Đáp án Ngữ văn 9 kết nối Bài 4: Văn bản 1. Người con gái Nam Xương – bi kịch của một con người

BÀI 4. KHÁM PHÁ VẺ ĐẸP VĂN CHƯƠNG

VĂN BẢN 1. NGƯỜI CON GÁI NAM XƯƠNG – BI KỊCH CỦA MỘT CON NGƯỜI (NGUYỄN ĐĂNG NA)

TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu hỏi 1: Kể tên một vài tác phẩm văn học Việt Nam viết về số phận bi kịch của con người.

Soạn bài chi tiết:

Các tác phẩm văn học Việt Nam viết về số phận bi kịch của con người là: Tắt đèn (Ngô Tất Tố), Số đỏ (Vũ Trọng Phụng), Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài), Chí Phèo (Nam Cao),...

Câu hỏi 2: Ở bài 1, em đã được học tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương. Hãy chia sẻ cảm nhận về một chi tiết mà em ấn tượng nhất trong tác phẩm.

Soạn bài chi tiết:

Cái bóng của Vũ Nương trên vách là một chi tiết tưởng chừng nhỏ bé nhưng lại mang vai trò quan trọng trong việc đẩy bi kịch của nhân vật lên đến đỉnh điểm. Chi tiết này không chỉ thể hiện sự thấu hiểu tâm lý trẻ thơ của Vũ Nương mà còn là minh chứng cho bi kịch éo le trong cuộc đời nàng.

Cái bóng xuất hiện khi Trương Sinh đi lính, Vũ Nương ở nhà một mình, phải lo toan mọi việc. Nàng thường trỏ bóng mình trên vách và bảo con rằng đó là cha Đản. Chi tiết cái bóng của Vũ Nương thể hiện sự thấu hiểu tâm lý trẻ thơ của Vũ Nương, đồng thời cũng là bi kịch éo le trong cuộc đời nàng. Chi tiết này góp phần làm nổi bật tính cách nhân vật và phản ánh hiện thực xã hội phong kiến bất công, tàn bạo. Chi tiết “cái bóng” cũng là lời cảnh tỉnh cho con người về sự ghen tuông mù quáng và hậu quả bi thảm của nó. Khi Trương Sinh trở về, nghe lời con trẻ nói về "cha Đản", anh đã nghi ngờ vợ thất tiết. Cái bóng vốn là sự dối trá do Vũ Nương tạo ra để an ủi con, nhưng lại trở thành bằng chứng cho sự nghi ngờ của Trương Sinh.

SAU KHI ĐỌC

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu hỏi 1: Xác định vấn đề được bàn luận và bố cục của bài nghị luận.

Soạn bài chi tiết:

- Vấn đề được bàn luận: Bi kịch của nhân vật Vũ Nương.

- Bố cục(gồm 5 phần):

+ Phần 1 (Từ đầu đến Miếu vợ chàng Trương): Giới thiệu về vấn đề bàn luận.

+ Phần 2: (Tiếp theo đến hàm hồ và mù quáng): Nhận xét về cuộc đời nhân vật Vũ Nương.

+ Phần 3: (Tiếp theo đến muốn nói với người đời): Nhận xét nhân vật Trương Sinh và lí do cho bi kịch của Vũ Nương.

+ Phần 4: (Tiếp theo đến bi kịch gia đình): Nét độc đáo của truyện truyền kì Nguyễn Dữ.

+ Phần 5: (Còn lại): Kết luận vấn đề.

Câu hỏi 2: Từ luận đề, tác giả đã triển khai các luận điểm theo trình tự nào?

Soạn bài chi tiết:

Từ luận đề, tác giả đã phân tích những nét đặc sắc của truyện “Người con gái Nam Xương”, từ đó thấy được tài năng của Nguyễn Dữ.

Câu hỏi 3: Đọc phần (2) và cho biết, theo tác giả, bi kịch của nhân vật Vũ Nương là gì. Tác giả đã làm sáng tỏ bi kịch ấy qua những lí lẽ và bằng chứng nào?

Soạn bài chi tiết:

Theo tác giả, bi kịch của Vũ Nương chính là nỗi đau bị nghi ngờ bởi những người mà mình yêu thương nhất, tin tưởng nhất

Câu hỏi 4: Đọc phần (3) và cho biết, theo tác giả, điều gì khiến Vũ Nương nhảy xuống sông tự tử. Em có suy nghĩ gì về cách lí giải của tác giả?

Soạn bài chi tiết:

Điều khiến Vũ Nương nhảy xuống sông chính là việc Vũ Nương không thể chứng minh cho nỗi oan của mình. Họ hàng làng xóm “bênh vực và biện bạch cho nàng cũng chẳng ăn thua”. Cuối cùng, Vũ Nương chỉ còn biết bày tỏ tấm lòng trong trắng bằng cách “gieo mình xuống sông mà chết" để bảo vệ phẩm giá và giá trị của bản thân nàng

Vậy, cách lí giải của tác giả hoàn toàn hợp lý và chính xác.

Câu hỏi 5: Những nét đặc sắc nào trong truyện truyền kì của Nguyễn Dữ được làm rõ ở phần (4)?

Soạn bài chi tiết:

Để minh oan cho lòng ngay thẳng, Nguyễn Dữ đã tưởng tượng ra cảnh Vũ Nương hội ngộ Trương Sinh bằng những chi tiết kỳ ảo. Dệt nên đó những ước mơ, khát vọng bằng những chi tiết kỳ ảo chính là một trong những đặc sắc trong truyện truyền kì của Nguyễn Dữ. Bên cạnh đó, cũng là một hiện thực tàn khốc vẫn không thể thay đổi: Vũ Nương đã chết, Trương Sinh mất vợ, bé Đản mất mẹ, họ mất đi một gia đình hạnh phúc trọn vẹn. Đó hiện lên như một nỗi niềm cay đắng không thể thay chuyển. Nguyễn Dữ đã khéo léo lồng ghép những chi tiết kỳ ảo vào câu chuyện hiện thực, tạo nên một thế giới vừa thực vừa ảo. Điều này thể hiện niềm tin vào công lý, vào những giá trị tốt đẹp của con người, đồng thời cũng thể hiện sự bất lực của con người trước hiện thực tàn khốc. Nét độc đáo này đã giúp Nguyễn Dữ tạo nên một tác phẩm có giá trị nhân đạo sâu sắc và có sức sống mãnh liệt.

Câu hỏi 6: Đọc phần (3) và (5) cho biết tác giả đã làm nổi bật nét độc đáo trong truyện truyền kì của Nguyễn Dữ bằng cách nào. Những câu văn đã giúp em hiểu rõ về nét độc đáo của truyện truyền kì Nguyễn Dữ.

Soạn bài chi tiết:

Tác giả đã so sánh những tác phẩm truyện truyền kì khác để thấy được nét nổi bật, độc đáo của truyện truyền kì Nguyễn Dữ cũng như tài năng của ông thông qua một số câu văn:

“Lấy hình tượng cái bóng người và lời nói ngây thơ của đứa con để đẩy câu chuyện tới đỉnh điểm là nét độc đáo riêng của Nguyễn Dữ không thể tìm thấy trong bất cứ truyện truyền kì nào của Việt Nam hay Trung Hoa, Nhật Bản…”

Hay “Có thể nói, với Người con gái Nam Xương, Nguyễn Dữ đã vượt khỏi những công thức thông lệ về hình tượng người phụ nữ trong thể truyền kì.”

Câu hỏi 7: Phần (5) có vai trò gì trong bài nghị luận? Câu văn nào giúp em xác định được vai trò ấy?

Soạn bài chi tiết:

Phần 5 chính là đoạn kết, chốt lại vấn đề của bài nghị luận được xác định qua câu văn: “Phản ánh số phận Vũ Thị Thiết, Nguyễn Dữ đã đề cập tới cái bi kịch muôn thuở của con người. Có lẽ vì vậy mà Người con gái Nam Xương vẫn còn sức hấp dẫn đối với người đọc ngày nay.”

Câu hỏi 8: Một số chi tiết và nhân vật trong tác phẩm “Người con gái Nam Xương” không được tác giả bài nghị luận phân tích chẳng hạn như chi tiết người mẹ dặn dò trước khi Trương Sinh ra trận, các nhân vật Linh Phi, Phan Lang... Từ đó, em có suy nghĩ gì về việc sử dụng lí lẽ và dẫn chứng trong văn bản nghị luận văn học?

Soạn bài chi tiết:

Tác giả không quá đi sâu vào những chi tiết như người mẹ dặn dò,... để tránh lan man, dài dòng cho tác phẩm khi tác phẩm chủ yếu là nói về số phận của người phụ nữ thông qua nhân vật Vũ Nương.

Việc sử dụng lí lẽ và dẫn chứng trong văn bản nghị luận văn học cần  được thực hiện một cách cẩn thận và chọn lọc. Tác giả cần tập trung vào những chi tiết và nhân vật quan trọng nhất, đồng thời cũng cần khuyến khích người đọc tự khám phá tác phẩm.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Em có đồng tình với những phân tích của tác giả bài viết “Người con gái Nam Xương” - một bi kịch của con người về chi tiết chiếc bóng trên vách không? Viết đoạn văn (khoảng 7 - 9 câu) để trả lời câu hỏi trên.

Soạn bài chi tiết:

Em hoàn toàn đồng ý với những phân tích của tác giả bài viết "Người con gái Nam Xương" - một bi kịch của con người. Cái bóng mỏng manh, lay động trước ánh sáng, tượng trưng cho số phận bấp bênh, mỏng manh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Vũ Nương hoàn toàn phụ thuộc vào người chồng, vào những định kiến xã hội. Khi bị nghi ngờ thất tiết, nàng không có đủ sức mạnh để chống lại những lời buộc tội vô căn cứ và buộc phải tự vẫn để giữ gìn phẩm giá. Phân tích của tác giả về chi tiết cái bóng rất logic, chặt chẽ và có sức thuyết phục cao. Tác giả đã sử dụng nhiều dẫn chứng cụ thể từ tác phẩm để làm sáng tỏ ý kiến của mình, đồng thời cũng nói lên sự tài tình của Nguyễn Dữ trong việc sử dụng chi tiết nghệ thuật để xây dựng hình ảnh nhân vật và đẩy bi kịch của tác phẩm lên đến đỉnh điểm. Chi tiết cái bóng trên vách là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của Nguyễn Dữ, góp phần quan trọng vào việc xây dựng hình ảnh nhân vật Vũ Nương và đẩy bi kịch của tác phẩm lên đến đỉnh điểm. Cái bóng là biểu tượng cho sự oan khuất và số phận bấp bênh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, đồng thời cũng thể hiện sự tài tình của Nguyễn Dữ trong việc sử dụng chi tiết nghệ thuật để phục vụ cho nội dung tư tưởng của tác phẩm.