Đáp án Ngữ văn 9 kết nối Bài 2: Nói và nghe: trình bày một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống phù hợp với lứa tuổi

BÀI 2. NHỮNG CUNG BẬC TÂM TRẠNG

NÓI VÀ NGHE: TRÌNH BÀY MỘT VẤN ĐỀ ĐÁNG QUAN TÂM TRONG ĐỜI SỐNG PHÙ HỢP VỚI LỨA TUỔI (ĐƯỢC GỢI RA TỪ TÁC PHẨM VĂN HỌC)

Đề bài: Hãy trình bày một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống phù hợp với lứa tuổi (được gợi ra từ tác phẩm văn học)

Soạn chi tiết:

Mỗi một tác phẩm mà các nhà văn, nhà thơ viết lên đều bắt nguồn từ những cảm hứng nghệ thuật vô tận, những cảm hứng ấy được tác giả lấy ra từ chính hiện thực cuộc sống của con người. Chính bởi thế, mà mỗi tác phẩm ta đọc, thường sẽ luôn gắn liền với cuộc sống xung quanh, gắn với cuộc đời, số phận của từng số phận, với cảm xúc cá nhân của người viết. Những dòng đời, những mảng tối của cuộc sống hiện lên qua những trang văn. Và ta bắt gặp một mảnh đời bất hạnh, thấy được tình người qua câu chuyện “Cô bé bán diêm” của nhà văn An- đéc- xen.

Gia đình luôn là hai tiếng thiêng liêng và cao cả. Nơi đó, con người gắn bó. Nơi đó có tình yêu thương, chăm sóc đùm bọc lẫn nhau. Thế nhưng gia đình của cô bé bán diêm thì không thế.

Em có ba người thân

Em có bà - người yêu thương em nhất nhưng đã xa rời trần thế, người duy nhất mang lại hạnh phúc cho em trên cõi đời. Em luôn yêu và nhớ bà khi mộng tưởng trong lần quẹt diêm thứ tư là người bà hiện lên “Bà em đang mỉm cười với em. Em xin được đi cùng bà”, lần quẹt diêm thứ năm “xin bà đừng bỏ cháu ở nơi này; trước kia, khi bà chưa về với Thượng đế chí nhân, bà cháu ta đã từng sung sướng biết bao!... Cháu van bà, bà xin Thượng đế chí nhân cho cháu về với bà. Chắc Người không từ chối đâu”... Thế mới thấy, xót thương cho hoàn cảnh tội nghiệp của cô bé bởi lẽ thông thường đứa trẻ nào cũng luôn quấn lấy mẹ, yêu mẹ hơn bao giờ hết nhưng trong tâm khảm cô bé chỉ có người bà, bà vừa như là bà cũng như chính là người mẹ của cô bé bán diêm.

Em có mẹ, người để lại đôi giày duy nhất cho em. Người kể chỉ nhắc đến mẹ em bé qua chi tiết em đi lại giày của mẹ mà không nói rõ người mẹ ấy đã qua đời hay đi lấy chồng khác. Dẫu sao đi nữa thì em bé ấy cũng không có mẹ và kí ức của em chẳng hề lưu giữ kỷ niệm nào về mẹ. Thoắt ẩn thoắt hiện người mẹ ấy đối với cô bé dường như xa vời.

Bố là người thân duy nhất có mặt trên đời của em là nhà của em nhưng đối xử với em tệ bạc, người bố xuất hiện trong tâm trí em với vẻ khủng bố, hung dữ bắt em đi bán diêm trong đêm đông gió lạnh “nếu không bán được hết diêm cho cha thì sẽ bị đánh đòn”. Mở đầu tác phẩm chính là tâm trạng lo âu của cô bé. Cô bé lo lắng vì không kiếm được tiền, và cũng chẳng muốn về nhà vì “Vả lại ở nhà cũng rét thế thôi. Cha con em ở trên gác sát mái nhà, và mặc dầu đã nhét giẻ rách vào các kẽ hở lớn trên vách, gió vẫn thổi rít vào trong nhà”.

Cảnh ngộ của cô bé bán diêm đáng thương tội nghiệp, hai tiếng gia đình đối với cô bé như là cả chốn ngục tù, gia đình là nhà nhưng thiếu vắng tình yêu thương, lạnh lẽo, hoang tàn. Mở đầu tác phẩm chính là tâm trạng lo âu của cô bé. Cô bé lo lắng vì không kiếm được tiền, và cũng chẳng muốn về nhà vì “Vả lại ở nhà cũng rét thế thôi. Cha con em ở trên gác sát mái nhà, và mặc dầu đã nhét giẻ rách vào các kẽ hở lớn trên vách, gió vẫn thổi rít vào trong nhà”. Nhà thường được coi là nơi chứa đựng niềm vui, là nơi ấm áp hạnh phúc nhất của con người thì giờ đây nó lại lạnh lẽo, hoang tàn giống như ngoài đường vậy. Thậm chí về nhà còn bị đánh. Cô bé bán diêm hiện lên trong những nét bút đầu tiên với tâm trạng tồi tệ, đau khổ nghiệt ngã.

Gia đình là nhà nhưng nhà đối với em lạnh lẽo như thế thử hỏi xã hội đối với em thế nào? Xã hội sẽ có cho em một chỗ dung thân chứ?

Xã hội nhộn nhịp giàu có lãnh đạm, không quan tâm trước hình hài bé bỏng rét buốt “Em cố kiếm một nơi có nhiều người qua lại. Nhưng trời rét quá, khách qua đường đều rảo bước rất nhanh, chẳng ai đoái hoài đến lời chào hàng của em”.

Xã hội không chấp nhận cưu mang một mảnh hình hài đói rét khốn cùng như em: “Suốt ngày em chẳng bán được gì cả và chẳng ai bố thí cho em chút đỉnh Em bé đáng thương, bụng đói cật rét, vẫn lang thang trên đường. Bông tuyết bám đầy trên mái tóc dài xõa thành từng búp trên lưng em, em cũng không để ý”, “Không ai bố thí cho một đồng xu nào đem về”. Trên khắp các con đường, mọi người hối hả, tất bật mua sắm, chuẩn bị cho những ngày lễ hội. Khuôn mặt ai ai cũng rạng rỡ, nụ cười nở trên môi. Tiếng nói chuyện, tiếng cười nói rộn ràng vang vọng khắp nơi. Mùi thơm của bánh chưng, mùi hương của hoa đào hòa quyện vào nhau, tạo nên một bầu không khí ấm áp, tràn đầy niềm vui.

Giữa khung cảnh náo nhiệt ấy, hình ảnh cô bé bán diêm thật lạc lõng, cô đơn. Em bé rách rưới, gầy gò, run rẩy trong giá rét. Mái tóc rối bời, đôi mắt to tròn ướt át, khuôn mặt nhợt nhạt hiện rõ sự mệt mỏi và kiệt sức. Em bé lang thang trên đường phố, cố gắng bán những que diêm ít ỏi để kiếm sống.

Nỗi bất hạnh của cô bé càng được tô đậm hơn bởi sự đối lập với khung cảnh vui tươi, rực rỡ xung quanh. Em bé khao khát được hưởng niềm vui, hạnh phúc như bao đứa trẻ khác, nhưng em lại bị xã hội vô tình lãng quên.

Lê bước trên đường, khi mà cả thế giới quay lưng đến nỗi "không ai bố thí cho một đồng xu nào đem về”.

Trong suốt cuộc đời ngắn ngủi của mình, cô bé bán diêm không hề nhận được tình yêu thương từ xã hội. Những hy vọng mong manh về một cuộc sống tốt đẹp hơn chỉ le lói trong những lần quẹt diêm trong đêm giao thừa lạnh giá.

Câu chuyện "Cô bé bán diêm" mang đậm giá trị nhân văn, khơi gợi trong lòng người đọc những xúc cảm sâu sắc và trách nhiệm về lòng nhân ái, bao dung, cảm thông và sẻ chia với mọi người. Dù ra đời từ lâu, những giá trị cao cả ấy vẫn được lưu giữ trọn vẹn cho đến ngày nay.