNG BẬC TÂM TRẠNG

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT TRANG 47

Câu hỏi 1: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ điệp thanh trong các trường hợp dưới đây:

1. Khóc anh trong nước mắt

Mà lòng đau như thắt

Gọi anh chửa thành lời

Mà hàm răng dính chặt

(Hoàng Lộc, Viếng bạn)

1. Ô hay buồn vương cây ngô đồng

Vàng rơi, vàng rơi thu mênh mông…

(Bích Khê, Tì bà)

1. Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

Heo hút cồn mây súng ngửi trời

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

(Quang Dũng, Tây Tiến)

Soạn bài chi tiết:

1. Biện pháp tu từ điệp thanh có trong câu là từ cắt - thắt.

Tác dụng: Tạo tính liên kết, cũng như diễn tả nỗi buồn khi mất đi một người bạn, tô đậm cảm xúc bi thương, ai oán bao trùm trong cảnh tiễn biệt.

1. Biện pháp tu từ điệp thanh được thể hiện qua sử dụng lặp lại một loạt âm tiết có cùng thanh điệu.

Tác dụng: Nhấn mạnh nỗi buồn của tác giả. Tạo nên âm hưởng du dương, êm ái, gợi cảm giác buồn man mác. Góp phần thể hiện tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến trước cảnh vật đổi thay của tác giả.

1. Biện pháp tu từ điệp thanh: Kết hợp sử dụng lặp lại thanh điệu theo từ nhóm “Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống” và lặp lại một loạt âm tiết có cùng thanh điệu (thanh bằng) “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”.

Tác dụng: Khắc hoạ một không gian vừa có chiều cao, bề rộng, độ sâu của thiên nhiên miền Tây – nơi đoàn binh Tây Tiến hành quân đi qua vừa hùng vĩ, vừa hoang sơ dữ dội. Tạo nhịp điệu cho câu thơ, tạo dựng khung cảnh cheo leo, hiểm trở của địa hình hành quân, thấy rõ được sự gian khổ, thử thách gian nan mà đoàn quân phải đối mặt.

Câu hỏi 2: Trong bài thơ Tiếng đàn mưa biện pháp tu từ điệp thanh được Bích Khê sử dụng rất đặc biệt: điệp thanh theo từng nhóm âm tiết trong cùng một một câu thơ. Hãy làm rõ tác dụng của biện pháp tu từ này trong bài thơ.

Soạn bài chi tiết:

Biện pháp tu từ điệp thanh được Bích Khê sử dụng rất đặc biệt trong bài thơ "Tiếng đàn mưa": điệp thanh theo từng nhóm âm tiết trong cùng một câu thơ. Việc sử dụng điệp thanh theo từng nhóm âm tiết trong một câu thơ như vậy đã giúp tác giả nhấn mạnh sự liên tục, dồn dập của tiếng mưa, đồng thời tạo nên âm hưởng du dương, êm ái, gợi cảm giác buồn man mác. Chính vì lẽ đó đã góp phần thể hiện tâm trạng của tác giả: bâng khuâng, xao xuyến trước cảnh mưa. Những biện pháp tu từ này góp phần làm cho bài thơ thêm sinh động, gợi cảm và thể hiện rõ hơn tâm trạng của tác giả. Nhờ cách sử dụng độc đáo này giúp cho những vần điệu trở nên du dương, êm ái, góp phần thể hiện nội dung và cảm xúc của tác phẩm một cách sâu sắc.

Câu hỏi 3: Chỉ ra và cho biết tác dụng của biện pháp tu từ điệp vần trong đoạn thơ dưới đây:

“Rơi hoa kết mưa còn rả rích

Càng mưa rơi cánh tịch bóng dương

Bóng dương với khách tha hương

Mưa trong ý khách muôn hàng lệ rơi”

Soạn bài chi tiết:

Biện pháp điệp vần: dương… hương. Có tác dụng nhấn mạnh sự cô đơn dưới “bóng dương” đã làm tâm trạng sầu càng thêm sầu, buồn càng thêm buồn. Sự cô đơn như bao trùm, cùng nỗi nhớ về vùng đất xưa mà tuôn lệ.

Sự lặp lại vần “ương” tạo hiệu ứng vang vọng, như tiếng lòng ai đang thổn thức, khắc khoải, góp phần nhấn mạnh cảm xúc cô đơn, buồn tủi, nhớ nhà của người tha hương. Bên cạnh đó, sự gieo vần “ương” như sợi dây vô hình liên kết các câu thơ, tạo nên sự liền mạch, thống nhất cho mạch cảm xúc, góp phần thể hiện sự hòa quyện giữa cảnh vậy và tâm trạng con người.